Zihinsel yetersizliğe sahip bireylere yiyecek hazırlama ve servis yapma becerilerinin öğretiminde eşzamanlı ipucu ve video modelle öğretim yöntemlerinin etkililiğinin ve verimliliğinin karşılaştırılması

Abstract

Bu araştırmanın amacı zihinsel yetersizlik gösteren çocuklara günlük yaşam becerilerinin öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğretim yöntemi ve video modelle öğretiminin etkililiklerinin ve verimliliklerinin karşılaştırılmasıdır. Araştırmada, tek denekli araştırma modellerinden uyarlamalı dönüşümlü uygulamalar modeli kullanılmıştır. Bu yöntem; işlevsel olarak birbirinden bağımsız ancak eşit zorluk düzeyinde davranışlar seçilmesini gerektirmesi, geriye donuşu olmayan davranışlarla çalışılabilmesi, bağımsız değişkenlerin hızla dönüştürülerek uygulanabilmesi gibi özelliklerinden hareketle seçilmiştir.Araştırma orta düzeyde zihinsel yetersizlik tanısı almış 14-16 yaş aralığında iki öğrenci ile yürütülmüştür. Öğrenciler 2018-2019 eğitim öğretim yılında nüfus yoğunluğu az olan bir şehrinde bir özel özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinde eğitimine devam etmektedirler. Denekler; öğrenme düzeyleri, yaşları, sosyo-ekonomik ve soyokültürel düzeyleri gibi farklı değişkenler bakımından birbirine benzerlik gösteren öğrenciler arasından seçilmiştir.Araştırmada uzman görüşleri doğrultusunda günlük yaşam becerileri arasından eşit zorluk düzeyinde olan `ekmeğe yumuşak gıda maddeleri sürme ve servis yapma` becerileri seçilmiştir. Öğretim planı kapsamında, çalışılmak için seçilen becerilere ait beceri basamakları oluşturulmuştur. Seçilen her iki beceri de; seçilen her iki öğretim yöntemiyle de dönüşümlü olarak iki denekle de çalışılmıştır.Son aşamada ise; seçilen becerilere uyarlamalı dönüşümlü olarak uygulanan iki yöntemde de, öğrencilerin ortaya koydukları performans ölçütleri verileri toplanıp analiz edilmiştir. Araştırmada veriler grafiksel analiz yöntemi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonunda, eşzamanlı ipucuyla öğretim yönteminin, video modelle öğretim yöntemine göre daha etkili olduğu, verimlilik açısından ise iki yöntemin de benzer etkilere sahip olduğu görülmüştür.Anahtar Kelimeler: Video Modelle Öğretim, Eşzamanlı İpucuyla Öğretim, Zihinsel Yetersizlik, Günlük Yaşam Becerileri.

The aim of this study is to compare the effectiveness and efficiency of simultaneous cue instruction and video model instruction in teaching daily life skills to children with intellectual disabilities. In the research, adaptive rotational applications model was used which is one of the single subject research models. This method; The study was selected based on the necessity of selecting independent but equally difficult behaviors independently of each other, working with non-reversing behaviors, and applying independent variables rapidly.The study was carried out with two students aged 14-16 years who were diagnosed with moderate mental disability. In the 2018-2019 academic year, students continue their education in a special private education and rehabilitation center in Southeastern Anatolian Region of a city with a low population density. The subjects; learning levels, age, socio-economic and sociocultural levels were chosen among the students showing similarities in terms of different variables.In the research, according to expert opinions, driving and serving soft food to bread, skills, which are of equal difficulty, were chosen among daily life skills. Skill levels of the selected skills were created within the scope of the teaching plan. Both skills selected; both subjects were selected and studied alternately with two subjects. In the two methods applied to the selected skills in an adaptive cycle, the performance criteria data of the students were collected and analyzed in the last stage. The data were analyzed by graphical analysis in the research. At the end of the study; it was seen that simultaneous clue teaching method was more effective than video model teaching method and in terms of productivity, both methods have similar effects.KEY WORDS; Video Model Teaching, Simultaneous Tip Teaching, Mental Disability, Daily Life Skills.