Prenatal kayıp yaşamış ve yaşamamış gebelerde psikososyal sağlık durumlarının karşılaştırılması

Abstract

Gebelik, fizyolojik açıdan bakıldığında kırk hafta boyunca fetüsün uterus dışında yaşayabilmesi için gerekli olgunluğa ulaşmasını sağlayan dönemdir. Bu durum kadınların biyolojik durumunu etkilediği gibi psikolojik ve sosyal durumunu da etkilemektedir. Gebelik döneminde psikososyal sağlığı etkileyen önemli faktörlerden biri prenatal kayıplardır. Bu çalışma prenatal kayıp yaşamış ve yaşamamış bireylerde psikososyal sağlık durumlarının belirlenmesi ve karşılaştırılması amacıyla yapılmıştır. Araştırma tanımlayıcı-karşılaştırmalı türünde yapılmıştır. Araştırma Ankara il merkezinde bulunan Sağlık Bilimleri Üniversitesi Etlik Zübeyde Hanım Kadın Hastalıkları Eğitim Araştırma hastanesinde bulunan gebe polikliniklerinde yapılmıştır. Çalışma prenatal kayıp yaşayan 159 (%49.2) ve prenatal kayıp yaşamayan 164 (%50.8) olmak üzere toplam 323 gönüllü ile tamamlanmıştır. Veriler araştırmacı tarafından 21 soru içeren Prenatal Kayıp Yaşamış Gebelere İlişkin Bilgi Formu ve 18 soru içeren Prenatal Kayıp Yaşamamış Gebelere İlişkin Bilgi Formu ile toplanmıştır. Ayrıca Gebelerde Psikososyal Sağlığı Değerlendirme Ölçeği (GPSDÖ) kullanılmıştır. Veriler araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme tekniği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde sayı, yüzde, standart sapma, ortalama, Shapiro-Wilk testi, Mann-Whitney-U testi ve Kruskal-Wallis Varyans Analizi kullanılmıştır. GPSDÖ geneli ve alt ölçekleri için gönüllülerin puanları hesaplanmıştır. GPSDÖ geneli için puanların 1.87 – 4.85 aralığında değiştiği ve ortalamasının ise 4.04±0.44 puan olduğu görülmüştür. Psikososyal sağlık durumlarını genel olarak iyi tanımlayan gebelerin, 3'ünün (%0.9) kötü, 22'sinin (%6.8) orta, 166'sının (%51.4) iyi ve kalan 132'sinin (%40.9) ise gebelikteki psikososyal sağlıklarının çok iyi durumda oldukları görülmüştür. Prenatal kayıp yaşamış gebelerde eğitim düzeyi, eşin eğitim düzeyi ve çalışma durumu prenatal kayıp yaşamamış olan gönüllülerden anlamlı oranda daha düşüktür (p<0.05). Prenatal kayıp yaşamış gebelerde bebeği kaybetme korkusu, kayıp yaşamamış gebelere göre daha yüksektir (p<0.001). Prenatal gebelik kaybı yaşayan ve yaşamayan gönüllülerde `Gebelik ve eş ilişkisine ait özellikler faktörü` dışındaki tüm alt faktör puan ortalamaları ve GPSDÖ genel puan ortalaması benzerdir (p<0.05).Sonuç olarak gebelik sürecinin seyri psikososyal sağlığı etkilemektedir. Prenatal kayıp yaşamış ve yaşamamış gebelerde bakım hizmeti verilirken fiziksel değerlendirmenin yanı sıra psikososyal değerlendirmenin yapılması gerekmektedir. Sağlık personelinin prenatal kayıp yaşamış olsun ya da olmasın gebelere bu hassas dönemde destekleyici bakım vermesi ve gereksinimleri doğrultusunda bakım stratejileri geliştirmesi bütüncül yaklaşım açısından önem taşımaktadır.Anahtar sözcükler: Gebelik; Prenatal Kayıp; Psikososyal Sağlık.

When considered physiologically, pregnancy is the period of time that enables foetus to reach the necessary maturity for being able to live outside the uterus for forty weeks. While this affects women biologically, the psychological and social state of women are also influenced. Prenatal losses are amongst the most significant factors that influence the psychological health in the pregnancy period. This paper has been conducted with a view to determining and comparing the psychosocial health status of the individuals who have and haven't undergone prenatal loss.The research is descriptive and comparative and has been conducted in pregnant polyclinics under Ankara Etlik Zübeyde Hanım Women's Health and Gynaecology Training and Research Hospital located in Ankara Province. The study has been completed with 323 volunteers, 159 of whom have undergone prenatal loss (49.2 %) and 164 not undergone prenatal loss (50.8%). The researcher has collected the data through Data Sheet on the Pregnant Women who have undergone Prenatal Loss, formed by 21 questions and Data Sheet on the Pregnant Women who haven't undergone Prenatal Loss, formed by 18 questions. Besides, Psychosocial Health Evaluation Scale in Pregnancy (PHESP) has been applied. The researcher has collected the data by means of face-to-face interview technique. While analysing the date, number, percentage, standard deviation, average, the Shapiro–Wilk test, Mann-Whitney-U test and Kruskal-Wallis Variance Analysis have been applied. The scores of the volunteers have been calculated for the PHESP overall and sub-scales. In terms of PHESP overall, the scores are observed to range between 1.87 and 4.85 while the average to be 4.04±0.44. Amongst the pregnant women who have mostly defined their psychosocial heath status as good, the psychosocial health status of 3 (0.9%) are observed to be bad; 22 (6.8%) medium, 166 (51.4%) good and the rest 132 (40.9%) very good. The level of training of the pregnant and the level of training and the employment status of the spouse are significantly lower amongst the pregnant women who have undergone prenatal loss when compared with the volunteers who haven't undergone prenatal loss (p<0.05). The fear to lose baby is much higher amongst those who have undergone prenatal loss in comparison with those not undergone prenatal loss (p<0.001). Other than `Pregnancy and Spousal Relation Features Factor`, all the sub-factor score averages and common PHESP score average are similar in volunteers who have and haven't undergone prenatal loss (p<0.05). As a conclusion, the course of the pregnancy process influences the psychosocial health. While providing care services to the pregnant women who have and haven't undergone prenatal loss, in addition to the physical assessment, psychosocial assessment should also be done. Considering the integrated approach, it is of great importance for the health staff to provide supportive care to the pregnant women, whether undergone prenatal loss or not, during this sensitive period and to develop care strategies in compliance with the necessities. Key Words: Pregnancy, Prenatal Loss; Psychosocial Health.