Değişik organik materyallerin (hümik asit, ahır gübresi, gül posası, elma posası) SDÜ çiftlik topraklarının bazı kimyasal özelliklerine etkisi üzerine bir araştırma

Abstract

HI ÖZET Bu araştırma, htimik asitin bitki gelişimi ve bazı kimyasal toprak özellikleri üzerine etkileri yönünden ahır gübresi, elma posası ve gül posası ile karşılaştırması amacıyla yapılmıştır. Tesadüf parselleri deneme planına göre faktöriyel desende üç tekerrürlü olarak yürütülen ve 12 hafta süren saksı denemesinde, üç farklı toprağa organik materyaller 0, 2, 4, 8 t/da olacak şekilde, hümik asit ise 0, 200, 300, 500 ppm seviyelerinde ekimden önce karıştırılmıştır. Temel gübreleme olarak 100 ppm N, 100 ppm P ve 125 ppm K verilmiş ve test bitkisi olarak Çakmak-79 genotipli buğday kullamlmıştır. Taç kuru madde miktarı üzerine en etkili organik materyal gül posası olurken, kök kuru madde miktarını ise en fazla hümik asit artırmıştır. Elma posası ise artan dozlara bağlı olarak her iki özelliği de olumsuz yönde etkilemiştir. Toprakların değişebilir K + ve elverişli P kapsamları üzerine en etkili organik materyal ahır gübresi olurken, toplam N kapsamı üzerine en etkili organik materyal gül posası olmuştur. Ayrıca denemede kullanılan organik materyallerin etkileri, toprak özelliklerine göre farklılaşma göstermiştir. Toprakların elverişli Fe kapsamları üzerine DxM etkileşimi önemli bir etki yapmazken, Mn ve Cu kapsamları üzerine en etkili organik materyal elma posası olmuş, Zn kapsamları üzerine ise en etkili organik materyal ahır gübresi olarak belirlenmiştir. Hümik asit bitki taç ve kök gelişimini artan dozlara bağlı olarak olumlu yönde etkilemiştir. Ancak pahalı bir kaynak olan hümik asitin kullanılması yerine, daha ucuz ve daha kolay elde edilebilen geleneksel organik madde katkılarının (gül posası, elma posası, ahır gübresi) kullanılması daha uygun olabilir. Taze olarak toprağa uygulanan elma posasının organik madde katkısı olarak değerlendirilmesinde, belli bir süre olgunlaştmlarak kullanılması gerekmektedir. ANAHTAR KELİMELER: Hümik asit, Ahır gübresi, Organik Atıklar, Bitki Gelişimi, Toprak Kimyasal Özellikleri

IV ABSTRACT The aim of this research work was to compare the effects of some organic materials such as farmyard manure, apple and rose cake and humic acid on plant growth and some soil chemical properties. Conventional organic materials at 0, 2, 4, 8 t/da and newly marketed humic acid at 0, 200, 300, 500 ppm rates were applied in three different soils just before sowing. A 12-week lasting pot experiment with randomized complete blok design with three replicates was conducted. All pots received 100 ppm N, 100 ppm P and 125 ppm K as basic fertilizers. Wheat (V. Cakmak-79) was grown as the test plants. The most effective organic materials in increasing aerial and root dry matter yield were found to be rose cake and humic acid respectively. On the other hand both properties were negatively affected by apple cake depending on the amount applied. While the most effective experimental organic materials on exchangeable K+ and plant available soil P were found to be farmyard manure; the most effective one on total N content was rose cake. On the other hand effect of various organic materials on growth and soil chemical properties varied depending on soil properties. While plant available soil Fe was unaffected by DxM interaction; extractable Mn and Cu contents were most affected by apple cake application; while plant available soil Zn was affected by farmyard manure more than other application. When compared with other organic materials humic acid increased shoot and root dry matter yield more depending on increasing doses. But it is advisable to use conventional organic materials instead of using newly marketed and more expensive humic acid as the differences are small. As the results of this experiment shows application of fresh apple cake is not advisable and application is possible after composting. KEY WORDS: Humic Acid, Farmyard Manure, Organic Wastes, Plant Growth, Soil Chemical properties