Prediyaliz hastalarında uyku bozukluğunun değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Uyku bozukluğu KBY'de sık görülen nörolojik komplikasyonlardan biridir. Yapılan bir çalışmada hemodiyaliz uygulanan KBY hastalarının dörtte üçünden fazlasında, bir veya daha fazla subjektif uyku yakınmasının olduğu gösterilmiştir. KBY'nin erken evrelerinde uyku bozukluğu varlığının tespit edilmesi, hastaların daha ileri dönemde karşılaşacağı fonksiyonel kaybı ve komplikasyonları en aza indirmek ve uyku bozukluğu üzerinde etkili olan parametreler ile ilişkili düzenleme yapılması konusunda fayda sağlayabilir. Biz de bu amaçla prediyaliz dönemdeki KBY hastalarında, evrelere göre uyku bozukluğunun sıklığını, uyku kalitesi ve etkileyen faktörleri, uyku bozukluğu gelişiminde etkili diğer parametreleri belirlemeyi amaçladık.Çalışma planı: Çalışmaya 75 prediyaliz dönemde takip edilen KBY hastası ile 50 gönüllü kontrol dahil edildi. Çalışmaya katılan hastaların ayrıntılı öyküleri alındı ve nörolojik muayeneleri yapıldı. Hastaların yaş, cinsiyet, vücut kitle indeksi (VKİ), hastalık evresi, eşlik eden hastalıklar ve laboratuar tetkikleri kayıt edildi. Uyku bozukluğu varlığını sorgulamak için Epworth uykululuk (EUS), Pittsburg uyku kalite indeksi (PUKİ) ölçekleri kullanıldı. Hastalarda huzursuz bacak sendromu (HBS) varlığı belirlendi, HBS olanlarda UHBSÇG skalasına göre hastalık şiddeti sorgulandı. Uyku bozukluğu saptanan hasta grubuna polisomnografi (PSG) yapıldı. Hasta ve kontrol grubundaki tüm hastalara yaşam kalite ölçeği SF-36 uygulandı.Bulgular: Hasta grubunun (Grup 1) 57'si (%76) kadın, 18'i (%24) erkek, yaş ortalaması 58±9,3, kontrol grubunun (Grup 2) ise 35'i (%70) kadın, 15'i (%30) erkek, yaş ortalamaları ise 46±15,2 idi. Hastaların %82,7'sinde diabetes mellitus (DM), %45,3'ünde hipertansiyon (HT) saptandı. GFR düzeylerine göre evre 1'de 9 (%12), evre 2'de 16 (%21,6), evre 3'de 25 (%33,3), evre 4'de 18 (%24), evre 5'de ise 7 (%9,3) hasta vardı. KBY hastalarının %42,7'sinde, kontrol grubunun %40'ında uyku bozukluğu saptandı. Uyku bozukluğu saptanan KBY hastaları arasında evre, yaş ve cinsiyet açsından istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmadı (p>0,005). HBS, hasta grubunda 15 (%20), kontrol grubunda ise 4 hastada (%8) saptandı. Bu oran istatistiksel olarak anlamlı bulunmamakla birlikte görülme oranları bakımından literatürdeki çalışmalarla uyumlu idi. Hasta grubunda saptanan HBS'nin 9 u ağır (%12), 3'ü orta (%4) ve 3'ü hafif (%4) bulunurken kontrol grubunun 2'si hafif (%4) ve 2'si orta (%4) düzeyde saptandı. PSG yapılan 12 hastanın 1'inde (%8,3) hafif OSAS, 5'inde (%41,6) ağır OSAS, 1'inde (%8,3) REM ilişkili apne-hipopne sendromu, 4'ünde (%33,3) ise basit horlama tespit edildi. PSG yapılan HBS hastalarının NREM 1 etkinliği yüksek, NREM 2 ve 3 düşük bulundu. Hasta ve kontrol grubunu SF-36 yaşam kalite ölçeği açısından karşılaştırıldığında prediyaliz hastalarında fiziksel fonksiyon istatistiksel olarak anlamlı düşük bulunurken kontrol grubunda ise sosyal fonksiyon anlamlı derecede düşük bulundu. Sonuç: Çalışmamızda uyku bozukluğu, prediyaliz hasta grubunda kontrol grubuna göre anlamlı yüksek saptanmadı ancak hastaların yaklaşık yarısında uyku bozukluğu ve HBS ile ilgili şikayetlerin bulunması bu hastaların erken dönemde uyku kalitesi ile HBS açısından sorgulanmasının önemli olabileceğini düşündürdü.Anahtar kelimeler: Uyku bozukluğu, Prediyaliz, Kronik Böbrek Yetmezliği, Polisomnografi

