Talasemi majorlu çocuklarda plazma ve lökosit askorbik asit düzeyleri ve demir birikimi ile aralarındaki ilişki

Abstract

VII.OZET Bu çalışmamız p talasemi major'lü hastalarımızın plazma ve lökosit askorbik asit düzeyleri ve bunların demir birikimi ile olan ilişkilerini saptamak üzere planlandı. Kliniğimiz Pediatrik hematoloji ünitesince p talasemi major tanısı ile takip edilen, yaş ortalaması 10.14 ± 4.23 yıl olan 13'ü kız, 12'si erkek 25 hasta çalışma grubumuzu oluştururken; yaş ortalaması 9.42±2.12 yıl olan 10'u kız, 11 'i erkek 21 sağlıklı çocukta kontrol grubumuzda yer aldı. Çalışma grubundaki olguların, alınan anamnezle hastalıkları ile ilgili parametlere ait bilgiler sorgulandıktan sonra; çalışma ve kontrol grubundan alman kan örneklerinde hemoglobin düzeyi, lökosit sayısı, plazma ve lökosit askorbik asit düzeyi ile birlikte serum ferritin düzeyi çalışıldı. Çalışma grubunun plazma askorbik asit düzeyinin ortalaması 0.64±0.42mg/dl olarak normal sınırların altında bir düzeyde saptandı ve kontrol grubunun ortalama değerlerine (0.89+0.22 mg/dl) göre istatistiki bir anlamlık gösterecek şekilde düşüktü (p=0.017). Yine aynı şekilde lökosit askorbik asit düzeyleri ortalama olarak, çalışma grubumuzda normalin alt sınırında (21.73±8.34ng/108 lökosit) olmasına karşın kontrol grubunun değerlerine (31.60+11.89 ng/108 lökosit)göre istatistiki anlamlı bir düşüklük gösteriyordu (p=0.002). Ortalama serum ferritin düzeyi çalışma grubunda 1267.50±208.81 ng/ml ike kontrol grubunda 27.62±10.43 ng/ml idi ve aralarında anlamlı bir istatistiki fark vardı (p<0.01). 63Beta talasemi major'lü 25 hastamızın 14'ü (%56) 250 mg/gün dozunda oral askorbik asit almaktaydı, bunların plazma askorbik asit düzeyi ortalama olarak 0.91 ±0.34 mg/dl iken; bu değeri askorbik asit almayan çalışma grubumuzda 0.29+0.16 mg/dl olarak saptadık ve aralarında istatistiki olarak anlamlı bir farklılık vardı (p<0.01).Yine aynı şekilde askorbik asit alan çalışma grubumuzun ortalama lökosit askorbik asit düzeyini normal sınırlarda (26.87+6.04 p.g/108 lökosit ) saptamakla birlikte aynı değerleri askorbik asit almayanlarda 15.18+5.93 ng/108 lökosit olarak bulduk ve aralarındaki bu farkın istatistiki olarak anlamlılık gösterdiğini gözlemledik (p<0.01). Askorbik asit alan ve almayan bu iki grubun hemoglobin ve ferritin düzeyleri arasında istatistiki bir fark yoktu (p=0.09) Yine aynı şekilde lökosit askorbik asiti normal olan grup ile lökosit askorbik asiti normalin altında olan grubun ferritin düzeyleri arasında da istatistiki olarak anlamlı bir fark saptayamadık (p>0.05) Bununla paralel olarak plazma askorbik asiti normal düzeylerdeki çalışma grubunun ferritin düzeyi ile plazma askorbik asiti normalin altında bulunan çalışma grubunun ferritin düzeyi arasında da istatistiki anlamlılık gösterecek bir farklılık saptayamadık (p>0.05). Bu sonuçlar doğrultusunda p talasemi majörde şelasyon tedavisi ile birlikte oral askorbik asit alınımının, serum ferritin düzeyini sadece şelasyon tedavisi uygulamasına göre daha da çok düşürmekle birlikte yine de normal düzeylere indirmekte yetersiz kaldığını, hastalar için önemli bir sorun olan demir birikiminin önlenmesi amacıyla bu yöndeki çalışmaların devam etmesi sonucuna varılmıştır. 64