Behçet hastalığında eklem tutulumunun yaşam kalitesi, anksiyete ve depresyon üzerine etkisi

Abstract

ÖZET Amaç: Günümüzde yapılan araştırma ve klinik izlemlerde kronik hastalıkların yaşam kalitesi üzerine olan etkileri giderek önem kazanmaktadır. Bu çalışmamızda; Behçet hastalığında artrit insidansını, yaşam kalitesini, anksiyete ve depresyon düzeylerini belirleyip; eklem tutulumunun yaşam kalitesi,anksiyete ve depresyon üzerine olan etkilerini saptamayı amaçladık. Metod: Uluslararası Çalışma Grubu Tanı Kriterlerine göre Behçet tanısı konan 39 hasta ile kontrol grubu olarak seçilen aynı yaş grubunda 39 sağlıklı birey çalışmaya alındı. Sağlıklı kontrol grubu Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde çalışan sağlıklı personel ve yakınlarından oluşturuldu. Hasta verilerini değerlendirmede standart bir form kullanıldı. Tüm hastalar hastalık süresi, hastalığı tetikleyen faktörler, tutulan eklem sayısı ve yeri, sakroiliak eklem tutulumu, sabah tutukluk süresi, ağrı, yaşam kalitesi, anksiyete ve depresyon skalası açısından değerlendirildi. Ağrı değerlendirilmesinde vizüel analog skala (VAS), depresyon değerlendirilmesinde Beck depresyon ölçeği ve Hamilton depresyon ölçeği,anksiyete değerlendirilmesinde Durumluk ve Sürekli anksiyete değerlendirme ölçeği (State-Trait Anxiety Inventory STAI I ve II) yaşam kalitesi değerlendirmesinde Health Assesment Questionnaire (HAQ) ^Nottingham Health Profile (NHP) ve Arthritis Impact Measurement Scales (AIMS) kullanıldı. Öncelikle bu ölçütler açısından hasta ve sağlıklı kontrol grubu açısından anlamlı farklılık olup olmadığı belirlendi ve daha sonra hasta grubunda depresyon ve anksiyete düzeyi ile yaşam kalitesi skorları arasındaki ilişki araştırıldı. Bulgular: Hasta grubunun yaş ortalaması 34.35±9.61,kontrol grubunun yaş ortalaması 34.26+8.57 idi ve gruplar arasında yaş ve vücut kitle indeksi (VKI) açısından fark yoktu. Hem hasta hem de kontrol grubunda 21 kadın ve 18 erkek mevcuttu. Hastaların 17'sinde (%43,6) artrit mevcuttu. Çalışmamızda %35,9 oranıyla simetrik oligoartiküler form ön plandaydı. En sık el bileği (%58,8), ayak bileği (%47,1) ve diz (%41,1), el (%41,1) tutulumu gözlendi. Artralji %53,9 oligoartiküler paternde en sık bel, diz ve ayak bileğinde(%50) eşit sıklıkta bulunmuştur. %38,5 oranında sakroileit saptandı. Bunun %28,2'si unilateraldi. Yaşam kalitesi, fonksiyonel durum, sağlık durumu ve VAS ağrı skorunun kontrol grubuna göre belirgin düzeyde etkilendiği tespit edildi. Depresyon ve anksiyete düzeyleri kontrol grubuna göre anlamlı derecede yüksekti Ayrıca artriti olan hastalarda olmayanlara göre ağrı düzeyi, sağlık durumu ve yaşam kalitesinin daha fazla etkilendiği saptandı. Sonuç:Çalışmamız, artropatinin(artrit veya artralji) Behçet hastalığının yaygın manifestasyonlarından biri olduğunu ortaya koymaktadır. Behçet artriti; hastaların ağrı düzeyi, yaşam kalitesi ve sağlık durumunu etkiler. Sakroiliak tutulum açısından sakroileitin Behçet'e ait olup olmadığının araştırılması ve ileri görüntüleme yöntemlerinin kullanılması gerekmektedir. Behçet hastalığında yaşam kalitesi ile depresyon ve anksiyete düzeyleri etkilenmektedir. Bu açıdan tedavide çok yönlü yaklaşım gerekir. Psikiyatristlerle işbirliği içinde takip edilmelidir. Bu yaklaşımın hastalığın aktivasyonunu önlemede ve hastaların yaşam kalitesini iyileştirmede önemli bir adım olacağını düşünmekteyiz. 39

ABSTRACT PURPOSE: In clinical examinations and investigations carried out nowadays, the effects of chronical diseases on the quality of life (QoL) increasingly gain importance. In this study, we aimed to determine arthritis incidence, QoL, anxiety and depression levels in Behcet's disease and thereby the effect of joint ivolvement on the QoL, anxiety and depression. METHOD: A total of 39 patients diagnosed with Behcet's disease according to International Study Group Diagnostic Criteria and 39 age matched healthy subjects as control were included into the study. Healthy group was formed from among healthy personnel working at the Medical Faculty of Dicle University and their relatives. In the assesment of patients' data, a standart form was used. All patients were evaluated in terms of disease duration, disease triggering factors, the number and site of the joints involved, sacroiliac joint involvement, morning involvement duration, pain, QoL, anxiety and depression scala. Visual Analogue Scala (VAS) was used for pain assesment, Beck Depression Scala and Hamilton Depression Scala for depression, State and Trait Anxiety Assesment Scala (State-Trait Anxiety Inventory STAI- 1 and 2 ) for anxiety, and Health Assesment Questionnaire (HAQ), the Nottingham Health Profile (NHP) and Arthritis Impact Measurement Scale (AIMS) for QoL. Primarly, we tried to determine whether there was any significant difference between the two groups in terms of these measurements and the relationship between anxiety level and QoL scores. FINDINGS: The mean age of patient group was 34.35±9.61 and that of control was 34.26±8.57. There was not any difference in view of age and body mass index between the two groups. There existed 21 female and 18 male in both patient and control groups. In 17 (43,6 %) of the patients, there was arthritis. In our study, it was found that simetric oligoarticular form was on the front plane at a rate of 35,9 %. Most frequently wrist (58,8%), ankle (47,1 %), knee (41,1 %) and hand (41,1 %) involvement were observed. Oligoarticular pattern, artralgia (53,9 %) was determined equally in back, knee and ankle (50 %). Sacroiliitis was found at a rate of 38,5 % and 28,2 % of them was unilateral. It was determined that QoL, functional status, health status and VAS pain score were affected more remerkably in patient group with respect to control. Depression and anxiety levels were significantly higher in patient group than control. In addition, pain level, health status and QoL were more affected in patients with arthritis with respect to those without arthritis. CONCLUSION: Our study indicates that arthropathy (artralgia or arthritis) is one of common manifestations of Behcet's disease. Behcet's arthritis affects considerably patients' pain levels, QoL and health status. In terms of sacroiliac involvement, advanced imaging methods should be used to determining sacroiliitis whether belongs to Behcet's disease or notln Behcet's disease QoL as well as depression and anxiety levels are affected. Therefore, a multi-dimensional approach is required. It needs to be followed up in cooperation with psychiatrists. We are of the opinion that this approach should be an important step in preventing the disease's activation and improving patients' QoL. 40