Ağır metallerde düşük enerjili foton kullanılarak (?,n) reaksiyonlarının ölçümü

Abstract

m ÖZET Foton radyoterapi kanser tedavisinde kullanılan etkili yollardan biridir. Tedavi amacıyla kullanılan yaklaşık 10-30 MeV enerjili fotonlan elde etmek için bir hızlandırıcı gerekmektedir. Bu amaç için kullanılabilecek bir hızlandırıcı (LINAC), hastanelerin onkoloji merkezlerinde kullanılabilecek büyüklüktedir. Bu tür bir tedavide en önemli nokta, kanserli hücreye foton verirken sağlıklı hücreyi fotondan korumaktır. Çünkü; foton kendisi elektromagnetik dalga olduğundan, sağlıklı hücreye zarar verir. Bunun için, verilen fotonun doğrultucularla kanserli hücreye odaklanması gerekir. Ancak; -10 MeV'den büyük enerjili fotonlann doğrultucu ile etkileşmesinden diğer parçacıkların yanında, fotonlardan daha tehlikeli olan nötronlar açığa çıkar. Bu nötronların ölçülerek, etkilerinin belirlenmesi foton radyoterapi için önemlidir. Bu amaçla, doğrultucu olarak kullanılan maddelerden biri olan Tungsten'den (4mm. ve 8mm. hedef kalınlığındaki) 11-33 MeV enerjili fotonlarla sökülen nötronlann ölçümü yapılmıştır. Bu çalışmanın deneysel kısmı, İsveç'in Lund Üniversitesi 'ne bağlı olarak faaliyet gösteren Max Laboratuvan'nda (Max-Lab), İtalyan (Torino,Bologna), İngiliz (Glasgow) ve İsveç (Lund) Üniversiteleri 'yle işbirliği yapılarak gerçekleştirilmiştir. Anahtar Kelimeler :Foton Radyoterapi, Uçuş Süresi Metodu, Fotonükleer Reaksiyon

IV ABSTRACT The photon radiotherapy is one of the effective methods of treating cancer. An accelerator is required to obtain photons with energy of nearly 10-30 MeV which is used for treatment. An accelerator which is possible to use for this aim (LINAC) is of the size to use in onchology centers of hospitals. The most important point in such a treatment is to protect the healthy cell from photon while giving photon to the cancerous cell. The reason for this is that the photon itself is an electromagnetic wave and it can do harm to the healthy cell. For this, it is necessary that the photon given focus on the cancerous cell by the collimators. However, by the mutual influence of the photons with energy of higher than -10 MeV with the collimator, neutrons, more dangerous ones, besides photons appear. It is important in respect of photon radiotherapy to measure those neutrons and determine their effects. For this aim, neutrons pulled out from Tungsten (of thickness of 4mm and 8mm), one of the matters used as a collimator, by using photons with energy of 11-33 were measured. The experimental part of this work was done in the Max Laboratory (Max -Lab) at Lund University, Sweden in cooperation with Italian (Torino, Bologna), British (Glasgow) and Swedish (Lund) Universities. Key Words: Photon Radiotherapy, The Time-of-Flight Method, Photonuclear Reaction