Âşık Mah Turna`nın hayatı, edebi kişiliği ve şiirleri

Abstract

?Âşık Mah Turna'nın Hayatı, Edebi Kişiliği ve Şiirleri? adlı bu çalışma bir giriş ve 3 bölümden oluşturuldu.Çalışmanın giriş bölümünde, Âşık Mah Turna'nın âşıklık geleneğindeki yerinin tespitini kolaylaştırmak amacıyla önce ?Türk halk şiiri ve âşıklık geleneği? ardından da ?Alevi-Bektaşi şiiri ve âşıklık geleneğindeki yeri? hakkında önemli bilgiler verildi.1. bölümde; Mah Turna'nın hayatı, âşıklığa başlaması, gezip gördüğü yerler ve karşılaştığı âşıklar hakkında tespitlerde bulunuldu. Yine bu bölümde edebi kişiliği başlığı adı altında şiirlerin iç ve dış yapısı değerlendirilerek özellikle onunla benzerlik gösteren saz şairleri ve âşıkların şiirleriyle karşılaştırma yoluna gidilip yorumlara yer verildi.2. bölümde; şiirlerde geçen halk edebiyatı motifleri ve dini-tasavvufi unsurlar tespit edilerek incelendi. Halk edebiyatı motifleri başlığı altında şiirlerde geçen halk hikâyesi kahramanları, bade içme ve rüya motifi, formel sayılar, kalıp sözler ve hayvanlar ayrıntılı bir biçimde Mah Turna'nın dörtlüklerinde geçen kullanımlarıyla örneklenerek anlatıldı. Alevi-Bektaşi geleneğinden yetişen ve bu geleneğin izlerini şiirlerinde büyük ölçüde taşıyan Mah Turna'nın şiirlerindeki dini-tasavvufi unsurlar tespit edilirken Alevi-Bektaşi inancında yer alan özel adlar ve kavramlar ele alındı.3. bölümde; Âşık Mah Turna'nın bugüne kadar yazmış olduğu 317 şiirine yer verildi. Bu şiirler, hece ölçüsüne göre sıralanırken 1 ve 2. bölümde yapılan incelemelerde gösterilen örnek dizelerin kolay bulunabilmesi için numaralandırma yapılarak çalışmada istatistiksel bir yöntem kullanıldı. Çalışmanın sonunda ise Türk edebiyatına bilimsel katkılarını ifade eden bir sonuç bölümü ile kaynakça ve dizine yer verildi.Anahtar Sözcükler: Âşık Mah Turna, Motif, Alevi-Bektaşi Geleneği, Âşıklık Geleneği.

This study that is named ?Âşık Mah Turna?s Life, her Literal Personality and Poems? was consisted of an introduction part and three other parts as well.In the introduction part of the study; firstly some information on ? Turkish folk poem and âşık tradition? and some other information on ?Alevi-Bektaşi poem and its place in the âşık tradition? was given in order to facilitate the determination of Âşık Mah Turna?s place in the âşık tradition .In the first part; Mah Turna?s life, her starting point of âşıklık (minstrelsy), the places that she visited and the saz poets (poet-singers) that she met were determined. Furthermore, under the title of her literary personality, some comments were included by assessing her poems? internal and external structure. In addition to this her saz (which is a Turkish stringed instrument) poems and other Turkish saz poets? (poet-singers?) poems that were looking alike with her style, were compared and some other comments were given on the results of this comparision.In the second part; the themes of folk literature that take part in the poems and religious-mystical elements were determined and analyzed. Under the title of the themes of folk literature, folk tale heroes, bade and dream motifs, formal numbers, formulaic expressions and animals which take part in poems were illustrated and explained in a detailed way. Also, these themes were given illustratively on the basis of their usage in Mah Turna?s poems. The religious-mystical elements in the poems of Mah Turna, who grew up in the Alevi-Bektaşi tradition and reflected samples of this tradition in her poems, were adjusted and proper names, notions in Alevi-Bektaşi belief were examined.In the third part; 317 poems which have been written by Âşık Mah Turna during her lifetime were included. These poems were arranged according to the syllabic meter, the example lines of poems which were given in the first and second part of the study were enumerated. In order to facilitate finding of these example lines of poems a statical technique was used. At the end of the study, in the conclusion part her scientific contribution to Turkish literature, bibliography and index were included.Key Words: Âşık Mah Turna, Motif, Alevi-Bektaşi Tradition, Âşık Tradition.