Dede Korkut Destanı hikayelerindeki manzumelerin biçim ve içerik yönünden incelenmesi

Abstract

ÖZET Dede Kokut Hikayeleri, giriş ve on iki hikayeden oluşan destansı anlatıma sahip bir eserdir. Kitabın 16. yy. 'da yazıya geçirildiği düşünülmektedir. Nazım-nesir karışık olan bu kitapta, daha çok kahramanların birbirleriyle konuşmaları, haberleşmeleri, duygulanmaları, nazım bölümlerde ifadesinin bulur. Bunun yanında Dede Korkut'un öğüt veren sözleriyle anlatıcının dua ettiği bölümler de nazımdır. Çalışmamızda Semih Tezcan'ın `Dede Korkut Oğuznameleri` adlı kitabı esas alındı. Bu kitapta toplam 213 manzume mevcuttu. Bu manzumeler biçim ve içerik açısından teker teker ele alınıp incelendi. Manzumelerin `açıklama` bölümünde ayrıntıya girmekten kaçınıldı. Her manzumenin hikâyenin bütünüyle olan ilgisi, `metinle ilişkisi` bölümünde gösterildi. Böylece manzumenin hikâye içindeki söyleniş amacı da belirtilmiş oldu. Çalışmamızın sonunda, bu hikayelerdeki manzumelerde halk şiirinden farklı biçimsel bir tarzın kullanıldığı, daha çok redif veya iç uyaklarla ahengin sağlandığı, düzenli bir ölçünün bulunmadığı görüldü. İçerik yönünden manzumelerini metnin bütününü anlamsal açıdan tamamladığı, kahramanlar arasındaki iletişimin özellikle manzumeler sayesinde sağlandığı tespit edildi. Kısaca Dede Korkut manzumeleri, bu hikâyelerin mensur bölümlerini tamamlamış, hikayelere farklı bir hava ve renk getirmiş; hikayenin okunup tarih süzgecinden geçerek günümüze kadar gelmesinde de etkili olmuştur.

n SUMMARY The stories of Dede Korkut is a book that has an epicial expression and consist of introduction and twelve stories. The book has been thought to be written is 16 century. This book which is mixture of verse and prose expresses the speeches, communications, feelings of heroes with each other in verse parts the more. Besides, the speeches of Dede Korkut which give advice anda praying of commentator are in verse. In our study `Semih Tezcan's the Stories of Dede Korkut` were based on. In this book there were to tally 213 pieces of verse. These verses were carefully researched in point of views of shape and content. In the explanation part of verses giving details were avoided. The relation of each verse with the `text` part. Therefore telling aim of verse in the story has also been explained. Finally a different type from public poetry was used, harmony was provided by word repeated at the end of every couplet of a poem or interior rhymes the more, it was seen that wasn't a regular meter in these works. From the aspect of content, verses complete the whole text with the view point of meaning, it was fixed that the communication among the heroes was especially provided by verses. Shortly, Dede Korkut verses have copleted prose partas of these stories, have brought a different style and quality to stories, have had also important function by reading the stories and passing throught the history and coming today.