Isparta yöresi elma bahçelerindeki toprakların bitkiye yarayışlı fosforun belirlenmesinde değişik ekstraksiyon yöntemlerinin araştırılması

Abstract

m ÖZET Bu çalışmada, İsparta ilinin yedi ilçesinde, (Yalvaç, Gelendost, Atabey, Eğirdir, Keçiborlu, Uluborlu ve Senirkent) elma bahçelerinin topraklarında, bitkiye yarayışlı fosfor miktarı beş değişik kimyasal ekstraksiyon yöntemi kullanılarak belirlenmiş, yöntemlerin birbirleri ile olan ilişkileri ortaya konulmuş ve hangi yöntemlerin yöre topraklarının bitkiye yarayışlı P durumunun tayininde kullanılacağı belirlenmeye v çalışılmıştır. Araştırmanın arazi çalışması bölümünde her bir İlçeye ait on elma bahçesi belirlenmiştir. Belirlenen bahçelerden 0-20 cm ve 20-40 cm derinliklerinden toprak örnekleri ve bahçeyi temsil edecek şekilde bitki örnekleri alınmıştır. Alınan toprak örneklerinde bünye, reaksiyon, toplam kireç, toplam tuz, organik madde, toplam azot, katyon değişim kapasitesi, baz doymuşluğu analizleri yapılmıştır. Toprakların yarayışlı fosfor kapsamı beş değişik kimyasal ekstraksiyon yöntemi ile belirlenmiştir. Kullanılan yöntemler, Anyon Değiştirici Reçine (A.D.R.), 0.5 M NaHC03 pH 8.5 Olsen ve Arkadaşları, 0.01 M Kalsiyum Klorür, Su ve Laktik Asit, yöntemleridir. Bitki örneklerinde toplam fosfor analizi yapılmıştır. Bitki fosfor kapsamı ile topraktaki yarayışlı fosfor kapsamında, Anyon Değiştirici Reçine ile Olsen ve Arkadaşları kimyasal ekstraksiyon yöntemleri kullanılarak yapılan analizlerde, en yüksek korelasyon katsayısı bulunmuştur. Yöntemlerin kendi aralarında kıyaslanması sonucunda en yüksek korelasyon katsayısı Anyon Değiştirici Reçine ile Olsen ve Arkadaşları yöntemleri arasında bulunmuştur. Çalışılan kimyasal ekstraksiyon yöntemleri arasında Anyon Değiştirici Reçine ile Olsen ve Arkadaşları yöntemleri kullanıldığında en yüksek bitkiye yarayışlı fosfor değerleri belirlenmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Fosfor toprak test yöntemi, Anyon Değiştirici Reçine, Olsen, Kalsiyum Klorür, Su, Laktik Asit, Elma.

IV ABSTRACT This research has been carried out in seven locations ( Yalvaç, Gelendost, Atabey, Eğirdir, Keçiborlu, Uluborlu, and Senirkent) at İsparta. Each location is represented by ten apple orchards. The soils are sampled at 0-20 and 20-40 cm depths from each apple orchard and analysed for texture, pH, total lime, organic matter, total salt, available potasium, total nitrogen, cation exchange capacity and base saturation. The plant available - P content of these orchards was determined by using five different extraction methods(Anyon Exchange Resine (A.E.R.), 0.5 M NaHCÛ3 pH 8.5 Olsen et. al., 0.01 M CaCİ2, Water and Lactic Asid) Leaf samples colected from each orchard are analysed for total P. Among the five plant available-P extraction methods, 0.5 M NaHC03, pH 8.5 Olsen et al. and Anyon Exchange Resine gave the highest correlation with leaf P content. Among the five soil plant available - P extraction methods, the highest correleation was between, 0.5 M NaHC03, pH 8.5 Olsen et al. and Anyon Exchange Resine methods. The highest soil-P values was found by using 0.5 M NaHC03, pH 8.5 Olsen et al. and Anyon Exchange Resine methods when compared to the other soil P - extraction methods. KEY WORDS: Phosphorus soil test methods, Anion Exchange Resine, Olsen, Calcium Chloride, Water, Lactic asid, Apple.