Farklı elastometrik elyaf çeşitlerinin fiziksel özelliklerinin karşılaştırılması

Abstract

ÖZET Bu tez çalışmasında, farklı ticari isimlerle iplik sektöründe yaygın olarak kullanılan elastomer elyaf çeşitlerinin fiziksel özelliklerinin tespit edilmesi ve karşılaştırılması amaçlanmıştır. Ayrıca, çalışma kapsamında core-spun modifiyeli ring iplik makinesinde elastan özlü core-spun iplik üretilmiştir. Sonuç olarak, farklı firmalara ait elastomer özlü core-spun ipliklerin fiziksel özellikleri belirlenerek, elastomer özün core-spun ring ipliğin fiziksel özelliklerine olan katkısının araştırılması hedeflenmiştir. Çalışmanın ilk bölümünde, dört farklı firmaya ait elastomerik filamentin (Lycra®, Dorlastan®, Radicispandex® ve Roica®) fiziksel özellikleri tespit edilmiş ve farklı ticari markalara ait elastomer filamentlerin fiziksel özellikleri istatistiksel olarak karşılaştırılmıştır. Test sonuçlan incelendiğinde; kopma mukavemeti ve maksimum mukavemet açısından 44dtex ve 78dtex incelikte Dorlastan® elastomerik elyafın diğerlerine kıyasla daha iyi değerler sağladığı görülmüştür. Maksimum uzama ve kopma uzaması değerleri bakımından ise; yine her iki numara değerinde Lycra® fîlamentinin diğer elastomerik filamentlere göre daha iyi değerlere sahip olduğu saptanmıştır. Kalıcı uzama oram değerleri ise 44dtex numara elastomer filamentlerin tamamında %13-15, 78dtex numaradaki elastomer filamentler için ise %15-16 arasında değişmekte olup, her bir ticari marka elastomer filamentin kalıcı uzamaları arasında önemli bir fark olmadığı tespit edilmiştir. İkinci bölümde ise dört farklı firmaya ait elastomer filamenüeri kullanılarak, core- spun modifiyeli ring iplik makinesinde core-spun iplikler üretilmiştir. Üretilen core- spun ipliklerin fiziksel özellikleri arasında istatistiksel açıdan önemli fark olup olmadığı araştırılmıştır. Çalışmanın son bölümünde ise farklı elastomerik lifler ekonomik açıdan karşılaştırılmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Elastomerik elyaf, Lycra®, Dorlastan®, Radicispandex®, Roica®

VI ABSTRACT In this master thesis, it is aimed to determine and compare the pyhsical properties of the various types of elastomeric filaments which are commonly used in yarn production. Additionaly, spandex core yarns were produced in core-spun modified ring spinning machines. As a result, physical characteristics of elastomer core filaments produced by different companies were determined to find out the contribution of these findings to the physical properties of the core-spun modified ring yarns. In the first part of the study, physical characteristics of the elastomeric fibers produced by four different companies (Lycra®, Dorlastan®, Radicispandex® and Roica®) have been determined and physical characteristics of these spandex filaments were compared statistically. When the test results were examined, Dorlastan® elastomeric fibers gave better values at 44dtex and 78dtex fineness in terms of breaking strength and maximum strength. As for the breaking elongation and maximum elongation values, Lycra® has better values compare to the other elastomeric filaments. On the other hand, the permanent extension rate values are between 13-15 % for 44dtex spandex filaments while it is between 15-16 % for 78dtex filaments, and there are no significant differences among different commercial products. In the second part, spandex core-spun yarns were produced in core-spun modified ring spinning machine by using elastomeric filaments of four different manufacturers. Then, physical characteristics of the spandex core-spun yarns were examined to determine any statistically significant differences. In the final part of the study, different elastomeric filaments were compared from a commercial point of view. KEY WORDS: Elastomeric fibre, Lycra®, Dorlastan®, Radicispandex®, Roica®