Hemodializ ve sürekli ayaktan periton dializi tedavisinde olan hastaların osteoporoz risk faktörlerinin değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Osteoporoz; düşük kemik kitlesi ve kemiğin mikroy apışında bozulma ile birlikte kırık riskinin de eşlik ettiği bir iskelet bozukluğudur. Bu çalışmada HD ve SAPD programında olan kronik böbrek yetmezlikli hastalarda osteoporozun araştırılması planlanmıştır. Çalışmaya Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Diyaliz Merkezinde tedavi görmekte olan, 12'si erkek, 6'sı kadın olmak üzere 18 HD hastası ve 8'i erkek, 4'ü kadın olmak üzere 12 SAPD hastası alındı. Sol topuk kantitatif ultrasonuyla (TKU) tüm hastaların KMD'si, T ve Z skoru ölçüldü ve yaş, cins, kilo, BMI'leri hesaplandı Eş zamanlı olarak PTH, fosfat, total kalsiyum, CaxP düzeyleri çalışıldı. 2 yıl sonra aynı ölçümler aynı yöntemle tekrar edildi. Çalışmamızda HD ve SAPD hastalarında ortalama KMD değerleri karşılaştırıldığında ilk ölçümde sırasıyla 0.44±0.12, 0.55±0.14 olarak bulundu (p=0.021). Yapılan ikinci ölçümde ise HD ve SAPD hastalarının KMD değerleri karşılaştırıldığında sırasıyla 0.44±0.13, 0.51±0.15 olarak bulundu ve aralarında istatistiksel olarak anlamlı fark yoktu (p=0.223). HD ve SAPD hastalarının ilk ölçümde ortalama PTH değerleri sırasıyla 238.9±279.6, 410.7±367.7 olarak bulundu (p=0.157). İkinci ölçümde yapılan karşılaştırmada HD hastalarının ortalama PTH değeri SAPD hastalarına göre daha düşük bulundu (sırasıyla 397.2±30 1.1, 71 8.9±567.1) (p=0.052). İlk ölçümlerde HD hastalarının T ve Z skoru ortalama değeri SAPD hastalarına göre daha düşüktü fakat istatistiksel olarak anlamlı değildi (p=0,08, 63p=0,196). İkinci yapılan ölçümlerde HD ve SAPD hastalarının ortalama T ve Z skoru arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunamadı (p=0,657, p=0,302). Sonuç olarak; hem HD hem de SAPD hastalarında osteoporoz saptandı ve osteoporozun oluşum sıklığı açısından aralarında fark tespit edilmedi. Diyaliz hastalarında ROD çok sık karşılaşılan bir problemdir. Hiperfosfatemi hiperparatiroidizmin oluşumunda risk faktörüdür. Diyaliz hastalarında yüksek turnoverli kemik hastalığının meydana gelmesine engel olmak için daha sıkı bir fosfat kontrolü sağlanmalı, hastaların diyet alışkanlıkları değiştirilmelidir. 64

SUMMARY Osteoporosis is defined as low bone mass and deteriotion in the microstructure of bone and high fracture rise accompanses to this. In our study we planned to research osteoporosis in patients thatwere underwent to HD and CAPD regularyl. 18 HD patients (12 men and 6 women) and 12 CAPD patients (8 men and 4 women) that were underwent to dialysis at Dicle University Medical Fakiilty Dialysis Center were included to study. Bone mineral density, T and Z skores was measured by left heel quantitive ultrasound and also age, sex, weight and BMI was recorded. At the same time PTH, phospate, calcium and multiply of calcium and phospory was measured. Two years later same measurements was done by the same method. Mean bone mineral density valves of HD and CAPD patients were compared in the first measurements these valves were 0.44±0.12 and 0.55±0.14 respectively (p=0.021). In the second measurements this valves were 0.44±0.13 and 0.5Ü0.15 respectively and there was not a statistically meaningful difference between them (p=0.223). Initial PTH valves of HD and CAPD patients were 238.9±279.6 and 410.7±367.7 respectively (p=0.157). İn the second measurement PTH valves of HD patients were lower than PTH valves of CAPD patients (397.2±301.1 and 718.9±567.1 respectively) (p=0.052). initial T and Z skores of HD patients were lower than T and Z skores of CAPD patients but this was not statistically meaningful (p=0,08, p=0,196). İn the 65second measurement there was not a statistically meaningful difference between T and Z skores of HD and CAPD patients (p=0,657, p=0,302). As a result osteoporosis is determined in both HD and CAPD patients and there wasn't a difference according to development ratio. ROD is frequently seen in dialysis patients. Hyperphosphatemi is a rise factor of hyperparatiroidizm. To prevent the development of high turnover bone disease in dialysis patients, phosphate control must be done more strictly and dietary changes must be done. 66