Azerbaycan - Türkiye ilişkileri (1991 - 2003) siyasi, askeri, sosyo - kültürel ve ekonomik açıdan

Abstract

Azerbaycan, özellikle 18. yüzyılda, Osmanlı'nın bölgeden yavaş yavaş tasfiyesi ileiki bölgesel güç olan İran ve Rusya'nın mücadele alanı olmuştur. Bu çalışmada, buiki gücün Azerbaycan'ı ikiye bölmesini ve Kuzey Azerbaycan'ın Rusya, GüneyAzerbaycan'ın İran tarafından ilhakını göreceğiz. Özellikle, 20. yüzyılın sonu ile 21.yüzyılın ilk çeyreğinde Rusya ve İran dışında büyük güçlerin Azerbaycan'a olanilgisi de git gide artmıştır. Güney Kafkasya'da Azerbaycan'ın bağımsızlığı sonrası,ekonomik ve siyasi çıkarlar ön plana çıkmış ve Hazar petrollerinin işletilmesi içinbüyük güçler birbirleriyle yarışır hale gelmişlerdir. Azerbaycan'ın bağımsızlığı ilebirlikte Azerbaycan-Türkiye ilişkileri hızla gelişmeye başlamış ve iki ülke,uluslararası arenada dış siyasi manevralarını bölgesel olaylar ve yakın tarihȋilişkilerine göre belirlemeye başlamışlardır. Azerbaycan-Türkiye ilişkileri yavaşyavaş gelişirken Güney Kafkasya'da ortaya çıkan Dağlık Karabağ Sorunu veAzerbaycan-Ermenistan Savaşı da büyük güçlerin Azerbaycan ve bölgeye olanilgisinin arttığı bir döneme denk gelmesi açısından dikkate değerdir.Anahtar Kelimeler: Azerbaycan, Karabağ, Mücadele, İlhak, Bağımsızlık, Hazar,Türkiye

Azerbaijan, particularly in 18. century with gradually elimination of OttomanEmpire, had been struggle field between İran and Russia which were two localpower. İn this work we will see how this local powers divided Azerbaijan into twopart and how north Azerbaijan was occupied by Russia and how south Azerbaijanwas occupied by Iran. İn the and of 20. century and begining of 21. century theinterest of other great powers was gradually growing on Azerbaijan. After theindependence of Azerbaijan in the South Caucasus, economic and political interestscome to the fore, and the great powers for the operation of Caspian oil have becomecompetitive with each other. With Azerbaijan's independence Azerbaijan-Turkeyrelations began to develop rapidly. And the two countries had begun to set theirexternal political maneuvering according to regional events and their recent historyrelations in the international arena. As Azerbaijan-Turkey relations graduallydeveloped, the question of Nagorno-Karabakh which emerged in the south Caucasusand Azerbaijan-Armenia war were noteworthy corresponds to a period that increasedinterest of the great powers on Azerbaijan and the region.Key Words: Azerbaijan, Karabakh, Struggle, Occupation, İndependence, Hazar,Turkey