Çocukluk çağında zehirli yılan ısırmaları :77 olgunun değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Bugün dünyada 3000'e yakın yılan türü yaşamaktadır. Bunlardan ancak 1/3 kadarı zehirlidir. Bölgemizde zehirli yılanlar arasında en çok görüleni Vipera ammodytes meridionalis cinsi yılan olup Viperidae familyasından Vipera xanthina, Vipera lebetina cinsi yılanlara da sık rastlanılmaktadır. Vipera'lar en gelişmiş yılanlar olup üyelerinin hepsi zehirlidir ve zehirlerini en etkili şekilde avlarına enjekte edecek diş ve ısırma sistemine sahiptirler. Yılan zehiri; nörotoksin, hemolizin, kardiyotoksin, nükleotidaz gibi birçok toksik protein, asetil kolin ve 5- hidroksitriptamin gibi değişik maddeler ve enzimin bir araya gelmesinden oluşur. Yılanlar cinslerine göre değişik etkide bulunur. Yılan ısırmasının şiddeti ve bulguları; ışınlan kişinin yaşına, ağırlığına, hareketlilik durumuna, ışınlan bölgenin lokalizasyonuna ve yılanın büyüklüğüne göre değişir. Yılan ısırması acil tedavi yaklaşımı gerektirir. Yılan ısırmalarında yılanın cinsi, hasta populasyonu ve epidemiyolojik görünüm bölgeden bölgeye değişirken tedavi, mortalite, morbid ite ve lokal komplikasyonlar dünyada halen tartışmalıdır. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Büyük Çocuk ve Çocuk Yoğun Bakım Ünitesine 1 Mayıs 1997 ile 1 Mayıs 2002 tarihleri arasında yatarak tedavi edilen zehirli yılan ısırığı tanılı 77 çocuk olgu çalışma kapsamına alındı. Olguların genel özellikleri (yaş, cins), epidemiyolojik verileri (yılanın cinsi, ısırılma yeri, zamanı, mevsim, ısırılma nedeni, ısırılma sayısı, zamanı, başvuru zamanı), klinik bulguları, laboratuar parametreleri, tedavi yaklaşımları (ilk yardım, acil servis ve yoğun bakım ünitesi verileri), komplikasyonlar ve prognozları değerlendirildi. Prognozda önemli olabilecek faktörler araştırıldı. Bu sonuçlar aşağıda özetlenmiştir. Olgularımızın yaşları 3-14 yıl arasında değişmekte olup, yaş ortalaması 9.91±2.99 yıl olarak saptandı. Olgularımızın 45'i erkek (%58.5), 32'si kız (%41.5) idi ve erkek/kız oranı 1.4 olarak saptandı. Olgularımız en fazla Diyarbakır'dan başvurdu. Tüm olguların 70'i (%91) illerin kırsal 41kesimindendi. Isırılmaların çoğu Mayıs-Haziran ayları arasında görüldü. Isırılma en çok 12:00-18:00 saatleri arasında sıklıkla (%48) olmuştu, özellikle ayaktan ısırılma sık (%44.2) görülmektedir. Isırılma daha çok tek ekstremiteden (%96.1) olmakta idi. Isıran yılan yakalanamadığı için veya ebeveynler tarafından öldürülen yılan getirilmediği için yılan tiplendirmesi yapılamamıştır. Olgularımızda sıklıkla görülen başvuru şikayetleri arasında ışınlan bölgede daha belirgin olmak üzere, aynı ekstremitede değişik derecelerde ağrı, kızarıklık ve ödem en sık görülen ortak başvuru şikayeti idi. Olguların %57.1'i grade il'de gelmektedir. Laboratuvar bulguları incelendiğinde; beyaz küre, AST, LDH, CK, PT değer ortalamalarının normal değerlerden yüksek olduğu, aPTT değer ortalamasının normal değerden düşük olduğu bulundu. Tedavi sırasında en çok gelişen komplikasyon %13 sıklığında olan organ nekrozu idi. Hastanede kalma süresi ortalama 6.4±6.0 gün idi. Olgularımızın tümü ağızdan veya intravenöz sıvı tedavisi aldı. Antibiotik 72 olgu (%93.5), analjezi 65 olgu (%84.4), kortikosteroid 44 olgu (%57.1), heparin 22 olgu (%28.5), antihistaminik 40 olgu (%51.9) ve dopamin 6 olguya (%7.8) uygulandı. Ünitemizde antivenom serum uygulananların hiçbirinde minör advers reaksiyon gelişmedi. Üç (%3.9) olgumuz kaybedildi. 42

SUMMARY There are approximately 3000 snake species live on the world today. The most common snake species seen in our region is Vipera ammodytes meridionalis and others such as Vipera xanthina, Vipera lebetina genue were also seen. Vipera's are very developing snakes that have main structure that were able to bites and enjected their poisons. Snake's poisson coprimises toxic protein such as norotoxin, hemolisin, kardiotoxin, asetil colin, hidroksitriptamin and other enzim. A kind of snake have different effect on their hunts. The severity of snake poisoning and finding is related person bitting by snake, weight of person, movie states, localication of bitting side and lenght of snake. Snake bitting poisoning require prompt medical approach. Genue of snake, patient population and epidemiologic appearance show differences between region and morbidity, mortality and local complication remains contraversary. This study include 77 child were bitten by poissonous snake that admitted Resarch Hospital of Dicle University pediatric department between 1 May 1997 and 1 May 2002. General karacteristic of cases (age, gender), epidemiologic data (snake species, biting side, seasons, number of bitting, bitting time, admission time), clinical findings, laboratory parametres, treatment methods (emergency care, emergency servis and intensive care unit data), complications and prognosis were evaluated and important factor effecting prognosis were investigated. This results were shown below. Our patients ages ranged between 3 and 14 years and average age was 9.91 ±2.99 years. 45 patients were (%58.5) male, 32 (%41.5) female. Male female ratio was 1.4. Most aplications were from Diyarbakır and %70 of our cases lived in urban area. Most of bitting occurs on the May and June. The bitting time frequently occurs between 12:00 and 18:00 pm (%48). Especially, bitting side occurs (%44.2) on the one footh. Bitting side frequently occur in one extremity (%96.1). Because of the bitting snake have not been coughted by patient or their family type of snake didn't 43determine. Most common complaint were tenderness, hiperemi and odema on the effected side and %57.1 of our cases were grade II. When laboratuar data examined; WBC, AST, ALT, CK, PT average value were high and aPTT were found more less than normal everage value. During treatment most common complication seen in our cases were organ necrosis (%13). Average hospital stays were 6.4±6.0 day. All of our cases received iv mai and oral mai, 72 cases (%93.5) antibiotics, 65 cases analjezik (%84.4), 44 cases (%57.1) kortikosteroid, 22 cases (%28.5) heparin, 40 cases (%51.9) antihistaminic and 6 cases (%7.8) dopamin. There were not seen any adverse reaction in our patients who received anti venom serum. 3 cases were died. Key Words: Snake bite, Epidemiology, Turkey. 44