208 nolu Mardin Şer`iye sicili (metin transkripsiyonu ve değerlendirme)

Abstract

208 Nolu Mardin Şer'iyye Sicil Defteri, Mardin şehir merkezi ve köylerinde iki yıllık (1513-1514/1896-1897) süre içinde idari, iktisadi ve soyo-kültürel hayatta yaşanan sorunları konu alan resmi belgelerden oluşmaktadır.XIX.yüzyıl sonunda Mardin, Osmanlı idari yapısı içerisinde Diyarbekir Eyaletine bağlı bir sancak ve kaza merkezi durumundadır. Mardin, Anadolu ile Suriye ve Irak arasında geçiş noktasında bulunması nedeniyle ticari yönden büyük bir öneme sahiptir.Sosyal bakımdan Mardin, bazı farklılıklar dışında, bulunduğu İslam coğrafyasının genel özelliklerini yansıtmaktadır. Köylerde Müslüman nüfus yoğunluğu daha fazla iken; şehir merkezinde kırsal kesime göre gayr-ı Müslim nüfus yoğunluğunun daha fazla olduğu anlaşılmaktadır. Bu da Müslümanların daha çok tarım, ziraat ve hayvancılık; gayr-ı Müslimlerin ise sanat ve ticaretle uğraştıklarını ortaya koymaktadır.Mardin; Müslüman, Hıristiyan-Süryani ve Yahudiler gibi dinsel toplulukların, Arap, Türk ve Kürt halklarının beraber yaşadığı ve bunların bir birini kendi kimlikleriyle kabul edip, ayrılıklarını kültürel zenginlik olarak kabul ettikleri şehirlerden biridir.Çalışma , giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Girişte Mardin'in tarih ve coğrafyasına genel bir bakış ile Şer'iyye Mahkemeleri'nin işleyişi ve Mardin Şer'iyye Sicilleri hakkında genel bilgiler verildi. Birinci bölümde belge tasnifi ve metin transkripsiyonu yapıldı. İkinci bölümde ise Mardin Sancağı'nın idari yapısı , Mardin de sosyal hayat , dini ve sosyal müesseseler ile iktisadi durum hakkında ?defterin sunduğu olanaklar çerçevesinde- değerlendirme yapıldı.

The 208 numbered Mardin Shar?ia (İslamic law) register notebook is consisted of formal documents that is about the problems of economical and social-cultural life in two years of Mardin city centre and its villages.At the end of nineteenth century Mardin is a sanjak (sancak) and town centre that bound to Diyarbekir Province in Ottoman administrative structure. Mardin has a commercial importance because of being at the point of passing between Anatolia and Syria and Iraq.Mardin, socially, reflects the general characteristics of its İslamic geography excepts some differences. İt is understood that there were more on-muslim people in the centre than villages, rural areas, where there were more muslim population.And this shows that, muslims struggled with agriculture and buying and selling of animals, non?muslims struggled with art and commerce.Mardin is one of the cities where religious communities live Muslim, Christian-Syrian Orthodox and Jewish people and nations live Arabic, Turkish and Kurdish people live together and tolerate each other?s own identities and consider the differences as cultural richness.The study is consisted of introduction and two chapters. İn the introduction, a general view to history and geography of Mardin and general information about process of the registers of Shar?ia Courts and Mardin Courts are given. At the first chapter, document correction and text transcription is made. At the second chapter it is eveluated about the administrative structure of Mardin, its social institutions and economical situation only around the opportunities of notebook gave.