Yakup Kadri Karaosmanoğlu`nun makalelerinde edebiyat ve sanat

Abstract

n ÖZET Türk edebiyatında romancı olarak tanınan Yakup Kadri KARAOSMANOĞLU 'nun neredeyse romancılığına yakın değerdeki diğer bir yönü de gazeteciliğidir. 1908 'den itibaren birçok gazete ve dergilerde farklı konularda hacimli bir muharrirlik hayatı olan yazarın edebiyat ve sanat alemindeki yeri de bu makalelerle tespit edilmiştir. Edebiyat sahasına arkadaşlarıyla `Fecr-i Ati ` topluluğunu kurarak giren yazar, bu devrede sanatın gayesini de `Sanat şahsi ve muhteremdir` diyerek özetler. Yine makalelerden tespit ettiğimiz kadarıyla, 1912'den itibaren harplerin dehşeti altında ezilen cemiyetin hissiyatına tercüman olan yazar, müstakil bir sanatın ancak müstakil bir vatanda olacağına inanır. Bunun için sanatını ferdin şahsi hayatına yöneltmekten ziyade, cemiyetin hizmetine sunar. Millileşmenin gerekliliğini, milli bir edebiyatın ve sanatın portresini çizmeye başlar. Türk edebiyat ve sanat hayatım incelediğimizde, Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun karşımıza, özellikle romancı olarak takdim edildiğini görüyoruz. Eserlerinden ve edebi şahsiyetinden bahsedilirken hep romanları ve kitaplaşmış eserlerini görürüz. Makaleleri yalnızca isim olarak geçer. İşte bu nokta-i nazardan bizim bu çalışmamızın, yazarın makalelerinin hakiki değerlerini ortaya çıkaracağına; Türk kültür, edebiyat, sanat ve siyaset hayatının karanlık noktalarını da aydınlatacağına inanmaktayız. Devrinin aydınları gibi Yakup Kadri de, Osmanlı devletinin son devri, Meşrutiyet ve Milli Mücadele dönemi ile Cumhuriyet dönemini yaşamıştır. Bu devirler birçok basan ile beraber birçok hüzünlerin ve yıkılışların da devridir. Yazar, siyasi alandaki bu gerilemeyi ve küçülmeyi milli bir devlete gidişin zarureti gibi kabullenir. Bu zaruretin edebiyatta da olmasının lüzumuna inanarak, yazılarında daima bir milli edebiyat portresi çizer. Muhtelif dergi ve gazetelerdeki yazılarının çoğu bu konudadır. Biz bu çalışmamızda yazarın sanat ve edebiyat ile ilgili yazılarını esas aldık. Bu çalışmamız dört bölümden oluşmaktadır: Birinci bölüm Yakup Kadri 'nin hayatı, edebi şahsiyeti ve eserlerinin birçok kaynağa müracat edilerek hazırlanması ile yazarın sanat ve edebiyat dünyasına girişinden oluşur. Bu bölümde özellikle yazarın makalelerinden faydanlanmaya çalıştık. İkinci bölüm en mühim bölüm olup çalışmamızın temelini teşkil etmektedir. Bu da büyük bir titizlikle hazırlamaya çalıştığımız yazarın edebiyat ve sanat ile ilgili makalelerinin yorumudur. Yakup Kadri'nin edebiyata ve sanata bakışım tespit etmeye çalıştığımız bu bölümde makalelerden alıntılar yaparak çalışmamızı tamamladık.. Üçüncü bölümde tespit ettiğimiz makaleleri konularına göre tasnif ettik. Bu tasnifin yazarın kompleks şahsiyetinin anlaşılmasında faydalı olacağı kanaatindeyiz.III Dördüncü bölümde ise Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun dergi ve makalelerde tespit ettiğimiz makalelerinin kronolojik tasnifini yaptık. Bu tasnifi ise makalelerin tarihi sırasına, dergi ve gazete isimlerine ve makalelerin adlarına göre şekillendirdik.

IV ABSTRACT Yakup Kadri Karaosmanoğlu who is known as a novelist in Turkish literature has an aspect almost as a valeuble as novel writing. That is journalism. Since 1908, in many magazines and newspapers have published his bulky articles. His place in literatureand art class is determined by these articles. The author who entered literature field by establishing ` Fecr-i Ati ` community with his frends summarizes the aim of the art in that era as `Art is personel and honered ` İt is understood from his articles that he acted as a spokesman for the folk suffering under the terror of wars. He believes an independent art may be in an independent land. For, that reason the art serves to society instead of the beings personal lives. He draws a portrait of national literature, art and the need for nationalise. When we examine the history of Turkish literature and art we see that he is introduced as a novelist. While his works and literary personality are talked, his novels and works combined as books are shown to us. Articles just pass with name. From that point of view, we believe our study will reveal the real valve of the author's articles; illuminate dark points of Turkish literature, art, policy and culture life. Like other enlightened people of the era, he too, had lived in the last years of Ottoman empire, Monarchy, National fight and Republic times. These times are full of succes, failure and fall all together. He accepts that regression and losing strenght in political area as a must to go for a national government. Believing this neccessity must be in literature as well, he draws a national literature portrait in his writings. His works in various newspaper and magazines are about that subject. We take the articles of the author that are on art and literature as basis. The study has mainly two chapters: First chapter includes Yakup Kadri' s life, literary personality, works which are prepared by taking from many sources and the entrance of the author to yhe Art and Literature world.in that part, we especially try to benefit from the author' sarticles. Second part is constituting the basis the most important part of our research. This a commentary of the author's articles on literature and art which we have prepared with utmost care. We have taken some guotations from his articles so sa to reveal his look on literature and art. That's how we finished the study.