Kronik hastalıklarda beklenen stigma ölçeği`nin Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması

Abstract

ÖZETTünerir E, Kronik Hastalıklarda Beklenen Stigma Ölçeği'nin Türkçe Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması, İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Tezi. İstanbul, 2018.Amaç: Kronik Hastalıklarda Beklenen Stigma Ölçeği (CIASS) Earnshaw ve ark. tarafından kronik hastalıklarda beklenen stigmanın ve kaynaklarının tespiti için geliştirilmiş, 12 sorudan oluşan bir ölçektir. Bu çalısmada kronik nörolojik ve dahili hastalıklarda Kronik Hastalıklarda Beklenen Stigma Ölçeği'nin Türkçe formunun geçerlilik ve güvenilirliğinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Çalışma planı: Kronik Hastalıklarda Beklenen Stigma Ölçeği'nin çevirisi ve geri çevirisi yapıldıktan sonra kapsam geçerliliği test edilerek ölçek hazırlandı. Çalışmaya Nöroloji polikliniğinde takipli veya Nöroloji servisinde yatan kronik nörolojik hastalık (inme, epilepsi, multipl skleroz, idiyopatik parkinson hastalığı) tanısı almış hastalar ile İç hastalıkları ve Romatoloji polikliniklerinde takipli kronik dahili hastalık (kronik böbrek yetmezliği, diyabetes mellitus, romatolojik hastalık) tanısı almış toplam 229 hasta ve kontrol grubu olarak 40 hipertansiyon tanılı gönüllü dahil edildi. Ölçeğin güvenilirliği test-tekrar test ve Cronbach alfa iç tutarlılık testleri ile analiz edildi. Ölçeğin yapı geçerliliği, açımlayıcı faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizleri, madde toplam puan korelasyonları, bilinen grup karşılaştırması ve ölçüte dayalı geçerlilik yöntemleriyle incelendi. Ölçüte dayalı geçerlilik için Hastane Anksiyete Depresyon Ölçeği, Barthel İndeksi, SF-36 Yaşam Kalitesi ölçeği ve Yorgunluk Değerlendirme Ölçeği kullanıldı.Bulgular: Çalışmaya dahil edilen 269 hastanın 31'ini (%11,5) epilepsi, 36'sını (%13,4) inme, 37'sini (%13,8) multipl skleroz, 30'unu (%11,2) idiyopatik parkinson hastalığı, 31'ini (%11,5) romatolojik hastalık, 31'ini (%11,5) diyabetes mellitus, 33'ünü (%12,3) kronik böbrek yetmezliği, 40'ını (%14,9) hipertansiyon tanılı hastalar oluşturdu. Ölçeğin Cronbach alfa katsayısı 0.85 saptandı. Açımlayıcı faktör analizi sonuçlarına göre 12 maddelik ölçeğin aile ve arkadaşlar, işveren ve iş arkadaşları, sağlık çalışanları olarak üç alt boyuttan oluştuğu ve toplam varyansın %67.63'ünü açıkladığı görüldü. Doğrulayıcı faktör analizi sonucu Ölçeğin 12 maddeli ve üç faktörlü yapısı Türk hastalardan elde edilen verilerde doğrulandı. Ölçeğin Türkçe formunun madde toplam puan korelasyon katsayılarının 0.55-0.72 arasında olduğu bulundu. Kronik Hastalıklarda Beklenen Stigma Ölçeği ve alt boyutların tamamı ile Hastane Anksiyete Depresyon Ölçeği ve Yorgunluk Değerlendirme Ölçeği arasında pozitif yönde, SF-36 ölçeği alt boyutları ile negatif yönde anlamlı bir ilişki bulundu (p<0,0001). Bilinen grup karşılaştırması sonuçlarına göre Hipertansiyon hasta grubunda stigma toplam puan ortalamaları ve iş yaşamı alt boyut puanları beklenilen yönde vaka grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı düşük bulundu (p<0,0001).Sonuç: Kronik Hastalıklarda Beklenen Stigma Ölçeği Türkçe formunun hem klinik uygulamada, hem de araştırmalarda güvenilir ve geçerli biçimde kullanılabileceği gösterilmiştir.Anahtar kelimeler: Beklenen stigma, Geçerlilik, Güvenilirlik, Kronik hastalıklar, Nörolojik hastalıklar, Stigma

ABSTRACTTünerir E, The Validity and Reliability of the Turkish Version of the Chronic İllness Anticipated Stigma Scale (CIASS), İstanbul Training and Research Hospital, Thesis of Neurology. İstanbul, 2018.Objective: The present study aimed to evaluate the cross-cultural validation and psychometric properties of the Turkish version of the Chronic Illness Anticipated Stigma Scale (CIASS) among the patients with chronic illness and neurological conditions in Turkey.Method: Following standard procedures, the questionnaire was administered to a total sample of 269 patients with chronic illness who were recruited from the referral hospital, including hospitalized and clinic outpatients plus several referal clinics. Test-retest reliability and internal consistency were analized through intraclass correlation coefficient and Cronbach's alfa tests, respectively. Validity was evaluated in the areas of content and convergent and alsostructural validity.Results: : Cronbach's alfa coefficient for the reliability of the scale was 0.85. The results of explanatory factor analysis confirmed extraction of all dimensions in three factors, consisting of family and friends, work collagues, and healthcare workers. Evaluating convergent validity using Spearman's correlations shows satisfactory results; the correlaation between the domains of CIASS demonstrated internal agreement of the measure determinig additional evidence to suggest the validity of the Turkish CIASS.Conclusion: The preliminary study of Turkish version of the CIASS indicates good reliability and validity of the measure in Turkish patients with chronic illness and neurological conditions.Key words: Anticipated stigma, Chronic illness, Neurological conditions, Reliability, Stigma, Validity