Sigara kullananlarda total antioksidan status(TAS), total oksidan status (TOS) ve paraoksonaz (PON1) düzeylerinin değerlendirilmesi

Abstract

AMAÇSigara başta akciğer ve kalp hastalıkları olmak üzere birçok hastalığın etiyolojisinde rol alması nedeniyle tüm dünyada ve özellikle gelişmekte olan ülkelerde önemli halk sağlığı sorunlarından birisidir. Sigaranın bu olumsuz etkilerinin içerdiği serbest radikallere bağlı olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada sigara içen ve içmeyenlerde total antioksidan status (TAS), total oksidan status (TOS) ve paraoksonaz (PON1) durumunu değerlendirmeyi amaçladık. Çalışmamızın ikinci bir amacı ise depresyon durumu ile bazı parametreler arası ilişkinin değerlendirilmesi idi.GEREÇ VE YÖNTEMKesitsel tipteki bu analitik araştırma Meram Tıp Fakültesi Aile Hekimliği polikliniğine başvuran sigara içen 100 kişi ve hiç sigara içmemiş veya en az son 6 aydır sigara içmeyen 100 kişide yapıldı. Hipertansiyon, diyabet, kronik obstruktif akciğer hastalığı, koroner arter hastalığı gibi bilinen sistemik bir hastalık öyküsü olanlar ile son 2 ay içerisinde antioksidan özellikli ilaç kullanım öyküsü olanlar çalışmaya alınmadı.Katılımcılara sosyodemografik özelliklerini ve sigara kullanım durumlarını içeren bir anket formu uygulandı. Katılımcıların bağımlılık durumunu değerlendirmek için Fagerström nikotin bağımlılık testi kullanıldı. Çalışmanın ikinci aşamasında depresyon durumunu değerlendirmek amacıyla Beck depresyon ölçeği uygulandı. Bu ölçeğe göre toplam puanı 17 ve üzerinde olanlar depresyonda olarak kabul edildi. Ayrıca katılımcıların kilo, boy, bel, kalça çevreleri ve kan basınçları ölçüldü. Katılımcıların 10?12 saat açlık sonrası alınan kanlarında LDL, HDL, total kolesterol, trigliserit, açlık kan şekeri, TAS, TOS, PON1 düzeyleri tayin edildi. Çalışmada elde edilen bulgular değerlendirilirken, istatistiksel analizler için SPSS (Statistical Package for Social Sciences) 16.0 programı kullanıldı, p değerinin <0.05 olması anlamlı olarak kabul edildi.BULGULARÇalışmamıza katılan 122 erkek ve 78 kadının yaş ortalaması 31.80±6.98 idi. Sigara içen ve içmeyenler arasında açlık kan şekeri, LDL, HDL, T.kolesterol, trigliserit, TAS, TOS, PON1, (oksidatif stres indeksi) OSİ, beden kitle indeksi (VKİ) ortalamaları açısından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadı (p>0.05). Sigara içenlerde sistolik (p=0.002) ve diyastolik (p=0.000) kan basıncı ortalamaları sigara içmeyenlere göre anlamlı derecede yüksekti. TAS ve TOS ortalaması erkeklerde kadınlara göre daha yüksekti (p=0.000). PON1 ortalaması ile cinsiyetler arasında anlamlı bir ilişki yoktu (p>0.05). Yaş (p=0.022) ve sigaraya başlama yaşı (p=0.023) arttıkça TOS düzeyi azalırken, sigara içme süresi ve miktarı, Fagerström bağımlılık puanı ve VKİ ile TOS arasında anlamlı bir ilişki saptanmadı (p>0.05). Benzer şekilde sigaraya başlama yaşı (p=0.001) arttıkça TAS düzeyi azalırken, VKİ (p=0.000) arttıkça TAS düzeyi artıyordu. Yaş, sigara içme süresi ve miktarı, Fagerström bağımlılık puanı ile TAS arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki yoktu (p>0.05). Yaş, sigaraya başlama yaşı, sigara içme süresi ve miktarı, Fagerström bağımlılık puanı ve VKİ ile PON1 arasında anlamlı bir ilişki saptanmadı (p>0.05). Depresyon sıklığı kadınlarda (p=0.000), dul olanlarda (p=0.005), ev hanımlarında (p=0.028), ilkokul mezunlarında (p=0.002) ve sigara içenlerde (p=0.001) daha yüksekti. Sigaraya başlama yaşı, sigara içme süresi ve miktarı, Fagerström puanı ile depresyon varlığı arasında anlamlı bir ilişki saptanmadı (p>0.05)SONUÇSigaranın içerdiği serbest radikallerin etkisi ile birçok hastalığa sebep olduğu bilinmektedir. Çalışmamızda sigara içenler ve içmeyenler arasında TAS, TOS ve PON1 ortalamaları açısından anlamlı bir fark saptanmamış olsa da organizmada TAS, TOS ve PON1 çok sayıda faktörden etkilenmekte olduğundan bu konuda yapılacak daha geniş kapsamlı çalışmalara ihtiyaç vardır.Anahtar kelimeler: Total antioksidan status, Total oksidan status, Paraoxonase, sigara kullanımı

