Kritik hastalığı olan hastalarda fonksiyonel adrenal yetmezlik

Abstract

ÖZET Giriş Stres altındaki hastaların fonksiyonel adrenal yetmezliği konusu septik şoklu hastalarda sıklıkla çalışılmış ve bu grupta kortikosteroid replasmanı, tedavi protokollerine girmiştir. Stres altındaki diğer hastalık gruplarındaki hastalan seçmeye yönelik bilgiler sınırlıdır. Çalışmadaki amaç, fonksiyonel adrenal yetmezlik görülebilecek hastalan belirlemek için bir yol belirlemek ve çeşitli hastalık gruplarında sürrenal fonksiyonları değerlendirmektir. Yöntem Çalışma, kesitsel tanımlayıcı karakterde idi. 2004 yılı içerisinde DÜTF hastahanesinin çeşitli kliniklerinde APACHE III skorlamasına göre ağır ve çok ağır hastalık grubuna giren hastalar, hipotalamik pitüiter adrenal bilinen hastalığı, karaciğer hastalığı, gebelik, süt verme, geçtiğimiz bir yıl içinde glukokortikoid veya östrojen kullanım hikayesi, geçen altı ay içinde ketokonazol gibi glukokortikoid sekresyonunu bozan ilaç alım hikayesi olanlar dışlanarak çalışmaya alındı. Hastalara 250 u,g ile Cosyntropin stimülasyon testi yapıldı. 0, 30, 60. dakikalarda kortizol düzeylerine bakıldı. Bulgular Çalışmaya 60 hasta alındı. Bu hastalar APACHE III skorlama yöntemi ile seçildi. APACHE skorlarına göre ağır hasta olan 40 (%66) hasta vardı. Çok ağır hasta grubu 20 (%33) kişi idi. ACTH stimülasyon testinin sonuçlarına göre sürrenal yetmezlik; ağır hasta grubunda 40 hastanın 4 (%10) ünde vardı, çok ağır hastalık grubundaki 20 hastanın 5 (%25) tanesinde saptandı. İki grup bağımsız karşılaştırıldığında aralarındaki fark istatistiksel olarak anlamlı idi.(p<0.05) Diğer parametreler karşılaştırıldığında bu iki grup arasında anlamlı fark saptanmadı.(p>0.05) Hastaların total protein ve albümin değerlerine göre teste verdikleri yanıtları karşılaştırdık. Testte yetmezlik saptananlarda ortalama albümin değeri 4.7±0.8 g/dL idi. Anlamlı fark vardı. (p<0.01) Tartışma Sürrenal yetmezlik, APACHE III skoru ile çok ağır hasta grubunda daha belirgindi. Çalışma daha çok hasta sayıları ile ve hastalıkları seçerek özelleşebilir. Bu durumda daha tanımlayıcı sonuçlar çıkacaktır. Ağır hastalığı olanlarda APACHE III skoru bize yol gösterici olabilir. Çok ağır hastalık grubundaki hastalarda sürrenal yetmezlik olabileceği akılda tutulmalıdır. Literatüre uyumlu olarak hipoalbüminemisi olanlarda, total 52kortizol düşük olarak hesaplanması testlerin yanlış yorumlanmasına neden olabilir, belki de bizim yetmezlik saptadığımız hastaların serbest kortizol düzeyleri normal olabilir. Bu nedenle serbest kortizol düzeyleri ile değerlendirme daha doğru olacaktır. Özet Çalışmada stres altındaki APACHE III skoru ile tabakalanan hastalarda sürrenal fonksiyonlarda anlamlı fark bulundu. APACHE III skoru çok ağır hastalık olarak alınan grupta sürrenal yetmezlik fazla idi. Bunun yol gösterici olabilmesi için daha fazla vaka ve hastalık gruplarına yayılarak çalışmaların devam etmesi gerekmektedir. Çıkan bir diğer sonuçta, hipoalbüminemisi olanlarda kortizol değerlerinin anlamlı derecede düşük olduğu idi. Ağır durumda olan çoğu hastada albümin düşüklüğünün varlığı, ölçümlerde total kortizolü düşük gösterecektir. Testlerin doğru yorumu için serbest kortizol düzeylerine bakılması gerekmektedir. 53

SUMMARY introduction Functional adrenal insuficiency of patients under stres was investigated on septic shock patients and corticosteroid replacement is admitted as a therapy protocol in this group, information according to select other group of patients under stres is limited. The object of this study is to find a way of determinig patients that has a risk of developing functional adrenal insufficiency and to evaluate surrenal functions in various illnes group. Method Study was in sectional definitive style. Patients involved in study that has severe and very severe illnes according to APACHEIII scoring system in different clinics of Dicle University Medical Faculty in 2004 and none of them has previous hipothalamic, pituitary, adrenal disorders, hepatic illnes, pregnancy, lactation, history of glucocorticoid or estrojen therapy in last one year and ketokonazole therapy in last 6 months. Stimulation test was done with 250 u.g cosyntropine Cortisol level were studied on 0, 30 and 60 minutes. Finding 60 patients were involved. Patients were selected by APACHEIII scoring system. 40 patients (%66) were severe and 20 patients were (%33) very severe ill according to APACHEIII scores. According to ACTH stimulation test results 4 of 40 severe ill patientd (%10) and 5 of 20 very severe ill patients (%25) have surrenal insufficiency. Two groups were compared independently and difference was statistically significant (PO.005). other parameters didn't have significant difference (p>0.05). patients were compared according to total parotein and albumin levels. Albumin levels of patients that was a significant difference(pO.Ol) Digcussion Surrenal insufficiency was evident in very illnes group. Results would be more definitive if the study could be done an a large scale APACHEIII scoring system can be helpful in determinig severe illnes. İt is important that surrenal insufficiency can be seen in very severe ill persons. Hypoalbuminemia can confuse results of tests to incorrect measurement of total cortisole levels. Because of that free cortisole levels must be measured in determinig patients. 54Summary In our study surrenal functions of patients that was classsified in group according to APACHEIII scoring system were significantly different. Surrenal insufficiency was evident in very severe illnes group. This study must be continued to reach acceptable oment of patients and illnes group. Another result of this study was that Cortisol levels were lower in hypoalbuminemia. Total cortisole levels would be measured low in very severe ill patients due to hypoalbuminemia. Because of that free Cortisol levels must be measured. 55