Toros sediri (Cedrus libani A. Rich. )`nde yetiştirme sıklığının bazı morfolojik fidan özelliklerine etkisi

Abstract

Bu çalışmada, Toros Sediri (Cedrus libani A.Rich) fidanlarını açık alan fidanlık işletmelerinde ve değişik yetiştirme sıklıklarında üretmenin, fidan morfolojik özellikleri üzerine yaptığı etkileri incelenmiştir. Fidanlar üzerine beş işlemin etkisi ve üç farklı fidan kalite sınıfına dağılımı bulunmuştur. 15 cm aralıklarla oluşturulan 7 ekim sırasında, üretimi yapılan fidanlar, arasında 2.5-5-7.5-10 cm mesafe olacak şekilde değişik sıklık derecelerinde yetiştirilmiş ve morfolojik fidan özellikleri üzerindeki etkileri, rutin tekniklerle yetiştirilen fidanlar ile karşılaştırılarak araştırılmıştır. İstatistiksel denetimler varyans analizi ve Duncan testi ile yapılmıştır. Varyans analizi sonuçlarına göre, yetiştirme sıklığı fidan morfolojik özellikleri üzerinde 0.001 yanılma ile etkilidir. Saptanan morfolojik fidan özelliklerine göre en kaliteli fidanlar 15x10 cm aralık-mesafe ile yetiştirilen fidanlar olmuştur. Daha sonra, değişik sıklık derecelerinde ve rutin tekniklerle üretilen Toros sediri fidanlarının, fidan kalite sınıflarına dağılımı, 2 tip TSE standardı ile ülkemizde türe dönük bu konuda yapılmış önemli bir araştırma olan Eler ve arkadaşlarının oluşturduğu kalite sınıflaması esas alınarak belirlenmiştir. Bu ölçütlerden TSE 2265 Mart/1976 standardına göre, önerilen işlem 15x10 cm aralık-mesafe ile yetiştirilen fidanların %99'u I. sınıf, olup, II. ve III. sınıf fidan bulunamamıştır. Ancak %1'i standart dışıdır. TSE 2265 Şubat/1988 standardına göre %100'ü I. sınıf olup, II. sınıf ve standart dışı fidan yoktur. Eler ve arkadaşlarının önerdiği kalite sınıfları dikkate alındığında, fidanların kalite sınıflarına dağılımı; %22'si iyi, %31'u orta ve %47'si fena değerleri şeklinde olmuştur. Anahtar Kelimeler: Toros Sediri, Yetiştirme Sıklığı, Fidan Morfolojik Özellikleri, Fidan Kalite Sınıflaması.

In this study, the effects of different growing densities on morphological characteristics of Taurus cedar seedlings {Cedrus libani A.Rich) and the distribution of the seedlings into three different seedling quality class were examined under field conditions. Randomized complete block method with five treatments and three replications was used as experimental design. Seedlings were grown on 7 rows in each plot where the distance between each row was 1 5 cm. On each row, 5 different spacing treatments were applied: 1-1.5 cm (control), 2.5 cm, 5 cm, 7.5 cm and 10 cm. Effects of the treatments were analyzed by using analysis of variance and Duncan's multiple comparison test. These analyses showed that spacing had a significant effects on the morphological characteristics of these seedlings at p<0.001, and the spacing of 10x1 5cm resulted in the best seedling based on morphological characteristics. In addition, the quality distribution of these seedlings were determined based on three different quality standards, including TSE 2265 March/1976, TSE 2265 February/1988, and that developed by Eler et al. (19xx). Based on TSE 2265 March/1976, 99% of the seedlings grown at 10x15 cm spacing were graded as 1st class, while there was no 2nd and 3 rd class seedling and the remaining 1% was graded as rejects. Based on TSE 2265 February/1988, 100% of the seedlings were graded as 1st class, and there was no 2nd class, 3rd class and rejects. Based on the standards developed by Eler et al. (19xx), 22% of the seedlings were rated as `good`, 31% as `average`, and the remaining 47% as `bad` quality seedlings. Keywords: Taurus cedar, growing density, seedling morphological characteristics, seedling quality classifications.