Tek parti dönemi modernleşme araçları: Karşılaştırmalı bir çalışma

Abstract

ÖZET Sanayileşme ve buna bağlı olarak büyük bir hızla gelişen kapitalist üretim ilişkileri, özellikle 18.yüzyıl ortalarından itibaren tüm dünyayı etkisi altına alan genel geçer bir paradigmaya dönüşmüştür. Kendi gereksinimlerini sürtünme yaratmaksızın sürekli olarak sağlayabilmek için diğer alanlarla iktisadi bir değiş tokuşa gitmek durumunda olan ve bu anlamda evrensel çapta bir işbölümüne dayanan Kapitalizm, bu yönü ile bir dünya sistemidir. Bu doğrultuda Osmanlının batıdaki gelişmeleri birkaç yüzyıl geriden takip ettiği ve bu nedenle sanayileşme yarışında geri kaldığı yolundaki tezler kapitalist üretim ilişkilerinin mantığına aykırı ve iktisadi, sosyal ve tarihi gerçeklerle bağdaşmayan tezlerdir. İngiltere'de başlayan ve İngiltere'nin bu alanda sağladığı başarıyı yakalamak isteyen diğer devletlerce taklit edilen sanayileşme süreci, Osmanlı ve Türkiye dahil diğer tüm devletlerce, devlet eliyle gerçekleştirilen tepeden inme iktisadi ve sosyal politikalarla sağlanmaya çalışılmıştır. Bu çalışmada modernleşme olarak ifade edilen bu sürecin Osmanlı ve Türkiye Cumhuriyetinde Avrupa'daki gelişmelerle eşzamanlı olarak nasıl izlendiği açıklanacak ve yine eşzamanlı olarak uygulanan iktisadi ve kültürel politikalar karşılaştırılacaktır.

ABSTRACT Industrilization and related to this relation of production has been a popular paradigma all over the world since the middle of 1 8th century. Capitalism which has had to exchange with other fields in economics and in this context based on a universial cooperation in order to provide its constant necessities without causing roughness has been,in this sense,a world system. In this sense the claims that Ottoman Empire followed the developments in the West world from several centuries behind and consequently that stayed behind in the competition of industrilization are in contradiction with the logic of relation of production of capitalism and, also, do not comlpy with economic social and historic realities. Industralization process imitated by those countries which were willingful to catch the same successful process in this field that was launched and has been managed by England has been tried to be achieved by the hand of the states/governments,including all other countires as well as Ottoman and Turkey, through top level economic and social policies. In this study, how has the process which defined as `modernization` been followed in Ottoman and Turkey isochronally with those developments in Europe is to be explained and the economic and cultural policies which were, also, implemented isochronally are to be compared.