İlköğretim okullarının etkili okul kavramı açısından değerlendirilmesi (Batman ili örneği)

Abstract

ÖZETGünümüz dünyasında eğitimin vazgeçilmez bir öneme sahip olduğu bilinen birgerçektir. Hayatımız boyunca devam eden eğitimin sistemli bir şekilde yürütüldüğüyerler okullardır. Eğitim ve öğretimin en önemli alt sistemi olan ve belirli amaçlarıgerçekleştirebilmek için faaliyetlerini sürdüren okullar, harcanan bunca emek ve çabasonucunda acaba amaçlarına ne kadar ulaşabilmektedirler? Bu sorunun cevabı etkiliokul araştırmalarıyla aranmaktadır.Bu araştırmada ilköğretim okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenalgılarına göre; yönetici, öğretmen, okul ortamı (kültürü), öğrenciler ve veliler (çevre)boyutlarında ne derece etkili olduklarını; ayrıca yönetici ve öğretmenlerin her birboyuttaki algılarının mezun olunan eğitim kurumu, kıdem, cinsiyet, çalışılan okul türüve cinsiyet değişkenlerine göre aralarında anlamlı fark olup olmadığını saptamakamaçlanmıştır. Araştırmada ?betimleme-survey? yöntemi kullanılmıştır.Araştırmanın evrenini 2003-2004 öğretim yılında Batman il merkezinde 35resmi, 3'ü özel ilköğretimlerde görevli 1676 yönetici ve öğretmen; örneklemini ise 82yönetici ve 635 öğretmen oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında 69 maddelik `etkiliokul anketi'nden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen verilerinçözümlenmesi, SPSS (Statistical Pakcage for the Social Science) for Windows 12.0programından yararlanılarak yapılmıştır. Verilerin analiz ve yorumunda, t-testi, varyansanalizi (one-way) ve scheffé testinden faydalanılmıştır. Anlamlılık düzeyi 0.05 olarakalınmıştır.Verilerin analizi sonucunda özetle şu sonuçlar elde edilmiştir:1- Mezuniyet değişkenine göre, ilköğretimde yönetici ve öğretmen algılarıarasında ?okul ortamı?, ?öğrenciler? ve ?veliler? boyutlarında anlamlı fark saptanmıştır.2- Mesleki kıdem değişkenine göre, ilköğretimdeki yönetici ve öğretmen algılarıarasında ?okul ortamı?, ?öğrenciler? ve ?veliler? boyutlarında anlamlı fark yansımıştır.3- Okul türü değişkenine göre, ilköğretimdeki yönetici ve öğretmen algıları(?okul müdürü?, ?öğretmenler?, ?okul ortamı?, ?öğrenciler? ve ?veliler? boyutları)arasında anlamlı fark saptanmamıştır.4- Cinsiyet değişkenine göre, ilköğretimdeki yönetici ve öğretmen algıları?öğrenciler? boyutunda anlamlı fark bulunmuştur.5- Çalışılan kademe değişkenine göre, ilköğretimdeki I. kademe ve II. kademeöğretmen algıları (?okul müdürü?, ?öğretmenler?, ?okul ortamı?, ?öğrenci? ve ?veliler?boyutları) arasında anlamlı fark saptanmamıştır.6- Okuldaki konum değişkenine göre, müdür ve müdür yardımcısı algıları ?okulmüdürü? boyutunda anlamlı fark görülmüştür.7- Yönetici ve öğretmen algıları karşılaştırıldığında ?okul müdürü?, ?okulortamı? ve ?öğrenciler? boyutlarında anlamlı fark tespit edilmiştir.8- lköğretimdeki yönetici ve öğretmen algılarına göre, ilköğretim okullarınınetkililiği genel olarak orta düzeyde çıkmıştır.

ABSTRACTIt is a commonly known fact that education in today?s world is of anindispensable importance. The places are schools, where our education which laststhroughout our life, is maintained systematically. How far can the schools whichmaintain their activities so as to be able to realise particular aims reach their goals as aresult of so much effort and toil used in this field? The answer to this question issearched for by means of effective school researches.In this study which has been carried out for this aim, according to theperceptions of school administrators and teachers working in primary schools, theyhave aimed at determining whether there is a significance difference between thevariations of the school administrators and teachers? perceptions at every level, theschools where they graduated from, the years of their experience, sex, the type of schoolbeing worked in, and also to what extent the primary school administrators, teachers,school environment (culture), students and their parents (vicinity) are effective. The ?Description-Survey? method has been used in this research.The overall survey consists of 1676 administrators and teachers 35 of whomwork in state primary schools and 3 of whom work in private primary schools in thecentre of Batman province in the education year of 2003-2004. The sampling of thesurvey has been constituted of 82 administrators and 635 teachers. In collecting the data? Effective School Survey? has been used. The analysis of the data gathered at the endof the survey has been done by making use of the 12.0 Windows programme for SPSS(Statistical package for the Social Science). In the analysis and interpretation of thedata, t-test, variant analysis (one-way) and scheffé test have been made use of. The levelof significance has been taken as 0.05.As a summary the following results have been obtained at the end of the dataanalysis:1- According to the graduation variant, there has been found significantdifference at the dimension of ? school environment?, ?students? and ?studentsparents? among the perceptions of the primary school administrators and teachers.2- According to the occupation seniority variant, there has been foundsignificant difference at the dimension of ? school environment?, ?students? and?students parents? among the perceptions of the primary school administrators andteachers.3- According to the school type variant, there has not been found any significantdifference among the perceptions of the primary school administrators and teachers (thedimension of school headmaster, teachers, school environment, students and studentsparents).4- According to the sex variant, there has been found significant difference atthe dimension of the ?students? with the perceptions of the primary schooladministrators and teachers.5- According to the degree being worked variant, there has not been found anysignificant difference among the perceptions of the primary school I. degree and II.degree teachers (the dimension of school headmaster, teachers, school environment,students and students parents).6- According to the status in school variant, there has been observed significantdifference at the dimension of ?school headmaster? with the perceptions of headmasterand assistant principals.7- When the perceptions of administrators and teachers compared, there hasbeen found significant difference at the dimension of ? school headmaster ?, ? schoolenvironment? and ?students?.8- According to the perception of teachers and administrators at primary schoolthe effectivenes of primary schools has turned out to be at mean degree.