Dentin aşırı hassasiyeti ile ilişkili risk faktörlerinin değerlendirilmesi ve farklı ajanların tedavisi üzerine etkisinin karşılaştırılması

Abstract

Amaç: Dentin hassasiyetinin etiyolojisini ve risk faktörlerini belirlemek, bu faktörlerin farklı tedavi yöntemlerinin (Duraphat Florür Verniği (%5 Sodyum florür), Gluma Desensitizer (%5 gluteraldehit, %35 HEMA(2-hidroksietil metakrilat) ve su), Pro-Argin (%8 arginin ve kalsiyum karbonat içerikli hassasiyet patı) ve Erbiyum: Yittriyum Alüminyum Garnet (Er:YAG) Lazer) başarısı üzerine etkisini klinik olarak karşılaştırmak ve uygulanan tedavi yöntemlerinin etkinliğini in vitro olarak taramalı elektron mikroskobunda (SEM) değerlendirmektir.Yöntem: Çalışmanın prevalans kısmına katılan 1915 bireye, dentin hassasiyetine neden olan faktörlerle ilgili soruların yer aldığı bir anket uygulandı. Elde edilen veriler istatistiksel olarak değerlendirildi. Çalışmanın klinik kısmına ise dentin hassasiyeti ve bruksizm şikayeti olan 24 kadın 16 erkekten oluşan 40 hasta, 200 diş dahil edildi. Hastalar iki ana gruba ayrıldı. İlk grupta bireysel nedenlerden dolayı bruksizm için koruyucu gece plağını düzenli kullanamayan-etiyolojik faktörlerin giderilmesine yönelik verilen tavsiyelere uyamayan hastalar yer aldı (Grup-A). İkinci grup ise gece plağını düzenli kullanabilen-etiyolojik faktörlerin giderilmesine yönelik verilen tavsiyelere uyabilen hastalardan oluştu (Grup-B). Daha sonra her iki grup da uygulanan tedavi yöntemlerine göre kendi içinde 5 ayrı alt gruba ayrıldı. Bunlar; Duraphat Florür Verniği (%5 Sodyum florür), Gluma Desensitizer (%5 gluteraldehit), Pro-Argin (%8 arginin ve kalsiyum karbonat içerikli hassasiyet patı), Er:YAG Lazer ve Kontrol grubunu oluşturmak üzere distile su uygulanan gruplardı. Hastaların hassasiyet dereceleri görsel ağrı skalası (VAS) kullanılarak; tedaviden önce, hemen sonra, 1 hafta, 4 hafta ve 12 hafta sonra olmak üzere kaydedildi. Elde edilen veriler istatistiksel olarak değerlendirildi. Ayrıca her bir tedavi yönteminin etkinliği in vitro olarak SEM görüntüleriyle incelendi.Bulgular: Her iki grupta da istatistiksel olarak Er:YAG Lazer ve Pro-Argin'in en etkili yöntemler olduğu, Gluma ve Duraphat Florür Verniği'nin ise özellikle uzun dönemde Er:YAG Lazer ve Pro-Argin'in gerisinde kaldığı görüldü. Grup-B'ye uygulanan, Kontrol grubu da dahil olmak üzere tüm tedavi yöntemlerinin 4 haftalık ve 12 haftalık uzun dönemde Grup-A'ya kıyasla etkinliklerinin anlamlı biçimde arttığı tespit edildi (p<0,05). Sonuç: İlk olarak hastadan detaylı, düzgün bir anamnez alınması gerektiği, etiyoloji ve risk faktörlerinin tespit edilmesinden sonra, etiyolojik etmeni ortadan kaldırmanın öncelikli olduğu uygun bir tedavi yönteminin planlanması gerektiği sonucuna varıldı. Tüm tedavi yöntemlerinden elde edilebilecek başarı oranlarının etiyolojik faktör eliminasyonu sağlanabildiği zaman yükseldiği tespit edildi. Ayrıca Er:YAG Lazer ile Pro-Argin'in her iki grupta da istatistiksel olarak birbirleriyle benzer başarı oranları sergilediği ve dentin hassasiyetinin uzun dönem tedavisinde umut verici oldukları görüldü. SEM görüntülerinde de Er:YAG Lazer ve Pro-Argin'in açılmış dentin tübüllerinin neredeyse tamamını kapattığı, Gluma ve Duraphat Florür Verniği'nin ise daha az oranda kapatabildiği gösterildi. Anahtar Kelimeler: Dentin hassasiyeti, Bruksizm, Etiyoloji, Pro-Argin, Er:YAG lazer

Objective: To determine the etiology and risk factors of dentin hypersensitivity, to compare the clinical effects of these factors on the success of different treatment methods Duraphat Fluoride Varnish (%5 Sodium Fluoride), Gluma Desensitizer (%5 glutaraldehyde, %35 HEMA(2-hydroxyethyl methacrylate) and water), Pro-Arginine (desensitizing paste containing %8 arginin and calcium carbonate) and Erbiyum: Yittriyum Alüminyum Garnet (Er:YAG) Laser) and to evaluate the efficacy of the applied treatment methods in a scanning electron microscope (SEM).Method: A questionnaire, including questions about the factors that cause dentin hypersensitivity, was administered to 1915 individuals who participated in the prevalence part of the study. In the clinical part of this study, 40 patients, consisting of 16 male and 24 females, 200 teeth with dentin hypersensitivity and bruxism complaints, were included. The patients were divided into two main groups. In the first group, there were patients who could not regularly use the protective night guard for bruxism due to individual reasons-who did not respond to the recommendations given for the removal of etiological factors. (Group-A). The second group consisted of patients who could regularly use the night guard-did able to respond to the recommendations given for the removal of etiological factors (Group-B). Then, according to the treatment methods applied, both groups were divided into 5 subgroups. These; Duraphat Fluoride Varnish (%5 Sodium Fluoride), Gluma Desensitizer (%5 gluteraldehyde), Pro-Arginine (desensitizing paste containing %8 arginin and calcium carbonate), Er: YAG Laser and distilled water to form the Control group. Sensitivity scores of patients were assessed using visual analog scale (VAS); Before, immediately after, 1 week, 4 weeks and 12 weeks after the treatment. The obtained data were evaluated statistically. In addition, the efficacy of each treatment method was examined in SEM images in vitro. Results: Both groups showed statistically that Er: YAG Laser and Pro-Arginine were the most effective methods, while Gluma and Duraphat Fluoride Varnish were behind the long-term Er: YAG Laser and Pro-Arginine. It was found that all treatment methods, including the control group, applied to Group-B significantly increased their activities compared to Group-A in the 4 weeks and 12 weeks long periods (p<0,05).Conclusion: After the patient was diagnosed with a detailed, proper anamnesis and the etiology and risk factors were determined, it was concluded that a suitable treatment method should be planned, which is the priority of removing etiologic factor. It has been found that the success rates of all treatment methods are increased when the etiological factor elimination can be achieved. It was also observed that Er: YAG Laser and Pro-Arginine demonstrated statistically similar success rates in both groups and that dentin hypersensitivity was promising in long-term treatment. The SEM images showed that Er: YAG Laser and Pro-Arginine close almost all of the opened dentin tubules, while Gluma and Duraphat Fluoride Varnish can cover less.Key Words: Dentin hypersensitivity, Bruxism, Etiology, Pro-Arginine, Er:YAG laser