Yenidoğanın ABO hemolitik hastalığında yeni ve etkin bir exchange uygulaması

Abstract

ÖZET ABO hemolitik hastalığına bağlı hiperbilirubinemi nedeniyle yapılan kan değişimi sırasında O grubu tam kan kullanılmaktadır. Bu uygulama ile anneden bebeğe geçen IgG yapısındaki anti A ve ahti B antikorları uzaklaştırılmış olmakla birlikte; az miktarda da olsa donör kanında doğal olarak bulunan IgG ve IgM yapısında hemolizinler verilmiş olmaktadır. Sonuçta kan değişimine rağmen, hemoliz bir süre daha devam etmekte ve %32-66 sıklıkta mükerrer kan değişimine gereksinim duyulmaktadır. Bu durumu ortadan kaldırmak amacı ile O grubu eritrosit süspansiyonu ve bebek kan grubundan plazma ile hazırlanmış tam kan kullanılması planlandı. O grubu eritrosit süspansiyonu hazırlanırken, doğal olarak O grubu donörlerde bulunan anti A ve anti B antikorların hemen tümü uzaklaştırılmakta; aynı zamanda bebek ABO grubundan taze plazma eklenmesi ile dolaşımda bulunan hemolizinleri inaktive edecek aktif A ve B maddeleri verilmiş olmaktadır. Bu iki büyük yarar sayesinde bilirubin düzeyinin düşürülmesi yanında, hemolizin daha erken kontrol altına alınabileceği ve mükerrer kan değişimi oranında azalma sağlanabileceği düşünüldü. Bu amaçla Dicle Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Yenidoğan servisine Ocak 1993 ve Haziran 1995 tarihleri arasında ABO hemolitik hastalığına bağlı hiperbilirubinemi nedeniyle kan değişimi yapılan, gebelik süresi 37 hafta ve ağırlıkları 2500 gramın üzerinde olan 60 bebek araştırmaya alındı. Çalışma grubundaki 30 bebeğe yeni yöntemle (O grubu eritrosit süspansiyonu + bebek kan grubundan plazma), kontrol grubundaki 30 bebeğe klasik yöntemle (O grubu tam kan) kan değişimi yapıldı. Çalışma ve kontrol grupları klinik ve laboratuvar bulguları bakımından tamamen benzer olmasına rağmen, yeni uygulama ile çalışma grubunda mükerrer kan değişimi yapılan bebek sayısı (%3.3), mükerrer kan değişimi oranı, fototerapi süresi kontrol grubuna göre belirgin olarak düşük bulundu (P<0.05). Kontrol grubunda altı bebeğe kan değişiminden sonra gelişen anemi nedeniyle kan transfüzyonu yapılırken, çalışma grubunda bir bebek kan transfüzyonu gereksinimi gösterdi. Yine kontrol grubunda dört bebekte kan değişimi sonrası infeksiyon bulguları tespit edilirken, çalışma grubunda kan değişimi sonrası hiç bir hastada infeksiyon bulgusu tespit edilmedi. Buna bağlı olarak çalışma grubundaki bebeklerin hastahanede kalış süreleri, kontrol grubuna göre belirgin düşük bulundu (P<0.05). Sonuçta yeni uygulama ile hemoliz ve sonuçlarının daha erken kontrol altına alındığı ve bebeklerin mükerrer kan değişiminin taşıdığı tehlikelerden korunduğu görüldü. Pratikte görülen etkinliği nedeniyle uygulamanın yaygın kullanımının yararlı olacağı kanısına varıldı. 45