Türkiye`de çalışan çocuklar ve sorunları

Abstract

ÖZET Dünyada ilk ve tek çocuk bayramı kutlayan ülkemizde milyonlarca çocuk fiziksel ve ruhsal gelişimini tamamlayabilmesi için gereken olanaklardan yoksundur. Bu çocuklar yeterince beslenememekte, sağlıklı konutlarda yaşayamamakta, sağlık hizmetlerinden yararlanamamakta ve zorunlu eğitimlerini dahi tamamlayamamaktadırlar. Bunlardan başka sayılan kesin olarak bilinmemekle birlikte milyonlarca çocuğun pek çok hakkı ihlal edilerek çalışma hayatında sömürüldüğü bir gerçektir. Dünyada çocuklar giderek artan sayıda çalışma hayatına katılmaktadır. Çoğunlukla tarım işlerinde ücretsiz aile işçisi olarak, küçük işyerlerinden belli bir ücret karşılığında ve kent sokaklarında yasadışı işlerde çalışan bu çocukların çalışma hayatında doğacak sorunlara ve risklere karşı da pek bir güvencesi yoktur. Çocukların bu anlamda korumasız olması, sömürülmelerini kolaylaştıran bir unsurdur. Nitekim çalışma hayatında çocukların istismar edilmesi, çocuğun yaşına uygun olmayan ve koşulları ağır olan işlerde uzun saatler boyunca düşük bir ücretle ve eğitim almadan çalıştırılmaları şeklinde ortaya çıkmaktadır. Gerçekte çocukların çalışma hayatında korunmalarına ilişkin hem ulusal hem de uluslararası düzenlemeler vardır. Ancak bu konu ile ilgili uluslararası sözleşmeler ve ulusal düzenlemeler çözümler sunarken, çözümsüzlük uygulamalardan kaynaklanmaktadır. Özellikle azgelişmiş ülkelerde yasaların uygulamada etkin olmadıkları görülmektedir. Bu etkinliğin sağlanamaması azgelişmiş ülkelerin sosyo -ekonomik yapısından kaynaklanan problemlerden doğmaktadır. Nüfus artışının yarattığı kırdan kente göç, enformel sektörün yaygınlığı, işsizlik, eğitimin nitelik ve nicelik olarak yetersiz bir düzeyde olması, gelir dağılımındaki aşın adaletsizlikler bu problemlerin en önemlileridir. Bu problemler sonucunda çocuğun çalışma hayatında yer alması iki yönlü bir karar süreci sonunda gerçekleşmektedir. Bir yandan işsiz veya çok yetersiz ve düzensiz bir gelire sahip olan ebeveynler çocuklarını, gelir elde etmek için, çalışma hayatınaII itmekte, öte yandan işverenler uysal, güvencesiz ve ucuz işgücü olması nedeniyle çocukları tercih ederek onları iş yaşamına çekmektedir. Bu çalışmanın temel amacı da, çocuk çalıştırılmasının nedenlerini, çalıştırılmalarından kaynaklanan sorunları ve çözümlerinin neler olabileceğini ortaya koymaktır. Genel olarak çalışmamızda yer alan konular şöyle sıralanabilir: Birinci bölümde, çocuk ve çalışan çocuk kavramları konusunda genel bilgiler verildikten sonra, çocukların çalışma nedenleri, çalışan çocukların çalıştıkları yerler ve çalışma koşulları yer almıştır. İkinci bölümde, çalışan çocuklara ilişkin uluslararası ve ulusal düzenlemelere yer verilmiştir. Türkiye'deki yasal düzenlemeler, çalışan çocukların yasal statüleri çerçevesinde ortaya konmaya çalışılmıştır. Üçüncü bölümde, Türkiye'de çalışan çocukların sorunları ve çalışan çocukların korunmasına ilişkin çalışmalar sunulmuştur. Dördüncü ve son bölümde ise, çalışmamızın yapıldığı il dolayısıyla Diyarbakır'da çalışan çocuklar ve sorunları üzerinde durulmuş, Diyarbakır'ın ekonomi ve istihdam koşullarına yer verilmiştir.

m ABSTRACT Although the child bairam which are congratulate only and first in the world at our country, the millions child are to be deprived of to complete their physical and mental development in healthy. These child have not being nourish, living in fit houses and complete their obligatory training. In addition, justice of millions child have been violate and exploit in work life. Child have take been place to work hife left over numbers in the world. Mostly, these child have been working in farming unpaid family worker or in the little business salaried worker, or/and illegal worker in the city steet. Child to be able to exploit owing to they not be protected. As a matter of fact, to abuse of child in work life are break down to dependent on their inadequaet age, lower paid and untrained. In reality, about of protect of child in work life both national and international haws are available. Although this matter international agreement and national laws to offer solution, unsolution have been result from to put into practice. Remaining population, immigration from rural to urban, widespread of informal sector, unemployment, quantity and quality of education to be insufficient, injustice of revenue are the most important problems. The results of this problems, child's have coming been true to take part in work life outcome of two direction decision process. Parents which be of irregular income, unemployment, other hand, employers who want conciliatory, unguarentee and cheap workforce to push child to work life. The aim of this study was to investigate and to expose reason to employ of the child, problems which arise from to get employed of child.IV In general, topics of our study can summarize in this way: Chapter 1 to take part that places of workchild and after to give general information about child and to get worked child concept. Chapter 2 including that national and international rules about workchild. Legal arrangement, legal statue of tehse child in Turkey were examined. Chapter 3 including that problems and protect of workchild in Turkey. Chapter 4 including that workchild and their problems in Diyarbakır which carried out this study.