Nizami-yi Gencevi`nin Mahzenü`l-Esrar mesnevisine Osmanlı sahasında yazılmış Türkçe nazireler

Abstract

Bu çalışmada, XII. asır İran şairlerinden Nizamî-yi Gencevî'nin Mahzenü'l- Esrâr adlı didaktik eserine Osmanlı sahası içerisinde yazılmış Türkçe nazireler toplu bir şekilde incelenmiştir. Tez, bir giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde İran edebiyatının Klasik Türk Edebiyatına etkileri anlatılmış; ayrıca Eski İran ve Türk Edebiyatlarında Hamse yazıcılığı ve Nazire edebiyatı konusu incelenmiştir. Birinci bölümde, Nizamî-yi Gencevî'nin hayatı, edebi kişliği ve eserlerine yer verilmiş ve Hamse' sindeki mesnevilerin özetleri yer almıştır. İkinci bölümde ise Nizamî'nin Mahzenü'l-Esrâr mesnevisine yazılmış Türkçe nazireler incelenirken, önce nazire yazarının kısaca hayatı ve eserleri anlatılmış, daha sonra da nazirenin genel özellikleri başlığı altında, nazire ile ilgili bilgiler verilmiştir.

This thesis deals with both the master piece of the twelfth century Iranian poet Nizamî-yi Gencevî, the Mahzenül Esrar, which is deductive work and the similar Turkish works in the Ottoman society. The thesis is composed of the Introduction and two main chapters. The Introduction covers the impact of the Iranian Literature on the Classical Turkish Literature; also the writing of Hamse and the subject of Nazire literature in Ancient Iranian and Turkish Literatures. The first chapter concentrates on the life of Nizamî-yi Gencevî, his personality and his literary works in addition to the summaries of the `mesnevis` in his Hamse. The second chapter gives the brief explanation on the works of the Turkish `nazire` writers and their lives, while analyzing the Turkish `nazires` to the Mahzenü'l- Esrâr mesnevi. Finally, some general information on the `nazires` is presented under the title of the general characteristics of the `nazires`.