Dazkırı-Dinar (Afyon) arasında kalan dolomit zuhurlarının maden jeolojisi ve ekonomik potansiyeli

Abstract

IV ÖZET İnceleme alanı Dazkırı- Dinar- Başmakçı arasında kalan yaklaşık 441km2'lik alanı kapsar. Çalışmanın amacı bölgede bulunan sedimanter dolomitlerin oluşumunu, dolomit zuhurunun jeokimyasal özelliklerini, rezervlerini ve ekonomik olarak kul- lanılabilirliklerini ortaya koymaktır. Bölgede Tersiyer ve Kuvaterner arasında değişik yaşlı kaya birimleri bulunur. En altta Acıgöl Grubuna ait Çardak Formas yonunun Maymundağ Üyesi yer alır. Onu uyumlu olarak Hayrettin Formasyonunun Sankavak Resif Üyesi örter. Daha sonra ise uyumlu olarak Dazkırı Üyesi gel mektedir. Hayrettin Formasyonunun üzerine uyumsuz olarak Kızılören Formas yonu gelmektedir. Kızılören Formasyonunun üzerinde ise uyumlu -geçişli olarak Akarca Formasyonu yer alır. Dolomitler bu formasyon içerisinde yataklan- mışlardır. En üstte tüm birimleri uyumsuz olarak örten Kuvaterner çökelleri yer alır. Bölgede yapılan çalışmanın gayesini oluşturan Dinar dolomitleri dört ayrı kesime ayrılarak incelenmiştir.Bunlar; Aktoprak, Çevlik, Gökçek ve Akarca Kesimleridir. Akarca Kesimi dolomitleri üzerlerinde bulunan kireçtaşı örtü tabakası ve bileşimi yönünden (MgO değeri %17,10 ) şu an için ekonomik bulunmamıştır. Aktoprak ve Çevlik Kesimleri de CaO/ MgO oranları (1.52 -1.61 arasında) ile standart dolomit tanımına uygun olmakla birlikte demir-çeiik sanayii kullanı-mına AI2O3+SİO2 oranlarının % 3'den büyük olduğu için uygun değildir. Şişe-cam sanayii için ise sadece CaO ve MgO oranlan standartlara uygundur. Diğer bileşiklerin oram ise istenilen standartlarda değildir. Dola-yısıyla sanayi kullanımına büyük ölçüde uygun değildir. Gökçek Kesimi dolomitleri 1.37 CaO/ MgO oram ile `çok saf dolomit` sınıfına dahil olsa da yüksek AI2O3+SİO2 ihtivası nedeniyle sanayi kullanımına büyük ölçüde uygun değildir. Dinar dolomitlerinin gübre, seramik sanayiinde ve bu sayılan MgO tenö-rüne dayalı kullanım alanları dışında kalan boya, vinykx ve marley' de dolgu maddesi olarak kullanılabileceği belirlenmiştir. Dinar dolomitleri toplam 245.750.000 ton muhtemel rezervleri ile işletilebilir özellikte bir maden yatağıdır. ANAHTAR KELİMELER: Dolomit, Endüstri kullanımı, Al O +SİO oram.

ABSTRACT The study area includes an area of nearly 441 square kilometres among Dazkırı, Dinar and Başmakçı. The aim of the work is to reveal the formation of the dolomites, the geo-chemical properties of the dolomite, its reserves and its usefulness in economy. Rock units of various ages between the Tertiary and Quvaterneiry are avaible in the area. The lowest part is the Maymundağ Member of the Çardak Fomation belonging to the Acıgöl Group. It is harmoniously covered by the Sarikavak Reef Member of the Hayrettin Formation, after which comes on the Hayrettin Formation. The Akarca Formation takes place as being harmonious-accessible on the Kızılören Formation. The dolomites are interlayered in this formation. The Quvaterneiry sediment is on the top and inharmoously covers all the units. The Dinar dolomites which is the aim of this work done in the area were studied in 4 sections, that named as, Aktoprak, Çevlik, gökçek and Akarca. The dolomites of the Akarca sections were determined not economical for the time being in respect of the covering layer of limestone on them and their composition (MgO: 17.10%). The Aktoprak and Çevlik Parts suit the standard definition of dolomite by their CaO/MgO proportions (between 1.52 - 1.61). However, they are not suitable to use in the iron-steel industry because their proportions of AI2O3 + SİO2 are higher than 3 %. Only the proportions of CaO and MgO suit the standart for the glass idustry. The proportions of the other compounds are not as reguired. So they are not suitable for use in industry greatly. Although the dolomites of the Gökçek Part are included in the class of `very pure dolomite` by their CaO / MgO proportion of 1.37, they are not suitable because of their high proportion of AI2O3+SİO2. It was established that the Dinar dolomites can be used as a filling material in dye, vinyl and marley, which are out of field of use based on the MgO tenor stated, and that they can also be used in the fertilizer and ceramics industries. The Dinar dolomites re in the form of a minable depozit with its probable reserve of 245.750.000 tons in total. KEY WORDS: Dolomite, industry greatly, proportions of A1203+Sİ02. #&&.