İnhale kortikosteroid kullanan bronşiyal astımlı çocuklarda kemik mineral yoğunluğunun değerlendirilmesi

Abstract

9. ÖZET Bronşiyal astım kronik hava yolu inflamasyonu sonucu gelişen bronşiyal aşın duyarlılık ile karakterize kronik bir çocukluk çağı hastalığıdır. Hastalığın patogenezinde inflamasyonun önemi anlaşıldıktan sonra inhale kortikosteroidler (İKS) her yaşta kronik astımın tedavisinde ilk seçilen ilaç konumuna gelmiştir (1). Ancak erken yaşta başlanan bu ilaçların uzun süreli kullanımlarında boy uzaması ve kemik mineral yoğunluğu üzerine yapabileceği olumsuz etkiler hala tartışılmaktadır (3,4). Bu etkinin araştırıldığı çalışmalara katkıda bulunmak amacıyla ünitemizde takip edilen ve uzun süreli İKS kullanan astımlı çocuklarda boy uzaması ve kemik mineral yoğunluğu değişiklikleri araştırıldı. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Göğüs- Allerji Polikliniği 'nde 1998-2004 yıllan arasında düzenli kontrollere gelen, ilaç kullanımında iyi uyum gösteren, ortalama 450±200 ug/gün İKS kullanan 4-13 yaşlan arasındaki 27 çocuk çalışma grubunu oluşturdu. Kontrol grubu polikliniğe başvuran benzer yaş ve cinsiyetteki, kronik hastalığı olmayan, kemik metabolizmasını etkileyecek ilaç kullanma öyküsü bulunmayan çocuklar arasından seçildi. Çalışma ve kontrol gruplannda DEXA yöntemiyle Femur ve Vertebra kemik mineral yoğunluğu (KMY) gr/cm2 olarak ölçüldü. Astımlı çocuklar ile kontrol grubu arasında Femur (0.06 ± 0.12 ve 0.24±0.13) veya Vertebra KMY [(- 0.006 ± 0.008)ve (- 0.004 ± 0.138)] değerleri açısından istatistiksel olarak anlamlı fark görülmedi (P>0.05). Astım ve kontrol gruplan arasında boy (cm) (121.3 ± 15.5 ve 123.6 ± 17.6), vücut ağırlığı (kg) (23.1 1 ± 7.18 ve 26.59 ± 13.05) ve vücut kitle indeksi (kg/cm2) (15.4±1.5 ve 16.5±3) açılarından da anlamlı fark yoktu (P>0.05). Hastaların kullanmakta oldukları günlük steroid dozu veya hayat boyu aldıkları toplam steroid miktarı ile Femur KMY arasında (günlük miktar için r=- 0.156 ve P=0.430 total miktar için r=- 0.157 P=0.430) ve Vertebra KMY arasında (günlük miktar için r= -0.262 ve P= 0.187 total miktar için r=- 0.316 P= 0.110) istatistiksel anlamlı korelasyon saptanmadı. Astım grubunda hastaların vücut ağırlığı, boy, yaş ve VKİ'leri ile Femur veya Vertebra KMY ölçümleri arasında korelasyon yoktu (P> 0.05). Sonuç olarak uzun süreli İKS kullanan astımlı hastalarımızda KMY değişikliklerinin kontrol grubundan farklı olmadığı saptanmakla birlikte daha geniş hasta gruplarında, daha uzun vadeli çalışmalara ihtiyaç vardır. Anahtar Kelimeler: Astım, İnhale Kortikosteroid, Kemik Mineral Yoğunluğu 71

10. SUMMARY Bronchial asthma is a chronic childhood disease characterized by bronchial hyperreactivity due to chronic airway inflammation. After understanding of inflammatory procces in the pathogenesis of the disease, corticosteroids have been the first choice of medication in the treatment. Effects of long term used inhaled corticosteroids on growth and bone mineral density (BMD) remains controversary, particularly when they are used at early ages of life. In this study, in contributing to previous studies, we have aimed to investigate the effects of long term used inhaled corticosteroids on growth and bone mineral density in children with asthma. The study group consisted of 27 patients, aged between 4 and 13 years, visited to our Pediatric Pulmonology-Allergy Outpatient Clinics of Dicle University Medical Faculty regularly between 1998 and 2004 and who presented good treatment compliance and received inhaled corticosteroids for at least 9 to 60 months (mean±SD: 23.15 ± 13.41 months) at an average dose of 450±200 ugr/d. In the control group, there were 27 age and sex matched children who neither had any chronic disease nor had taken any medication possible to effect BMD. In the study and control groups, femur and vertebra BMD's were measured by dual energy x-ray absorptiometry (DEXA) method shown as gr/cm. There were no statistically significant differences between the study and control groups regarding their Femur BMD (gr/cm2) (0.06 ±0.12 and 0.24±0.13, respectively) and Vertebra BMD measurements (gr/cm2) [(- 0.006 ± 0.008) and (- 0.004 ± 0.138), respectively], (P> 0.05). There were not also any significant differences between the two groups in terms of body weight (kg) (23.11 ± 7.18 and 26.59 ± 13.05), height (cm) (121.3 ± 15.5 and 123.6 ± 17.6) and body mass indices (kg/cm2) (15.4Ü.5 and 16.5±3), (P> 0.05). In asthmatic children, daily and cumulative corticosteroid doses did not significantly correlate with body weight, height, age, body mass index, femur or vertebra BMD measurements, (P> 0.05). In conclusion, there were not any statistically significant differences between asthmatic and control groups in terms of BMD measurements in our study population, but more large scaled and long term followed-up studies are needed to obtain a definitive result. Key Words: Asthma, Inhaled Corticosteroid, Bone Mineral Density 72