Farklı kültür ortamlarının ve oksinlerin tetraploid buğdayda (Triticum durum desf.) haploid embriyo üretimine ve bitki regenerasyonuna etkisi

Abstract

Bu çalışma, ülkemizde özellikle Orta Anadolu'da tarımı yapılan `Kunduru 1149' ve`Berkmen 469' tetraploid buğday (Triticum durum Desf.) çeşitlerinin mısır ilemelezlenmesi sonucunda, olgunlaşmamış tohumda ayırt edilebilen üç önemli kısımolan tohum kabuğu, embriyo ve endosperm oluşumunu tespit etmek ve haploid bitkiüretimi olanaklarını araştırmak amacıyla yapılmıştır. Ayrıca melezleme sırasındauygulanan 2,4-D ile dicamba oksin çeşitleri ve MS ile B5 kültür ortamlarınınkarşılaştırmalı etkilerine bakılarak haploid bitki üretimini sağlayacak oksin ve kültürortamı kombinasyonu tespit edilmeye çalışılmıştır. Tekniğin özelliğinden ileri gelen,mısır poleninin elde edilmesindeki zorluklar da göz önünde bulundurularak, birdönem önce üretilmiş ve depolanmış mısır polenlerinden alınan sonuçlar, taze mısırpolenleri ile melezlemelerden alınan sonuçlarla karşılaştırılmıştır.Elde edilen bulgulara göre; Kunduru 1149 ve Berkmen 469 çeşitlerinden dicamba ve2,4-D ile elde edilen tohum kabuğu üretimi sonuçları P<0.01 seviyesinde önemlibulunmuştur. Taze polenler ve depolanmış polenlerle yapılan melezlemelersonucunda tohum kabuğu sayısı ile elde edilen sonuçlar arasındaki farklılıklar daistatistiksel olarak önemlidir (P<0.01).Anahtar Kelimeler: Triticum durum Desf., Zea mays L., haploid embriyo, testaoluşumu, polen depolaması

In this study, some of durum wheats especially cultivated in the Middle Anatolia, (T.durum cv. Kunduru 1149 and Berkmen 469) were crossed with maize in order torealize the formation of caryopses, embryo and endosperm and to research thefacilities of haploid embryo production. In spikes and spikelets, 2,4-D and dicambawere injected for suppertation after pollination and two different media components(MS and B5) were used for haploid embryos. In wide hybridization, fresh andstoraged pollen were pollinated to the florets and results were compared using chi-square.According to the results, there were differences between Kunduru 1149 and Berkmen469 during hybridization with maize where were used 2,4-D and dicamba to obtaincaryopses (P<0.01). There were also significant differences between fresh andstoraged pollen hybridization with durum wheat to obtain caryopses (P<0.01).Key words: Triticum durum Desf., Zea mays L., haploid embryo, caryopsesformation, pollen storage