Muğla-Yatağan-Elmacık Köyü İsmail dağı civarındaki zımparaların araştırılması

Abstract

Muğla- Yatağan zımpara yataklarının bu çalışmaya konu olan bölümü Menderes Masifi çekirdeğini oluşturan gnaysların güneydoğusunda ve Yatağan'ın yaklaşık 15 km. kuzeydoğusundaki, İsmail Dağı'nın kuzey yamaçlarında bulunmaktadır, inceleme alanında temeli Menderes masifine ait Prekambriyen-Kambriyen yaşlı, gözlü ve ince taneli granitik gnayslar oluşturur. Alt-Orta Permiyen yaşlı mermer arakatkık, kuvarsit, klörit, serisit, kuvars şistler uyumsuz olarak yer alırlar. İsmail dağı bloğunu oluşturan mermelerden hafif gri renkli, şeker dokulu, Jura-Kretase yaşlı fosilli alt kesimleri dolomitik mermerlerden oluşan Yılanlı Formasyonu, Göktepe Şistleri üzerinde uyumsuz olarak bulunur. Kireçtaşı, kiltaşı, tüf, marn ve kil ardalanmasından oluşan Yatağan Formasyonu (Neojen) bütün bu birimleri uyumsuz olarak örter. İncelemenin konusunu oluşturan zımparalar, mostra ve plaserler olarak 2'ye ayrılmıştır. Zımpara mostraları Kretase-Jura yaşlı, dolomitik mermerler içerisinde masif-mercekler-tabakalar şeklinde bulunur. Elmacık ile Mesken köyleri arasındaki düzlükleri dolduran plaser zımparaların boyutları yer yer çok küçük çakıllardan, blok boyutuna kadar değişmektedir. Genel olarak cevherin alt ve üst seviyelerinde ince düzeyler şeklinde killeşmeler mevcuttur, üst kesimlerde kloritoidler (1-30 cm) ve beyaz renkli, margaritler (1-10 cm) gözlenir. Cevher mikroskopisi incelemeleri ile zamparaların hematit, korund, diyaspor, kloritoid, ilmenit, manyetit minerallerinden meydana geldiği saptanmıştır. Bu mineralerin varlığı XRD, EMP analizleri ile de teyid edilmiştir ve analizleri yapılmıştır. Sahada yapılan rezerv hesaplamaları ile toplam olarak 75.000 ton görünür+75.000 ton muhtemel rezerv tespit edilmiştir.ANAHTAR KELİMELER: Zımpara, martitleşme, gözlü gnays, ince taneli gnays.

Elmacık (Muğla- Yatağan) Emery Deposits, which are the subject of this study, lie on the southeastern border of the gneissic core of the Menderes Massif and on the northern slopes of Ismail Mountain, located 15 km northeast of Yatağan Town (Muğla). The basement rocks are made up mainly of augen and fine-grained Pre-Cambrian-Cambrian gneisses of the Menderes Massif. Lower-Middle Permian marble and intercalated, quartzite, chlorite, sericite, quartz-schist of low grade greenschist metamorphism products overly these gneisses uncomformably. The Cretaceous-Jurassic age Yılanlı Formation which form Ismail Mountain block consist dominantly of fossiliferous marbles, in places overly these low-grade metamorphic schists discordantly. Emery-bearing Cretaceous- Jurassic Yılanlı formation that is typical with their white colors are also found uncomformably on the Goktepe Schists at the bottom. Neogene formations consist of alternating limestone, claystone, marl, and clay units overly all these basement metamorphics, carbonates and emery deposits. The emery deposits can simply be divided into two parts, outcrops and placers. Outcrops are found within the Jurassic-Cretaceous dolomitic marbles as lenses and horizons. The size of the placer emery gravels in size from nut to block which fill the fields and plains between Elmacık and Mesken villages are varying from nut size to big blocks. Upper and Lower levels commonly include thin clay horizons, whereas (1-30 cm. thick) chloritoid and margarites micas are observed in the upper horizons. Ore microscopy study of the emery samples show that the rock consist of corundum with hematite and magnetite inclusions, diaspore, and hematite and magnetites with ilmenites. Martitization of magnetites are not uncommon, as well. The presence and chemistry of these opaque minerals are confirmed by XRF, XRD and microprobe analysis. Based on the known data the region has a 75.000 tonnes of placer emery and tons of ore in emery horizons.KEY WORDS: Zımpara, martitization, augen gneiss, fine-grained gneiss.