Helicobacter pylorisi pozitif olan gastiritli vakalarda telomeraz aktivitesi

Abstract

ÖZET Telomerler, ökaryotik kromozomların uçlarında yer alan ardışık tekrar dizileridir. Telomerik diziler türden türe değişiklik göstermekte ve insanda TTAGGG tekrar dizilerinden oluşmaktadır. Telomerler yapısal proteinlere spesifik olarak bağlanarak ökaryotik kromozomların stabilitesinin korunmasında önemli bir görev üstlenmektedir. Bu yapısal proteinler, lineer kromozomların uçlarım kapatarak nükleozomlarla yıkılmasını, kromozomların uç-uca gelerek yapışmasını ve yeni düzenlemelerini engellemektedir (1). Bu korunma ile birlikte her hücre siklusunda; uç kısımlara replikasyon probleminden dolayı tekrar dizileri azalmaktadır. Bu işlem normal somatik hücrelerin sınırlı proliferasyon kapasitesi ile ilişkili olup telomeraz aktivitesinin ya hiç olmaması yada giderek azalmasıyla ortaya çıkmaktadır. Ancak yapılan çalışmalarda germ hücrelerinde, kök hücrelerde ve tümör hücrelerindeki ölümsüzlüğün telomeraz enziminin reaktivasyonu ile ilişkili olduğu gösterilmiştir (2). Helicobacter pylori (Hp) gram (-) spiral flajelli bir basildir. Non-invaziv bir bakteri olup gastrik mukozada yaşamaktadır (3). Dünyadaki en yaygın enfeksiyondur. Gelişmekte olan bir çok ülkede toplumun %70'mden fazlası bu ajanla enfektedir. HP'nin kronik süreçte gastrik kanser dahil bir çok hastalığa yol açabildiği rapor edilmektedir. Fakat yapılmış çok sayıdaki çalışmaya rağmen anlaşılamamış çok sayıda detay vardır. Bunlardan biride Hp'ye bağlı tümorogenezisin hangi aşamalar geçilerek oluştuğudur (4). Belki de Hp'ye bağlı öncelikle bir nonspesifik gastritis oluşmakta, daha sonra bazı bireylerde gastrik atrofi ve intestinal metaplazi meydana gelmekte ve bu son lezyonlardan da kanser gelişmektedir. Bu tanımlanan süreç henüz hipotetik aşamadadır, işte bu belirsizlikten yola çıkılarak onkojenik olarak kabul edilen Hp'nin telomeraz aktivitesi üzerine herhangi bir etkisinin olup olmadığım araştırmak istedik. Bu amaçla, Hp ilişkili nonspesifik gastritiste, atrofide ve intestinal metaplazide telomeraz aktivitesini kantitatif olarak ölçüldü ve Sydney sınıflamasına göre kategorize edilen histopatolojik değişiklerin telomeraz aktivitesi ile ilişkisine bakıldı. Bu çalışma Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Polikliniğine başvurup üst GİS endoskopisi yapılan 172 hasta dahil edildi. Endoskopi sırasında mid-antrumda aynı bölgeden 2 adet ve incisura angularisten 1 adet olmak üzere toplam 3 biyopsi alındı. İncisura angularisten alman biyopsi ile üreaz testi yapılıp, Hp varlığı ortaya kondu. Antrumdan alınan 2 biyopsiden birinde, Sydney sistemine göre histopatolojik inceleme yapıldı. Antrumdan alman diğer biyopsi de, PBS (Phosphate buffer şalin) ile yıkandıktan sonra süratle sıvı azot içeren termosa alınıp donduruldu ve -80°C'lik deepfreeze'e çalışmanın yapılacağı güne kadar 46saklandı. Doku örneklerinden RNA izolasyonu yapıldıktan sonra elde edilen RNA'da telomeraz enzim (hTERT) düzeyi çalışılıdı. Endoskopi yapılıp biyopsi alınan 172 hastanın; 24'ü histopatolojik değerlendirilmesi sırasında Sydney sınıflaması yapılamadığı için, 29 tanesi ise PBGD ve hTERT düzeyi tespit edilemediği için çalışmaya dahil edilmedi. Geriye kalan 119 hasta çalışmanın temelini oluşturdu. 119 hastanın 75'i kadm, 44'ü erkekti. Yüzondokuz hastanın 51 tanesi Hp negatif (%42.85), 68 tanesi Hp pozitifti (%57.14) (p>0,05). intestinal metaplazi; 119 örneğin 6'sinde pozitif, 113'sinde negatif olarak değerlendirildi. Glandüler atrofi; 92'sinde negatif, 27'sinde olarak, nötrofil aktivasyonu; 57'sinde negatif, 62'sinde pozitif olarak, kronik inflamasyon; 17'sinde negatif, 102'sinde pozitif olarak izlenmiştir. Hp pozitif olan grupta, telomeraz aktivitesi varlığı bakımından kronik inflamasyonu, nötrofil aktivitesi, glandüler atrofisi, intestinal metaplazisi pozitif ile negatif olanlar arasında istatistiksel açıdan fark bulunamadı. Hp negatif olan grupta, telomeraz aktivitesi varlığı bakımından kronik inflamasyonu, nötrofil aktivitesi, glandüler atrofisi pozitif ile negatif olanlar arasında istatistiksel açıdan fark bulunamadı. Sonuç olarak çalışmamızda, gastritisli hastalarda nötrofil aktivitesi ve kronik inflamasyon varlığında Hp enfeksiyonu ile telomeraz aktivitesi arasında herhangi bir ilişkisi olmadığım saptadık. Gastrik karsinogenezisin erken basamakları olan intestinal metaplazili ve glandüler atrofili Hp pozitif örneklerde, ' Hp negatif olanlara göre daha yüksek hTERT aktivitesi saptanmasına rağmen istatistiksel olarak anlamlı bulunamamıştır. Belki de telomeraz aktivitesi değerinin hesaplanmasında değişik yöntemlerin kullanılması, diğer çalışmalara göre farklılığı yaratmaktadır. Bizim bulgularımız sonucunda, onkojenik bir bakteri olan helicobacter pylori'nin neden olduğu, nonspesifik gastritis, intestinal metaplazi ve glandüler atrofi ile telomeraz aktivitesi arasında bir bağlantı bulunamamıştır. Belki de onkojenik özelliği olan Hp, intestinal metaplaziden sonraki basamaklarda telomeraz aktivitesini artırarak kansere yol açmaktadır. Anahtar Kelimeler: Gastirit, Sydney Sınıflandırması, Helicobacter pylori, Telomeraz 47