İçten yanmalı motorlarda borlama ile mukavemet özelliklerinin incelenmesi

Abstract

ivÖZETİÇTEN YANMALI MOTORLARDA BORLAMA İLE MUKAVEMETÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİİçten yanmalı motorlarda normal çalışma süreleri boyunca birçok arızalar meydanagelebilir. Bu arızalar motor çalışma performansını olumsuz yönde etkilemektedir. Birbütün (sistem) içinde çalışan her eleman zamanla yıpranır, özelliğini kaybeder,verimden düşer, ekonomik olmaktan çıkar.Çok değişik alanlarda güç kaynağı olarak kullanılan içten yanmalı motorlarındurumu da aynıdır. Aşınma şekil değiştirme gibi çeşitli nedenler ile arızalanıpgücünün bir kısmını yitirmiş bir motordan tekrar yararlanabilmek için motorelemanlarının bir dizi işlemlerden geçirilmesi gerekir. Bu işlemlerin tümü motoryenileştirmeyi oluşturur. Bu çalışmada motorlarda meydana gelen en büyükproblemlerden olan aşınmanın en aza indirilmesi için supap sisteminde bulunansupap iticilerine borlama işlemi uygulanmış ve mukavemet özellikleri incelenmiştir.Bu çalışmada Asil Çelik firmasından temin edilen Ç 1050 çeliğine ve OygarsanA.Ş.'den temin edilen Tofaş 131 marka motora ait çil döküm yöntemiyle üretilmişolan supap iticilerine bor kaplama işlemi uygulanmıştır. Supap iticilerine %90Ekabor-2 ile %10 SiC tozunun karışımı bulunan ortamda 900 âC sıcaklıkta 5 saatfırında bekletilip; yine fırında soğutularak katı borlama işlemi uygulanmıştır.Borlanan supap iticilerin optik ve SEM mikroyapı fotoğrafları çekilmiştir. Tabakakalınlığı ve sertlikleri ölçülmüştür. Borlanmış ve borlanmamış supap iticilerikorozyon deneyine, motor üzerinde ve pin-on disk cihazında aşınma deneylerine tabitutularak aralarındaki dayanım farkları karşılaştırılmıştır.ANAHTAR KELİMELER: Borlama, İçten Yanmalı Motor, Mukavemetözellikleri, supap iticileri, Aşınma, Korozyon

vABSTRACTINVESTIGATION OF STRENGHT PROPERTIES OF INTERNALCOMBUSTION ENGINES BY BORONIZINGIn internal combustion engines, there can be several defects in regular workingperiods. These defects effects working performance of engine negatively. Elementswhich are working in whole system, fray, loose it?s properties, efficiency of thesystem decreases, and fails in terms of economics.Internal combustion engines used in several fields as a source of power have thesame problems. To make good use of an engine that is out of order because of theproblems such as wear and deformation, it is necessary to pass through serialprocesses. All of those processes form engine restoring. In this study, for minimizingwear that is the major problem in engines, boronizing process was applied to valvelifter in valve system and strength properties were investigated.Boron coating process was applied to Ç1050 steel that was obtained from Asil ÇelikFirm, and applied to valve lifter of Tofaş 131 model automobile that was producedby chills ductile method and obtained from Oygarsan A.Ş. Solid boronizing processwas applied to valve lifters in an environment that was consisting of mixture of 90 %Ekabor-2 and 10 % SiC powder. The application carried out at 900 âC and kept in afurnace for 5 hours period, and cooling process was applied also in furnace. Opticaland SEM microstructure photographs of boronized valve lifters were taken.Boronized and unboronized valve lifters were passed through corrosion experimentsand wear experiments on engine and on pin-on disc and the strength differencesbetween them were compared.KEY WORDS: Boronizing, Internal Combustion Engine, Strength Properties, ValveLifters, Wear, Corrosion.