Isparta ovası hidrojeolojisi ve yeraltı suları ile ilgili çevre sorunları

Abstract

ÖZET İsparta Ovası, Göller Bölgesinde bulunan ve yeraltısuyu rezervuarı açısından önem taşıyan bir havzadır. Yaklaşık 276 km^'lik beslenme alanına sahiptir. Çalışma alanındaki jeolojik birimler otbkton ve allokton konumlu olmak üzere iki grup altında toplanmış, harita ve kesitler üzerinde gösterilmiştir. Otokton birimler; Davras, Söbüdağ, Bozanönü, Senirce kireçtaşları, Kabaktepe, Savköy, Taşkapı, Kayıköy, Ağlasun, Gölcük formasyonları ve Gölcük volkanikleridir. Allokton birimler ise; Akdağ kireçtaşı ve İsparta ofiyolit karmaşığıdır. Bu jeolojik birimler hidrojeolojik özelliklerine göre geçirimsiz, az geçirimli, yarı geçirimli ve geçirimli birimler olarak ayırtlanmış olup, hidrojeoloji harita ve kesitleri üzerinde gösterilmiştir. Bu verilere göre alüvyon, tüf ve kireçtaşı birimlerinin akifer olma özelliği taşıdıkları belirlenmiştir. İnceleme alanında yüzeyden statik su seviye değerleri ölçülerek Ekim (1992) ayı için yeraltısu seviye haritası yapılmıştır. Ovanın batısında Yakaören Köyü civarında Statik su seviye değerleri 1040 m'ye ulaşırken doğuda Aliköy civarında 870 m'ye kadar düştüğü ve yeraltısuyu akım yönünün Atabey Ovasına doğru olduğu belirlenmiştir. Ovada bulunan sondaj kuyularında kuyu açıldığında yapılan kimyasal analizler değerlendirilerek yeraltısuyunun kimyasal özellikleri belirlenmiş ve sınıflamalar yapılmıştır. Bunlar, harita ve çeşitli diyagramlar üzerinde gösterilmiştir. Ayrıca, ovada bulunan önemli kirleticiler tesbit edilmiş ve kirleticiler haritası yapılmıştır. Kirlilik parametrelerinin belirlenmesi amacıyla kimyasal analizler yapılmış ve bu kirlilik parametreleri ayrı haritalar üzerinde gösterilmiştir. Ovanın özellikle doğu ve güneydoğu kesimlerinde yeraltısularının kirlendiği sonucuna varılmıştır. Bütün araştırmaların sonucunda İsparta Ovasında yeraltısuyu potansiyeli, su alınabilecek bölgeler ve koruma alanları konusunda açıklama yapılmıştır.

SUHHARY The İsparta plain, is an important basin from the point of groundwater potential in Lake-district of Turkey. It has a recharge Area of approximately 276 square-kilometer. The geological units in the area of investigation are gathered into two groups namely, autochthonous and allocthonous units. Autochthonous units are Davras, SöbüdaŞ, Bozanönü and Senirce limestones and Kabaktepe, Savköy, Taşkapı, Kayıköy, Ağlasun, Gölcük formations and Gölcük volcanics. Allocthonous units, on the other hand, are Akdaş limestone and İsparta ophiolite complex. Based on their hydrogeological properties these geological units are identified as permeable, semi-permeable and slightly permeable and impermeable. They are also illustrated showed in hydrogeeological maps and cross-sections. Among the various units, alluvium, tuff and limestones are determined to have the potential of being an aquifer. For the investigation area, a static water level map has been prepared for the month of October, 1992. It was seen that the watei - levels may reach upto 1040 m in the west of the plain, near Yakaören village and it may fall near 870 m in the east near Aliköy village. Based on these observations, the direction of the groundwater flow is determined to be from west to east. The geochemical analyses and interpretations were performed on the samples taken from the water wells on the plain. The results were presented on water chemical-property maps and diagrams. In Addition, various sources of contaminants the plain were identified a contamination map was prepared. To determine the contamination parameters various analyses were performed and these parameters were also marked on the contamination maps. Based on these studies, various suggestions were made on the groundwater potential of İsparta productive areas and protection areas.