AİMSmoking is one of the important public health concerns in the world especially in developing countries due to the fact it causes many diseases including lung and heart diseases. It is believed that these unfavorable effects of smoking result from free radicals. In this study, we aimed to assess the total antioxidant status (TAS), total oxidant status (TOS) and paraoxonase status (PON1) in smokers and non-smokers. A second purpose of our study was to assess the relationship between depression and some parameters.MATERIAL AND METHODThis cross-sectional analytical study was conducted on 100 smokers who applied to the Family Medicine policlinic at Meram Medical School and 100 people who had never smoked or had not smoked during the past 6 months. Those who had systemic medical history such as hypertension, diabetes, chronic obstructive lung disease and coronary heart disease and those who had been on an antioxidant during the past 2 months were not included in the study.A survey form was administered to the participants to learn about their socio-demographic features and smoking status. Fagerström nicotine dependence test was used in order to assess the participants? addiction status. In the second stage of the study, Beck depression scale was used to assess depression status. According to this scale, those whose scores were 17 and above were considered to suffer from depression. Moreover, the participants? weight, height, waist and hip circumferences and blood pressures were measured. LDL, HDL, total cholesterol, triglyceride, fasting blood glucose, TAS, TOS and PON1 levels of the participants were determined in the blood samples that had been taken after 10-12 hours of fasting.The SPSS 16.0 statistical software package was used in data entery and analysis. The level of significance in statistical tests was considered as p>0.05RESULTSThe mean age of 122 men and 78 women who participated in our study was 31.80±6.98. A statistically significant difference could not be found between the smokers and non-smokers in terms of mean fasting blood glucose, LDL, HDL, T.cholesterol, triglyceride, TAS, TOS, PON1, (oxidative stress index) OSI, body mass index (BMI) (p>0.05). Mean systolic (p=0.002) and diastolic (p=0.000) blood pressure levels of smokers were significantly higher than the non-smokers. Mean TAS and TOS levels were higher in men than women (p=0.000). There was no significant correlation between mean PON1 and gender (p>0.05). As age (p=0.022) and age to start smoking (p=0.023) increased, TOS level decreased. No significant relationship could be established between duration and amount of smoking and Fagerstöm dependence score and BMI and TOS (p>0.05). Likewise, as the age to start smoking (p=0.001) increased, TAS level decreased whereas as BMI (p=0.000) increased, TAS level also increased. There was no statistically significant correlation between age, duration and amount of smoking, Fagerström dependence score and TAS (p>0.05). Statistically, significant relationship could not be established between age, age to start smoking, duration and amount of smoking, Fagerström dependence score and BMI and PON1 (p>0.05). Incidence of depression was higher in women (p=0.000), widows and widowers (p=0.005), housewives (p=0.028), primary school graduates (p=0.002) and smokers (p=0.001). A significant correlation was not found between age to start smoking, duration and amount of smoking, Fagerström score and presence of depression (p>0.05)CONCLUSIONIt is known that cigarette smoking leads to various diseases due to the free radicals it contains. In our study, although no significant correlation could be established between smokers and non-smokers in terms of mean TAS, TOS and PON1, it is a fact that TAS, TOS and PON1 in the organism are affected by many factors and therefore there is a need for more extensive studies in this regard.Keywords: Total antioxidant status, Total oxidant status, Paraoxonase, smoking