Multipl sklerozlu hastaların MR görüntülerinde corpus callosum`un anatomik olarak değerlendirilmesi

Abstract

Corpus callosum (CC), hemisferia cerebri'deki kortikal ve subkortikal alanları birbirine bağlayan en büyük interhemisferik kommissural yoldur. Bu bağlantılar homotopik (her bir hemisferdeki aynı veya benzer alanları birbirine bağlar) veya heterotopik (fonksiyon olarak benzer fakat anatomik olarak farklı alanları birbirine bağlar) olabilir. Beyin yapıları, özellikle CC büyüme ve gelişim sürecinde morfolojik değişimlerden en çok etkilenme eğilimine sahip yapılardır. CC'nin, ırk/etnik gruplar içerisinde bireyler arasında morfolojik farklılıklar göstermesi, myelinizasyonunu geç tamamlaması ve fonksiyonel önemi açısıdan bakıldığında araştırmacılar tarafından oldukça dikkat çekici bir yapı haline gelmiştir. Traktografi ve fonksiyonel manyetik rezonans görüntülemenin (MRG) kullanımı ile birlikte nörolojik gelişim süreçlerinin nasıl ilerlediği, CC'yi oluşturan liflerin topografik organizasyonu ve olası nörodejeneretif hastalıkların beyinde hangi bölgelere etki ettiği daha iyi anlaşılmıştır.Günümüzde kallozotomi gibi cerrahi opresyonların artması ve CC ile ilişkili nörolojik rahatsızlıkların tedavisi noktasında CC anatomisinin detaylı olarak bilinmesi oldukça önem kazanmıştır. Buna ek olarak mikrocerrahi açısından CC'ye ait detaylı morfometrik ölçümlerin yapılması ve birtakım anatomik landmark'ların oluşturulması gerekli hale gelmiştir. Tüm bu bilgiler ışığında multipl skleroz (MS) hastalığının corpus callosum üzerinde meydana getirebileceği morfolojik değişikliklerin araştırılacağı bu çalışma planlanmıştır. Çalışma Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Hastanesi nöroloji polikliniğine 2009-2016 yılları arasında müracaat eden, Relapsing-Remitting Multipl Skleroz (RRMS) tanısı ile gelen veya tanısı konan ve rahatsızlığı nedeniyle tedavi gören 50 hastanın (20 erkek, 30 kadın) retrospektif görüntüleri üzerinde gerçekleştirildi. Çalışma sonucunda hem corpus callosum'un kendi yapısında hem de corpus callosum'un çevre yapılar ile olan ilişkisinde birtakım morfometrik değişiklikler olduğu ve bu değişikliklerin de istatistiki açıdan anlamlı olduğu belirlenmiştir (p<0.05). Ayrıca çalışma sonucunda ölçümü yapılan bir çok parametre arasında pozitif veya negatif bir korelasyon ilişkisi tespit edilmiştir. CC, lokalizasyonu ve fonksiyonu göz önüne alındığında bir çok faktörün etkisi altında yapısal değişikliğe uğrayabilir. Özellikle hastalıkların tanısı noktasında CC'nin yapısında meydana gelen değişiklikler ipucu niteliğindedir. Çalışmadan elde edilen verilerin, MS hastaları için, morfometrik data seti oluşturacağı ve ileride yapılacak çalışmalar için ön hazırlık niteliği taşıyacağı kanısına varılmıştır.Anahtar Kelimeler: Corpus callosum, ventrikül, morfometri, manyetik rezonans görüntüleme (MRG), multipl skleroz (MS).

The corpus callosum (CC) is the largest interhemisferic commissural pathway which connecting cortial and subcortical areas of cerebral hemispheres. These connections can be homotopic (connects same or similar areas in each hemispheres) or heterotopic (connects the areas that functionally same and anatomically different). The brain structures especially CC have a tendency to be affected by morphological changes in the development and growth process.CC has been an important structure for the researchers because of its functional importance cross, the late completion of myelination, morphological differences between the individuals in the racial/ethnic groups.With the usage of tractography and functional MR ; its much more easy to understand neurological development process, topographical organization of the fibers and possible local effection of the brain by neurodegenerative diseases.CC anatomy well-known has been important issue nowadays for neurological disorders treatment and surgical operation increasing like callosotomy.In addition to this, for the microsurgery perspective detail morphometric measurements related to CC and some anatomical landmarks has become a necessity. According to all these informations; this study had been planned to investigate morphological changes that can be occured on corpus callosum caused by MS. This study was conducted on restrospective images of 50 patients (20 males and 30 females) whom applied to University of Necmettin Erbakan, Faculty of Meram Medicine, Neurology Clinic with Relapsing-Remitting Multiple Sclerosis (RRMS) diagnosis, defined as RRMS or treated for RRMS. In conclusion, morphometric changes and its statistical significant has been determined in both corpus callosum and its related surrounding structures (p<0.05). Also, positive and negative correlation relation has been determined in the conclusion of the study betweens many parameters.When we consider the localization and its function, under the many factors CC may have structural changes. Especially for the diagnosis of the diseases, stractural changes of CC has Hint Point importance.We think that the obtained data from this study could be morphometric data sets for MS patients and a preliminary phase for future studies.Key Words: Corpus callosum, ventricle, morphometry, magnetic resonance imaging (MRI), multiple sclerosis (MS).