Kemoterapi uygulanan hastalarda bakım bağımlılığı ile özbakım davranışları arasındaki ilişki

Abstract

Kemoterapi uygulanan hastaların yaşadığı yan etkiler hastaların öz bakım gereksinimlerini karşılamada güçsüzlük ve isteksizlik yaratmakta, günlük yaşam aktivitelerini yapma yeteneklerini azaltmakta, yaşam kalitesini olumsuz etkilemekte ve bakım gereksinimlerinin karşılanması için bakıma bağımlı hale getirmektedir. Bu nedenle araştırma kemoterapi uygulanan hastalarda bakım bağımlılığı ile özbakım davranışları arasındaki ilişkiyi araştırmak amacıyla tanımlayıcı olarak yapıldı.Bu araştırma Kasım 2018-Şubat 2019 tarihleri arasında Konya ilindeki bir hastanenin ayaktan kemoterapi ünitesine tedavi amacıyla başvuran 100 hasta ile gerçekleştirildi. Araştırmanın yapılabilmesi için etik kuruldan ve kurumdan yazılı izin alındı. Veriler `Hasta Tanıtıcı Formu`, `Bakım Bağımlılığı Ölçeği` ve `Kemoterapi Uygulanan Hastalarda Özbakım Yetersizliği Kuramına Göre Özbakım Davranışları Ölçeği` kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemiyle toplandı. Verilerin analizinde bağımsız gruplarda t testi, Mann Whitney U testi, Kruskal Wallis ve pearson korelasyon testi kullanıldı.Araştırmaya katılan hastaların %74'ünün erkek, %48'inin 39-58 yaş aralığında olduğu, %38'inin tanısının akciğer kanseri olduğu, %63'nün 2-4 kür arasında kemoterapi tedavisi aldığı ve en fazla halsizlik ve yorgunluk (%93) komplikasyonunun geliştiği saptandı. Hastaların `Bakım Bağımlılığı Ölçeği` puan ortalamaları (68.98±15.89) ile `Kemoterapi Uygulanan Hastalarda Özbakım Yetersizliği Kuramına Göre Özbakım Davranışları Ölçeği` puan ortalamaları (69.54±13.20) orta düzeyde bulundu. `Bakım Bağımlılığı Ölçeği` ile `Kemoterapi Uygulanan Hastalarda Özbakım Yetersizliği Kuramına Göre Özbakım Davranışları Ölçeği` toplam puanları arasında orta düzeyde ve pozitif yönde olmak üzere çok ileri düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu (p<0.001) belirlendi Sonuç olarak bu çalışmada kemoterapi uygulanan hastaların özbakım davranışlarının orta düzeyde olduğu ve bakım bağımlılığı puanlarının artması ile özbakım davranışlarının da arttığı bulunmuştur.

The side effects experienced by chemotherapy patients cause weakness and reluctance to meet patients' self-care needs, reduce their ability to perform daily life activities, adversely affect quality of life and make them dependent on care to meet their care needs. Therefore, the research was conducted as a descriptive study to investigate the relationship between care dependence and self-care behaviors in patients receiving chemotherapy.This study was conducted between November 2018 and February 2019 with 100 patients admitted to the outpatient chemotherapy unit of a hospital in Konya. Written permission was obtained from the ethics committee and the institution for conducting the study. Data `Patient Information Form`, `Care Dependency Scale` and `Scale of self-care behaviors according to the theory of self-care deficiency in patients who were administered chemotherapy` was collected by using face to face interviews. Data were analyzed by independent samples t test, Mann Whitney U test and Kruskal Wallis and pearson correlation test.74% of the patients participating in the study were male and 48% were between 39-58 years of age. The diagnosis of lung cancer is 38%, 63% received chemotherapy treatment between 2-4 cycles and fatigue and fatigue (93%) were the most common complications. The mean score of the `Care Dependence Scale` of the patients was 68.98 ± 15.89, and the mean score of the `Scale of self-care behaviors according to the theory of self-care deficiency in patients who were administere chemotherapy` was 69.54 ± 13.20. There was a significant relationship between `Care Dependency Scale` and `Self-Care Behavior Scale According to Self-Care Disability Theory in Chemotherapy Patients` (p <0.001).As a result, it was found that self-care behaviors of patients who received chemotherapy were moderate and self-care behaviors increased with increasing care addiction scores.