Jeotermal ısıtmalı cam serada domates, hıyar ve biber ile birlikte kıvırcık baş salata ve marul yetiştiriciliği üzerine bir araştırma

Abstract

ÖZET Bu çalışmada, serada en fazla yetiştiriciliği yapılan sebze türlerinden domates, hıyar ve biber birlikte kıvırcık baş salata ve marulun beraber yetiştirilme imkânları ve uygulamaların verime, erkenciliğe ve gelir faktörlerine etkileri araştırılmıştır. Deneme, 1998 yılında Simav Meslek Yüksekokuluna ait jeotermal ısıtmalı cam serada yürütülmüştür. Araştırmada, bitkisel materyal olarak Artemis Fi domates, Melisa Fi hıyar, Amazon Fi biber, Yedikule marul ve Great Lakes 118 kıvırcık baş salata çeşitleri kullanılmıştır. Her sebze türünün yalın yetiştiriciliği kontrol olarak kullanılmıştır. Ana üründe (domates, hıyar ve biber) bitki başına verim, erkenci verim, meyve ağırlığı, meyve boyu ve meyve çapı ölçümleri yapılmıştır. Ara üründe (marul, kıvırcık baş salata) baş ağırlığı, baş boyu ve sapa kalkma oram incelenmiştir. Yalın domates yetiştiriciliğinden 2.99 kg/bitki domates verimi elde edilirken, yalın marul yetiştiriciliğinden 457.43 g/bitki, yalın kıvırcık baş salata yetiştiriciliğinden ise 212.72 g/bitki verim alınmıştır. Buna karşılık, ara yetiştiricilik kombinasyonlarından domates+marul birlikteliğinde 3.20 kg/bitki domates, 449.72 g/bitki marul verimleri elde edilmiştir. Ayrıca, domates+kıvırcık baş salata birlikteliğinde ise 2.94 kg/bitki domates, 366.04 g/bitki kıvırcık baş salata verimi alınmıştır. Yalm hıyar yetiştiriciliğinden 5.47 kg/bitki hıyar verimi elde edilirken, ara yetiştiricilik kombinasyonlarından hıyar+marul birlikteliğinde 6.69 kg/bitki hıyar, 295.28 g/bitki marul verimi elde edilmiştir. Ayrıca, hıyar+kıvırcık baş salata birlikteliğinde ise 6.29 kg/bitki hıyar, 240.27 g/bitki kıvırcık baş salata verimi alınmıştır. Yalın biber yetiştiriciliğinden 2.37 kg/bitki biber verimi elde edilirken, ara yetiştiricilik kombinasyonlanndan biber+marul birlikteliğinde 2.30 kg/bitki biber, 527.64 g/bitki marul verimi elde edilmiştir. Aynca, biber+kıvırcık baş salata birlikteliğinde ise 1.84 kg/bitki biber, 720.83 g/bitki kıvırcık baş salata verimi alınmıştır. Domateste, ara yetiştiriciliğin meyve kalitesi bakımından yalm yetiştiriciliğe göre önemli ölçüde olumlu etkisi olduğu, hıyarda ise, her iki yetiştirme sisteminin hıyar meyve kalitesi üzerine etkisi olmadığı saptanmıştır. Biberde, ara yetiştiricilik sisteminin biber meyve kalitesini önemli ölçüde olumsuz olarak etkilediği belirlenmiştir. Gerek biber gerekse domates altında yetiştirilen marul ve kıvırcık baş salatadan oldukça iyi kaliteli ürünler elde edilirken, hıyar altında yetiştirilen marul ve kıvırcık baş salatadan istenen kalitede ürün alınamamıştır. Bu araştırmanın sonuçlarına göre; birim alandan en yüksek toplam gelirin elde edildiği ve alan eşdeğer orammn (LER) da en yüksek bulunduğu; biber+marul, biber+kıvırcık baş salata kombinasyonlanndan en iyi sonuçlar alınmıştır. Araştırma bulguları, ara yetiştiriciliğinin ekonomik yönden daha kârlı olduğunu göstermiştir.

ABSTRACT In this study, the most produced vegetables such as tomato, cucumber and pepper together with cos lettuce and head lettuce in glasshouse heated by geotermal energy, is investigated. Besides, the application of the yield, earliness and quality factors are also studied. The research was conducted in 1998 year in Simav ecological conditions. The varietes used in this research are Artemis Fi tomato, Melissa Ft cucumber, Amazon Fi pepper, Great Lakes 118 head lettuce and Yedikule cos lettuce. All plant species are monocroped to check. In this rearch, total yield, early yield, fruit weight and fruit length and fruit width of the main product is studied, cos lettuce and head lettuce yield, plant height and bolting rate of lettuce intercrop planting also investigated. While in monocrop tomato producing 2.99 kg/plant, monocrop cos lettuce producing 457.43 g/plant, monocrop head lettuce producing 212.72 g/plant yields are obtained. Besides, intercrop producing tomato+cos lettuce 3.20 kg/plant tomato, 449.72 g/plant cos lettuce yields are obtained. More over, tomato+head lettuce combination 2.94 kg/plant tomato, 366.04 g/plant head lettuce yields are obtained. In this study, it was observed that in monocrop cucumber producing 5.47 kg/plant, intercrop producing cucumber+cos lettuce combination 6.69 kg/plant cucumber, 295.28 g/plant cos lettuce yields are obtained. On the other hand, cucumber+head lettuce poducing 6.29 kg/plant cucumber, 240.27 g/plant head lettuce yields are obtained. In monocrop pepper producing 2.37 kg/plant, intercrop producing pepper+cos lettuce producing 2.30 kg/plant pepper, 527.64 g/plant cos lettuce yields are obtained. More over, pepper+head lettuce combination 1.84 kg/plant pepper, 720.83 g/plant head lettuce yields are obtained. When monocrop production compared with intercrop production of tomato has got an important positive effect in terms of fruit quality. Whereas, it was determined that both of monocrop and intercrop systems has no effect on cucumber. It has been determined that both intercropping systems have effected negatively on quality of pepper. While fairly good product is taken from cos lettuce and head lettuce that grows beneath both pepper and tomato product wanted has not been taken from cos lettuce and head lettuce that grows beneath cucumber. According to results of this study, the highest total yield is obtained from unit area and also the highest Land Equivalent Ratio (LER) are obtained. The best results were pepper+cos lettuce, pepper+head lettuce combinations. The research results show that intercrop production is economically according to monocrop.