Diz patolojilerinin değerlendirilmesinde manyetik rezonans görüntüleme yöntemi

Abstract

ÖZET Diz patolojilerinin değerlendirilmesinde fizik muayene ve iki yönlü direkt diz grafileri rutin kullanılmakta olan standart yöntemler olarak geçerliliklerini korumakla birlikte, açıklanamayan ve ileri tetkik gerektiren patolojilerde invaziv olmayan, tanı değeri yüksek görüntüleme yöntemlerinin rolü ön plana çıkmıştır. Klinik uygulamalarda ve görüntüleme yöntemleri arasında 15 yıllık bir geçmişi olan MRG yöntemi, 1985 yılından beri diz görüntülemesinde başarıyla kullanılmaktadır. Dize yönelik MRG incelemelerinin en sık endikasyonu menisk ve ligament patolojileridir. Her hastaya uygulanabilmesi, incelemenin gerekli görülen bütün planlarda `Multiplanar` yapılabilmesi,, ionizan radyasyon içermemesi, tanısal kullanımda bir yan etkisinin bulunmaması, dize ait bütün yapıları ayrıntılı bir şekilde değerlendirebilmesi MRG yönteminin önde gelen özellikleridir. Intrasubstans menisküs ve bazı ligament rüptürleri, mikrofraktürler gibi diğer tanı yöntemleriyle saptanamayan bazı diz eklemi patolojilerini ortaya çıkarması MRG yönteminin üstünlüğünü tartışmasız kılmaktadır. Çalışmamızda Aralık 1994 - Mayıs 1996 tarihleri arasında Giessen Justus- Liebig Üniversitesi Tıp Fakültesi (Almanya) Radyodiagnostik Anabilim Dalı'nda Üniversite Ortopedi, Kaza Cerrahisi polikliniğinde ve Üniversite dışından ortopedistler veya spor hekimleri tarafından muayeneden geçirilen ve ileri tetkik için MRG istemiyle Üniversite Radyoloji kliniğine gönderilen 403 hastada, 416 diz bütün diz patolojileri açısından MRG yöntemiyle, birçok puis sekanslarını kapsayan tekniklerle geniş bir spektrumda incelendi. İlk olarak en sık görülen diz patolojileri olması nedeniyle menisküs patolojileri incelendi. Meniskler intrameniskal sinyalin karakteri ve artiküler yüzeye uzanımına göre, Grade 1-3 arasında sınıflandırmaya uyan patolojilere göre değerlendirildi. Grade 1-2 sinyal dejeneratif değişikliklerin aşamaları, Grade 3 sinyal yırtık olarak yorumlandı. Yine 2.sıklıkla karşımıza çıkan diz eklemi patolojilerinden çapraz bağlar (ACL.PCL), dizin yan bağları `kollateral ligamentler` komplet ve parsiyel rüptürleri açısından MRG kriterlerine göre değerlendirildi.Diğer dize ait bir patoloji ve öncelikle medial femur kondilinde olmak üzere her iki femur kondilinde osteokondral bir lezyon olan osteokondritis disekans lezyonlan Grade 1-4 arasında karşı geldikleri patolojilere göre değerlendirildi. Diz patolojileri içerisinde büyük grubu oluşturan bu patolojiler dışında osteoartroz, kondromalazi patella, Osgood-Schlatter, popliteal kistler ve pekçok travmatik kemik ve kıkırdak patolojileri, dejeneratif, iltihabi ve tumoral, diz kapsamına giren birçok patoloji MRG yöntemiyle incelenip değerlendirildi. 75 olguda MRG incelemesi sonrası çeşitli zamanlarda diagnostik ve terapötetik amaçlı artroskopi uygulandı. Artroskopi sonuçları yukarıda belirttiğimiz major diz patolojileri açısından MRG sonuçlarıyla karşılaştırıldı. Bu patolojilerde MRG'nin doğruluk değeri çeşitli literatürlerde belirtilen değerlere uygun yüzdelerde saptandı. Değerlendirilen diğer diz patolojileri konusunda istatistiksel bir sonuca varmadan, bulgular ayrı ayrı değerlendirilip literatür bilgileri ile karşılaştırıldı. Sonuç olarak, MRG yöntemi diz patolojileri açısından non-invaziv olması, lezyonun `multiplanar` istenilen planda, yüksek kontrast rezolüsyonunda ve anatomik olarak ayrıntılı bir şekilde değerlendirebilme şansı vermesi ve yüksek doğruluk değerlerine ulaşması bakımından ulaşılabildiği takdirde en uygun görüntüleme yöntemi olarak tercih edilmesi gerektiği kanısındayız.