Antalya Körfezi`ne dökülen akarsuların balık faunası ve bazı ekolojik parametreleri üzerine bir araştırma

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, Antalya Körfezime dökülen akarsularda (Köprüçay ve Manavgat Nehirleri ile Aksu, Alara, Kargı ve Dim Çayları) yayılış gösteren balık türleri ve bazı ekolojik parametreler (yükselti, su sıcaklığı, çözünmüş oksijen, pH, elektiriki iletkenlik, toplam sertlik, ortalama hız, ortalama akım (debi) ve akarsu yatağı genişliği) araştırılmıştır. Akarsuların bazı ekolojik özellikleri kaynak bölgelerinden nehir ağızlarına kadar seçilmiş olan 27 istasyonda incelenmiştir. Elde edilen veriler çizelgeler halinde mevsimsel olarak değerlendirilmiştir. Akarsularda Kasım 1994-Ekim 1996 tarihleri arasında çeşitli av araçları ve avlama yöntemleri kullanılarak yakalanan balık türlerinin akarsulardaki dağılımları, populasyon yoğunlukları, üreme zonları ve üreme mevsimleri ile bölge için ekonomik değerleri tespit edilmiştir. Tür ve alttürlerin teşhisinde 3'ararlanılan morfometrik karakterler ve oranlan çok sayıda örnek üzerinde belirlenerek, bu verilere ait aritmetik ortalama (X), standart hata (Sx), standart sapma (SD) ile minimum ve maksimum değerleri bir çizelge haline getirilmiştir. Araştırma sahasındaki 5 büyük ve Acısu, Sarısu ile Karpuz Çayları gibi diğer küçük akarsulardan yakalanan i 220 balık örneği incelenerek; Osteichthyes klasisi içerisinde 12 familyaya ait 22 tür ve 5 alttür tespit edilmiştir. Bunlardan 7 tür ve 3 alttür içeren Cyprinidae familyasının tür çeşitliliği açısından baskın olduğu belirlenmiştir. Tespit edilen balık türlerinden Pomatoschistus marmoratus, Pseudorasbora parva, Chalcalburnus sp bölge için, Phoxinellus handlirschi, Vimba vimba tenella, Hemigrammocapoeta kemali ve Aphanius cmaîoliae anatoliae Köprüçay Nehri için, Aphanius mento Aksu Çayı için, Rutilus tricolor Manavgat Nehri ve çevresindeki küçük akarsular için yeni kayıttır. Bunun yanında deniz balıklarından Liza (Mugil) ramada, Chelon labrosus ve Dicentrarchus labrax bölgedeki akarsu lokahtelerinden ilk defa bildirilmektedir. Araştırma sahasındaki akarsularda Capoeta capoeta angorae 'nin baskın populasyon oluşturduğu belirlenmiştir. Ayrıca Anguilla anguilla 'nın akarsuların alt havzalarını, Cyprinus carpio 'nun akarsuların alt havzaları ve baraj göllerini, Vimba vimba tenella 'nın ise Köprüçay Nehrinin alt havzaları ile birlikte acısu özelliği gösteren suları da tercih ettikleri tespit edilmiştir. Araştırmamızda soğuksu balıklarından Salmo trutta macrostigma `nın akarsuların kaynak bölgeleri ve daha alt havzalarında yaygın olduğu ancak, populasyonlarının tehlike sınırına düştüğü belirlenmiştir.

ABSTRACT The study deals with the fish species distribution in the rivers emptying into Antalya Bay, i.e. the Köprüçay, Manavgat River, Aksu, Alara, Kargı and Dim Stream. In addition, some ecological parameters were investigated such as depth, water temperature, dissolved oxygen, pH, electric conductivity, total hardness, average speed of running water and width of river beds. The ecological parameters were measured on 27 stations located from the source to the river month, and are present in tables according to seasons. Fishing was practised between November 1994 and October 1996 using several equipment's and fishing methods. Distribution, population density, spawning areas and season, and economic value of the fish species were studied. Morphometric characters and proportions were investigated in many samples of species and subspecies. Measurements are given in tables, as well as their aritmetic average (X), standrat error (Sx), standart deviation (SD) and maximum-minimum values. A total number 1220 fish samples were investigated from this large study area with its many small rivers. Among the Osteichthyes, 12 family, 22 species belong and 5 subspecies were recognized. Cyprinids dominant with species such as Pomatoschistus marmoratus, Pseudorasbora parva, Chalcalburnus sp for region, Phoxinellus handlirscshi, Vimba vimba tenella, Hemigrammocapoeta kemali and Aphanius anatoliae anatoliae for Köprüçay Stream, Aphanius mento for Aksu Stream, Rutilus tricolor, Manavgat River and it's around the smoll rivers sources were new record. Also some of marine species were reported for the first time from localities of these stream, namely Liza (Mugil) ramada, Chelon labrosus and Dicentrarchus labrax. Capoeata capoeta angorae is dominant in all investigated areas. Anguilla anguilla fives in lower reaches of rivers and in dam lakes, wheras Vimba vimba tenella occurs in the down stream part of the Köprüçay and in the brackish areas of rivers. On the research, Salmo trutta macrostigma, a cold water species previously found in large numbers near all river sources and more down stream, now seems to be endangered. XX