Cu-29.1 Zn-6.7 Al (% at.) alaşımındaki martensitik faz dönüşümü için DO3--18R kristalografik analizi

Abstract

ÖZET Soy metal bazlı alaşımlarda gözlenen şekil hatırlama olayı, termoelastik martensitin tersinir dönüşüm ile ana faza değişmesi olarak bilinir. Böylece, şekil hatırlama olayının mekanizmasını daha iyi ortaya koymak için varyantlar arası bağıntıların bilinmesi oldukça önemlidir. Şekil hatırlamalı CuZnAl alaşımlarında martensitik dönüşüm, kübik bir yapıdan uzun periyotlu bir yapıya geçişle (B2 den 9R(ABCBCACAB) ye veya DO3 den 18R(AB'CB'CA'CA'BA'BC'BC'AC'AB')) meydana gelir. Bu çalışmada D03-»M18R modeli kullanılarak üçlü CuZnAl alaşımlarmdaki Cu-29.1 Zn-6.70A1 (at.%) martensitik kristalografik dönüşüm incelendi. DO3 den 18R ye kadar dönüşüm modeli esas alınarak şekil hatırlamalı Cu-29.lZn-6.70Al (at.%) alaşımına ait hesaplanmış martensit habit düzlemi (0.1394 0.6895 0.7105) olarak bulundu. Bu sonucun diğer deneysel ve teorik çalışmalarla uyumlu olduğu gösterilmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Şekil hatırlamalı alaşımlar, Martensitik faz dönüşümü, Kristalografi

Ill SUMMARY The shape memory effect observed in noble metal Copper based alloys is known to be associated with a reverse transformation of a termoelastic martensite to the parent phase. Therefore, it is very important to know the inter-variant relations in the undeformed state for a better understanding of mechanism of the shape memory effect. In shape memory CuZnAl alloys, a martensitic transformation occurs from a cubic structure, i.e. B2 to 9R (ABCBCACAB) or D03 to 18R (AB'CB'CA'CA'BA'BC'BC'AC'AB'). In this study, the crystallography of the martensitic transformation in ternary CuZnAl alloys, which is Cu-29.lZn-6.70Al (% at.) alloy specially, by means of D03 ->M18R model. The calculated habit plane of martensite in shape memory Cu-29.lZn-6.70Al (% at.) alloy was found to be (0.1394 0.6895 0.7105) respectively, assuming a model of DO3 to 18R structure (martensite). This conclusion has been showed that it is good agreement with theoretical results and experimental results. KEY WORDS: Shape memory alloys, Martensitic phase transformation, Crystallography