Çamoluk (Burdur) - Yazıpınar (Bucak) arasındaki manganez zuhurlarının maden jeolojisi ve kökeninin araştırılması

Abstract

iiiÖZETIsparta büklümünün batı kesiminde yer alan çalışma alanı, Çamoluk (Burdur)Köyü'nün yaklaşık olarak 7 km doğusunda bulunmaktadır.Çalışma alanında en altta Üst Lütesiyen (Eosen)-Alt Burdigaliyen (Miyosen) yaşlıtürbiditik kumtaşı ve şeyllerden oluşan Elmalı formasyonu yer alır. Bu birimüzerinde allokton konumlu Marmaris ofiyolit napına ait Eosen sonu-Alt Langhiyen(Miyosen) sonrasında bölgeye yerleşen Kızılcadağ melanjı ve olistostromu yer alır.Daha üstte de Domuzdağ Napı ile ilişkili Orta Triyas-Liyas (Jura) yaşlı Dutderekireçtaşları bulunur.Çalışma alanında manganez cevherleşmeleri Orta Triyas-Liyas (Jura) yaşlı Dutderekireçtaşları içerisinde yer alır. Cevherleşme Akpınarkale Tepe, Kulube Tepe veElmaçukuru mevkiilerinde gözlenir. Manganez katmanları 0.6 m-2m arasındadeğişen kalınlıklar sunarlar ve cevherleşme çoğunlukla merceksi damar ve damarşeklinde kireçtaşlarını keserek gelişmiştir. Mineral parajenezini pirolusit, psilomelan,kriptomelan, hausmanit, hollandit, koronadit, kalkofanit, todorokit, braunit, manganitcevher mineralleri ile pirit, barit, kuvars, kristobalit, kalsit, az oranda dolomit, klorit,mika/illit, jarosit, feldspat, limonit (götit), hematit gang mineralleri oluşturmaktadır.Manganez zuhurlarında MnO içerikleri %1.13 ile % 55.61 arasında değişir. Ortalamaolarak ise % 23.60 MnO, % 30.51 Fe2O3 ve % 10.07 SiO2 içerir. Sahadaki manganezzuhurlarının Ba, Sr, As, Zn, Pb ve Sb iz element içeriklerinin yüksek olduğubelirlenmiştir. Analiz sonuçlarına göre manganez cevherleşmelerinde Ba oranı 4465-361909 ppm arasında değişmekte olup ortalama 49355 ppm'dir. Sr oranı ise 97-8798ppm arasında değerler gösterir ve ortalama 1321 ppm'dir. Manganez zuhurlarınındamar şeklinde epijenetik yataklanması, iz element içeriklerinin yüksekliği ve Ba>Srolması cevherleşmenin hidrotermal kökenli olduğunu destekler niteliktedir.ANAHTAR KELİMELER: Kireçtaşı, Manganez damarı, Mineral parajenezi, İzelementler, hidrotermal

ivABSTRACTThe study area, is located to the west of Isparta angle, and approximately 7 km Eastof Çamoluk town (Burdur), SW Turkey.Elmalı formation, which is made up Upper Lutetian (Eocene)-Lower Burdigalian(Miocene) turbiditic sandstone and shales, forms the basement. Kızılcadağ melangeand Olistostrome which belongs to Marmaris Ophiolite Nappe overlies the basement.They are emplaced in Late Eocene and lower Langhian (Miocene) in the area.Middle Triassic-Liassic (Jurassic) Dutdere limestones associated with the DomuzdağNappe forms the uppermost horizons.In the area, manganese occurrences are found in Dutdere limestone of Middle Trias-Lias (Jurassic) and are observed in Akpınarkale Tepe, Kulube Tepe and Elmaçukurulocations. Manganese beds have thicknesses ranging from 0.6 m to 2 m and are seengenerally cutting limestones in lenticular and normal vein forms. Mineral paragenesisconsist of pyrolusite, psilomelane, cyriptomelane, hausmanite, hollandite, coronadite,chalcophanite, todorokite, braunite, manganite as ore minerals and pyrite, barite,quartz, cristobalite, calcite, dolomite, chlorite, mica/illite, jarosite, feldspar, limonite(goethite) and hematite as gangue.MnO content of manganese occurrences, changes between 1.13 % and 55.61 %.Average composition is 23.60 % MnO, 30.51 % Fe2O3 ve 10.07 % SiO2. It wasdetermined that manganese occurrences in the study area have high levels of Ba, Sr,As, Zn, Pb ve Sb trace elements content. According to analyses results, Ba inmanganese occurrences is varying between 4465 and 361909 ppm, averaging 49355ppm. Sr between 97 and 8798 ppm, averaging 1321 ppm. Since manganeseoccurrences are in epigenetic vein form with higher trace element contents and Ba ishigher than Sr, support that occurrences are in hydrothermal origin.KEY WORDS: Limestone, Manganese vein, Mineral paragenesis, Trace elements,Hydrothermal