Objective: Sleep disorders is the most common neurological complication of CRF. In a survey-based study, more than three-quarters of hemodialysed CRF patients had one or more subjective sleep complaints. This may suggest that the presence of sleep disturbance in the early stages of CRF may minimize the functional loss and complications that patients will experience later and to regulate the parameters that are effective on sleep disturbance. For this purpose, we aimed to determine the frequency of sleep disturbance, the quality of sleep and the factors affecting sleep rate, and the effect of other related parameters in the development of sleep disorder in the prediagnosis stage of CRF patients.Method: 75 predialysis patients and 50 healty volunters as the control group were included in the study. A detailed anamnesis was obtained from each participating patietns and all underwent a neurological examination. Patient's age, cender, body mass index (BMI), stage of the disease, comorbidities and laboratory examinations were recorded. Epworth sleepiness scale (EUS), Pittsburgh sleep quality index (PSQI) scales were used to investigate the presence of sleep disorder. The presence of restless leg syndrome (RLS) was questioned in patients, the severity of the disease was questioned in patients with RLS according to IRLSSG scale. Polysomnography (PSG) was performed in the patient group who had sleep disorder. Quality of life SF-36 was applied to all patients in the patient and control groups.Results: Of the 75 patients included in the study, 57 (76%) were female and 18 (24%) were male. The mean age was 58 ± 9.3 years. Of the 45 healthy volunteers included in the control group, 35 (70%) were female and 15 (30%) were male and the mean age was 46 ± 15.2. The most common concomitant diseases were 82.7% diabetes mellitus and 45.3% hypertension. According to GFR levels, 9 (12%) in stage 1, 16 (21.6%) in stage 2, 25 (%33.3) in stage 3, 18 (%24) in stage 4, stage 5 There were 7 (%9.3) patients. %42.7 of the patients with CRF and %40 of the control group had sleep disorders. RLS was detected in 15 patients (20%) in the CRF group and 4 patients (8%) in the control group. Although this rate was not statistically significant, it was found to be consistent with the literature in terms of incidence rates. Of the RLS detected in CRF patients, 9 were severe (%12), 3 were moderate (%4), and 3 were mild (%4). Of the 12 patients, 1 (%12,3) had mild OSAS, 5 (%41,6) had severe OSAS, 1 (%8,3) had REM-related apnea-hypopnea syndrome, 4 (% 33,3) found simple snoring. The results of 1 patient could not be evaluated because sleep efficiency was low. Of the 12 patients who underwent PSG, 1 patients (%8,3) had mild OSAS, 5 patient (%41,6) had severe OSAS, 1 patient (%8,3) had REM related apnea-hypopnea syndrome, and 4 patient (%33,3) found simple snoring. In patients with RLS, NREM 1 activity was high and NREM 2 and 3 were low. In the comparison of CRF patients and control group SF-36 quality of life scale, physical function was significantly lower in CRF patients and social function was significantly lower in control group.Conclusion: In our study, sleep disturbance in predialysis patients was not high compared to the control group. The fact that about half of the patients had complaints of sleep disorder and HBS suggests that it may be important to question these patients in terms of sleep quality and HBS in the early period.Key words: Sleep Disorder, Predialysis, Chronic Renal Failure, Polysomnography