Doğu Karadeniz bölgesinde su ürünleri yetiştiriciliği yapan işletmelerin su ürünleri sigortası yaptırma eğilimlerinin belirlenmesi ve analizi

Abstract

Su ürünleri sektörü, birçok nedenden ötürü ekonomideki stratejik önemini devam ettirmektedir. Ancak bu sektör, üretim koşulları nedeniyle her an doğal, sosyal ve ekonomik risklere maruz kalmaktadır. Bu araştırmanın amacı Doğu Karadeniz Bölgesi'nde (Artvin, Bayburt, Giresun, Gümüşhane, Rize ve Trabzon illerinde) su ürünleri yetiştiriciliği yapan üreticilerin su ürünleri sigortası yaptırıp yaptırmama durumlarının ve sigorta yaptırmaya etki eden faktörlerin belirlenmesidir.Araştırma verileri, belirlenen bölgede su ürünleri yetiştiriciliği yapan 160 işletmeden anket soruları yardımıyla elde edilmiştir. Bu işletmelerin % 85'inin (136 işletme) su ürünleri sigortası yaptırmadığı, % 15'inin (24 işletme) ise su ürünleri sigortası yaptırdığı tespit edilmiştir. Verilerin toplanmasında anket yöntemi kullanılmış ve elde edilen veriler tanımlayıcı istatistikler ile açıklanmıştır. Araştırmada, üreticilerin su ürünleri sigortası yaptırma durumlarını etkileyeceği düşünülen faktörlerle ilişkilerini ortaya koyabilmek amacıyla önce çapraz tablolar oluşturulmuş ve ki-kare(2) analizleri yapılmıştır. Ardından en az değişken ile en iyi uyumu oluşturabilecek şekilde bağımlı ve bağımsız değişkenlerin arasındaki ilişkiyi ortaya koyabilen ve istatistik açıdan kabul edilebilir bir model kurulmuş ve lojistik regresyon analizi yapılmıştır. Bu modelde bağımlı değişken olarak su ürünleri sigortası yaptırıp yaptırmamama durumları, bağımsız değişkenler olarak da bireysel özellikler, işletmelerin özellikleri, su ürünleri sigortalarına karşı tutumları ele alınmıştır.Lojistik regresyon analizi sonucu olarak su ürünleri sigortası yaptırmaya karar vermede etkili olan faktörler incelenmiştir. İşletme sahiplerinin eğitim durumları (p<0,05 ihtimal düzeyinde), işletmelerin çalıştırdığı personel sayıları (p<0,1 ihtimal düzeyinde), işletme sahiplerinin su ürünleri sigortaları hakkında bilgilerinin olması (p<0,1 ihtimal düzeyinde) istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Bu faktörlerin işletmelerin sigorta yaptırma eğilimlerini doğrudan etkilediği belirlenmiştir.Ayrıca işletme sahiplerinin su ürünleri sigortası yaptırmakta etkili olan faktörlerin en başında üretimini yaptığı canlıyı garanti altına almak düşüncesi yer almaktadır. Su ürünleri sigortası yaptırmayan işletme sahiplerinin sigorta yaptırmaları için gereken şartların en başında primlerin düşmesi beklentisi gelmektedir. Sigorta yaptırmamaktaki en önemli nedenleri sigorta konusunda yeterli bilgiye sahip olmamak olarak belirlenmiştir. Devletten ve sigorta şirketlerinden beklentilerinin en başında hasar oranı (muafiyet oranı) miktarlarının azaltılması talebi gelmektedir.

The aquaculture sector maintains its strategic importance in the economy for many reasons. However, this sector is exposed to natural, social and economic risks due to production conditions. The aim of this study is to determine whether the producers of aquaculture products in the Eastern Black Sea region (Artvin, Bayburt, Giresun, Gumushane, Rize and Trabzon) have been insured and the factors affecting the insurance taking.The survey data were obtained from the surveys of 160 enterprises producing aquaculture in the region. It was determined that 85% of these enterprises (136 enterprises) did not have aquaculture insurance, while 15% (24 enterprises) had aquaculture insurance.The data were collected by using the questionnaire method and the data were explained with descriptive statistics. In the study, cross-tables were formed and chi-square (2) analyzes were performed in order to reveal the relations of the factors with the factors that are expected to affect the aquaculture status of the producers. Then, a statistically acceptable model was established and logistic regression analysis was performed, which could reveal the relationship between dependent and independent variables, which could best match the minimum variable. In this model, while having aquaculture insurance is the dependent variable, individual characteristics as the independent variables, the characteristics of the enterprises, and attitudes towards aquaculture insurances are the independent variables.As a result of logistic regression analysis, educational status of owners (p<0,05), the number of personnel employed (p<0,1), and the knowledge of the owners about aquaculture insurances (p<0,1), were found statistically significant. These factors directly affect the tendency of firms to make aquaculture insurance.In addition, the most effective factor in making aquaculture insurance is the idea of guaranteeing the living creature produced. It is expected that premiums will fall at the beginning of the conditions for the owners who do not have any aquaculture insurance. The most important reason for not taking out insurance is to have insufficient knowledge about insurance. The demand from the state and insurance companies to reduce the amount of damage rates is at the top of their expectations.