Mermer fabrikalarında mermer toz atıklarının ekonomik olarak değerlendirilmesi

Abstract

Ill ÖZET Bu çalışmada, mermer fabrikalarından üretim atığı olarak çıkan mermer toz atıklarının endüstriyel hammadde olarak kullanılabilirliği incelenmiştir. Bu tip fabrikalarda yapılan gözlemler sonucunda toz atıkların değerlendirilemediği, hatta bertarafinda çevre mevzuatı açısından sorunlar yaşandığı tespit edilmiştir. Bu nedenle çalışmada, hem çevresel olumsuzlukların giderilmesi, hem de bu atıkların hammadde olarak endüstride kullanılabilirliğinin sağlanması amaçlanmıştır. Çalışmada, toz atıkların potansiyeli ve mevcut değerlendirilme olanakları hakkında genel bilgi verildikten sonra, derz dolgu malzemesi (halk arasında beyaz çimento) üretiminde hammadde olarak kullanılabilirliği araştırılmıştır. Bu amaçla, İsparta, Afyon ve Aydın' da faaliyet gösteren bazı mermer fabrikalarının toz atıklarından numuneler alınarak derz dolgu malzemesi üretiminde hammadde olarak kullanılabilirliğini araştırmak amacıyla deneysel çalışmalar yapılmıştır. Ayrıca belirtilen fabrikalarda işlenen mermer türlerinin parça atıkları da laboratuar koşullarında kırma ve öğütme işlemine tabi tutulmuş, elde edilen mermer tozlarının derz dolgu malzemesi üretiminde kullanılabilirliği araştırılmıştır. Mermer toz atıklarının derz dolgu malzemesi üretiminde kullamlabilirliğini araştırmak amacıyla dört özelliği analiz edilmiştir. Bu özellikler, tane boyut dağılımı, kimyasal bileşim, beyazlık ve rutubet oranıdır. Analiz bulgularında, fabrikalardan alman mermer toz atıklarının CaC03 oranlarının yüksek çıkmasına rağmen, tane boyut dağılımı, beyazlık ve rutubet oram değerlerine göre, derz dolgu malzemesi üretiminde doğrudan kullanımının mümkün olmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda, mermer toz atıklarının, derz dolgu malzemesi üretiminde kullanılabilmesi için, temizlenmesi, kurutulması ve öğütülmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır. Kırma ve eleme sonucu elde edilen Afyon Şeker, Rozalya ve Bilecik Bej mermerlerine ait tozların tane boyut dağılımı, kimyasal bileşim, beyazlık ve rutubet oram analizlerinden, derz dolgu malzemesi üretiminde kullanılabileceği anlaşılmaktadır. ANAHTAR KELİMELER: Mermer Fabrikası, Mermer Toz Atıkları, Endüstriyel Hammadde, Derz Dolgu Malzemesi.

IV ABSTRACT In this study, the probability marble scrap dust obtained from factories can be used in marble industry as a raw material is investigated. At present this dust is not used economically and it causes environment pollution. Therefore in this study the main objective was to make use of this dust as a industrial raw material which other wise will cause environmental hazard. Firstly, a general knowledge and literature investigation on the potential usage of marble scrap dust and its economical evaluation is given. Secondly, the research is carried out on its potential usage as a joint sealant (mastic) material, between marble tiles. Then it will be a raw material that can be used for building industry as white cement (mastic) production. For this reason, The laboratory tests is carried out on the specimens which are taken from cement factories in İsparta, Afyon and Aydın province. Also, the broken marble tile pieces are taken from the above factories to determine the probable usage of its dust to find out whether it can be a better substitute instead of wet dust obtained from cutting operations in the cement factory. This broken pieces is finely broken and grinded in the laboratory and similar tests are carried out on them. Four properties of marble scrap dust are analysed to determine its suitability. This properties are; granulometric size distribution, its chemical structure, purity and whiteness, and water vapour content. Its found that it can not be used directly as joint filling sealant material production, according to the values of granulometric size distribution, its chemical analysis, purity and whiteness, and water vapour content, although CaC03 percentage value is high as required. From these findings it can be said that, marble scrap dust as obtained readily from factories as scrap, should be cleaned, grinded and dryed before it can be used as joint sealant raw material. On the other hand its found that the dust produced from broken pieces of Afyon sugar marble, Rozalya and Bilecik beige marble, is suitable for sealant as a result of similar tests done. These tests were the determination of granulometric size distribution, its chemical analysis, purity and whiteness, and the value of water vapour content. KEY WORDS: Marble Factory, Marble Scrap Dust, Industrial Raw Materials, Joint Sealant Material.