Tip II diabetes mellitus hiperkolesterolemi hastalarında simvastatin ve lovastatin etkinliğinin araştırılması

Abstract

ÖZET Kardiyovasküler ve serebrovasküler olaylar halen tüm Dünya'da başta gelen ölüm nedenidir. Primer derecede sorumlu tutulan olay aterosklerozdur. Ateroskleroza yol açan olayların başında ise hiperlipidemi gelmektedir. Yapılan çeşitli prospektif ve retrospektif çalışmaların sonuçlan NCEP ATP II kılavuz kurallarının oluşturulmasına yardımcı olmuştur. Bu konsensüs panelinin vurguladığı en önemli nokta hedef lipoproteinin LDL-kolesterol olduğudur. Birlikte bulunan başka hastalıklar insanlarda ateroskleroz olayını hızlandırmakta, daha erken yaşlarda ortaya çıkmasına ve sonuçların daha olumsuz olmasına yolaçmaktadır. Diabetes bu hastalıkların başında gelmekte ve hatta özel bir yere sahiptir. Çünkü diabetiklerde majör mortalite nedeni olguların yarısından fazlasında kardiyovasküler komplikasyonlardır. Diabetiklerde aterosklerotik kardiyovasküler hastalıklar non-diabetiklere göre üç ila sekiz kat fazladır. Biz bu çalışmamızda ülkemizde pazarlaması yapılmış iki statin grubu ilacın(simvastatin ve lovastatin) diyete göre ve kendi arasında etkinliğini araştırdık. Statinler genel populasyondaki hiperkolesterolemiye karşı oldukça denenmiş ve etkiliği kanıtlanmış ilaçlardır. Ancak diabetikler gibi özgül hasta gruplarındaki etkileri üzerine yeterli çalışmalar literatürde yok denecek kadar azdır. Bu amaçla ortalama yaşı 55.1 olan, diabet haricinde sekonder hiperlipidemi yapabilecek duruma haiz olmayan toplam 82 NIDDM hiperkolesterolemi hastası çalışmaya alındı ve hastalar simvastatin, lovastatin ve diyet olmak üzere üç tedavi grubuna ayrıldı. Ortalama 5.4 aylık izlem neticesinde simvastatinin LDL-kolesterolü lovastatine göre daha fazla düşürdüğünü ancak bunun istatistiksel olarak anlamlı düzeyde farklı olmadığını tespit ettik(%36.7 azalmaya karşın %31.8. p>0.05). Gerek simvastatin gerekse lovastatin diyet grubuna(%2 azalma) göre LDL-kolesterolde anlamlı düzeyde daha fazla azalma sağlamıştır. HDL-kolesterolde simvastatin %50.7 artış sağlarken lovastatin %27.5 artış sağlamıştır(p>0.05). Diyet grubunda ise ancak %1.5 oranında artış tespit edilmiştir. Serum total kolesterol düzeylerinde simvastatin lovastatine göre anlamlı oranda azalma sağlamıştır(%24 vs %17.8. p<0.05). Diyet grubunda kolesterolde azalma yalnızca %0.2'dir. Trigliserid düzeylerinde Simvastatin %14.6'lık azalma sağlarken lovastatin %9.2 oranında ve diyet %18.5 oranında 50artışlar yapmışlardır. Simvastatin ile lovastatin ve diyet arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur(p<0.05). Tedavi süresince simvastatin ve diyet grubundaki hastaların hiçbir lipid parametresi ortalama açlık kan şekeri değerlerinden etkilenmez iken lovastatin grubundaki HDL-kolesterol değişim yüzdeleri negatif ve LDL-kolesterol değişim yüzdeleri pozitif yönde zayıf derecede etkilenmişlerdir.- Yine lovastatin grubunda ortalama trigliserid değişim yüzdeleri BMI ile zayıf derecede negatif etkileşim göstermiştir. Diyet grubunda da ortalama trigliserid değişim yüzdeleri pozitif, kolesterol ve LDL-kolesterol değişim yüzdeleri ise negatif yönde zayıf etkileşim sergilemişlerdir. Simvastatin ve diyet tedavi gruplarında ortalama trigliserid değişim yüzdeleri ile ortalama kolesterol değişim yüzdeleri ile sırasıyla orta ve zayıf derecede pozitif bağıntı gösterirken lovastatin için böylesi bir bağıntı bulunamamıştır. Ortalama trigliserid değişim yüzdesi ile ortalama HDL-kolesterol değişim yüzdesi arasında zayıf derecede poztif bağıntı diyet ve lovastatin için saptanmıştır. Böylesi olumsuz etki simvastatin alanlarda görülmemiştir. Ortalama trigliserid değişim yüzdesi ile ortalama LDL-kolesterol değişim yüzdesi arasında simvastatin için pozitif zayıf bağıntı tespit edilmişken, lovastatin verilen hastalarda orta derecede negatif yönde bağıntı bulunmuştur. Lovastatinde saptanan bu etki istenmeyen bir durumdur. Benzeri bir durum da ortalama kolesterol yüzdelerindeki değişim ile ortalama HDL- kolesterol yüzdelerindeki değişim arasındaki ilişkidir. Simvastatin ile negatif yönde zayıf olumlu etki gözlenirken, lovastatin ile pozitif zayıf derecede olumsuz bir bağıntı görülmüştür. Ortalama LDL-kolesteroldeki değişim yüzdesi ile ortalama HDL-kolesteroldeki değişim yüzdesi arasında negatif yönde orta derecede bağıntı simvastatin verilenlerde saptanırken, lovastatin ve diyet gruplarında bağıntı bulunamadı. Yaptığımız çalışmada simvastatin ve lovastatinden kaynaklanan Önemli klinik ve laboratuvar yan etki saptanmadığı, gelişen öneme haiz olmayan durumlarında izlemde kendiliğinden kısa sürede kaybolduğu tespit edildi. 5 1