Cerrahi hemşirelerinin tıbbi hata tutum ve eğilimlerinin belirlenmesi

Abstract

Tıbbi hata, sağlık hizmetinin sunulduğu tüm ortamlarda görülen ve hasta güvenliğini tehdit eden ciddi bir sorundur. Yoğun çalışma temposu içinde, hızlı düşünme ve çabuk karar verme beklentilerinin yüksek olduğu cerrahi birimlerde tıbbi hata oranının yüksek olduğu bilinmektedir. Bu nedenle, bu birimlerde hizmet veren sağlık profesyonellerinin tıbbi hata tutum ve eğilimlerinin belirlenmesi önemlidir. Bu araştırmada, cerrahi hemşirelerinin tıbbi hata tutum ve eğilimlerini belirlenmek amaçlandı. Tanımlayıcı tipteki bu araştırma, 15 Temmuz – 10 Kasım 2018 tarihleri arasında Necmettin Erbakan Üniversitesi Meram Tıp Fakültesi Hastanesi cerrahi klinik ve yoğun bakım ünitelerinde (YBÜ) gerçekleştirildi. Araştırma, bu birimlerde en az 1 yıldır çalışan 181 hemşire ile tamamlandı. Araştırma öncesi etik kuruldan ve kurumdan yazılı izin alındı. Veriler, Tıbbi Hatalarda Tutum Ölçeği (THTÖ) ve Hemşirelikte Tıbbi Hataya Eğilim Ölçeği (HTHEÖ) ile toplandı. Hemşirelerin tıbbi hata tutum ve eğilimini etkileyen faktörlerin analizinde, bağımsız gruplarda t testi, bağımsız gruplarda tek yönlü varyans analizi ve Pearson korelasyon analizi kullanıldı.Hemşirelerin yaş ortalaması 29.38±5.61 yıl olup, çoğunluğu (%77.3) kadındı ve %65.7'si lisans mezunu idi. Son bir yıl içinde tıbbi hata yaptığını belirten hemşirelerin (%13.8), yanlış ilacı uygulama, yanlış dozda ilaç uygulama ve yanlış bilgilendirme hataları yaptığı belirlendi. Hemşireler tıbbi hatalara neden olan en önemli ilk üç faktörün sırasıyla bakım verilen hasta sayısının fazla olması, uzun çalışma saatleri ve yorgunluk olduğunu belirtti. THTÖ toplam puan ve alt boyut puan ortalamalarına göre hemşirelerin tıbbi hata tutumlarının olumlu olduğu saptandı. Meslekte çalışma yılı 7 yıl ve daha az olan hemşirelerin, YBÜ'nde çalışanların ve ayda 7'den daha fazla nöbet tutanların THTÖ `tıbbi hata algısı` alt boyut puanlarının anlamlı olarak daha yüksek olduğu belirlendi (p<0.05). HTHEÖ toplam puan ve alt boyut puan ortalamalarına göre hemşirelerin tıbbi hataya eğilimlerinin düşük olduğu saptandı. 35 yaş üstü hemşirelerin, günlük 16 hastadan daha fazla hastaya bakım verenlerin ve mesleğinden memnun olanların, HTHEÖ puan ortalamalarının anlamlı olarak daha yüksek olduğu belirlendi (p< 0.05). HTHEÖ ile THTÖ toplam puan ortalamaları arasında anlamlı ilişki olmadığı (p>0.05), ancak HTHEÖ toplam puanı arttıkça `tıbbi hata algısı` puanının anlamlı olarak azaldığı, `tıbbi hataya yaklaşım` puanının ise anlamlı olarak arttığı saptandı (p<0.05).Sonuç olarak araştırmada, cerrahi hemşirelerinin tıbbi hata tutumlarının olumlu olduğu ve tıbbi hataya eğilimlerinin düşük olduğu saptandı.Anahtar Sözcükler: Hemşire, Hemşirelikte Tıbbi Hataya Eğilim Ölçeği, Tıbbi hata, Tıbbi Hatalarda Tutum Ölçeği, Tutum

Medical errors are a serious issue that is seen in all environments where health care is offered and threaten patient safety. The rate of medical errors is known to be high in surgical units, characterized by high expectations of rapid thinking and quick decision-making with intensive work pace. Therefore, it is essential to identify the attitudes and trends of health professionals serving in these units towards medical errors. The aim of this study was to determine surgical nurses' attitudes and trends towards medical errors.This descriptive study was conducted in the surgical clinics and intensive care units (ICU) of Necmettin Erbakan University Meram Medical Faculty Hospital between 15 July and 10 November, 2018. The study was completed with 181 nurses who had been working in these units for at least one year. Written permission was obtained from the ethics committee and the institution prior to the study. Data were collected using the Scale of Attitudes towards Medical Errors (SAME) and the Malpractice Trend Scale in Nursing (MTSN). The factors affecting the nurses' attitudes and trends towards medical errors were analyzed with the independent-samples t-test, the one-way analysis of variance for independent samples and the Pearson correlation analysis.The mean age of the nurses was 29.38±5.61 years, the majority of them (77.3%) were women and 65.7% of them were high school graduates. It was determined that nurses who reported that they had made a medical error over the previous year (13.8%) made errors of wrong drug administration, wrong dose of medication and misinforming. The nurses stated that the first three factors that caused medical errors were the high number of patients given care, long working hours and fatigue, respectively. According to the SAME total score and sub-scale mean scores, the nurses' had positive attitudes towards medical errors. Those nurses who had been in the profession for seven years and less, those working in ICU and those who were on night duty more than seven times per month had significantly higher scores on the `medical error perception` subscale of the SAME (p<0.05). According to the MTSN total score and sub-scale mean scores, the nurses' trend towards medical error was low. Those nurses over the age of 35, those caring for more than 16 patients per day and those satisfied with their profession had significantly higher MTSN mean scores (p<0.05). There was no significant relation between MTSN and SAME total score means (p>0.05), but `medical error perception` scores decreased significantly while `attitudes towards medical error` scores increased significantly as MTSN total score increased (p<0.05).As a result, it was found that the surgical nurses had positive attitudes towards medical errors and their trend to medical errors was low.Keywords: Nurse, Malpractice Trend Scale in Nursing, Medical Error, Scale of Attitudes towards Medical Errors, Attitude