Turizm işletmelerinde rekabetçi istihbaratın rekabet gücü üzerindeki etkisi: İşgören eğitim etkinliğinin aracı rolü

Abstract

Küresel pazarlarda sunum yapmak ve küresel bir müşteri tabanı oluşturmak için turizm işletmeleri sürdürülebilir rekabet gücü elde etmeyi amaçlamaktadırlar. Rekabetçi istihbarat faaliyetleri vasıtasıyla işletmeler çevre hakkında veri ve enformasyonlar toplayıp analiz ederek stratejik düzeyde bilgi üretilebildikleri için rekabetçi istihbarat sürdürülebilir rekabet gücü kazanmada önemli unsurlardan biri konumundadır. Bununla birlikte rekabetçi istihbarat ile rekabet gücü arasındaki ilişkide işgören eğitim etkinliğinin belirleyici olup olmadığı da ayrı bir önem arz etmektedir. Ancak, yapılan incelemelerde gerek rekabetçi istihbarat gerekse işgören eğitim etkinliği ile rekabet gücü arasındaki ilişkilere yönelik yapılan çalışmaların oldukça sınırlı sayıda olduğu gözlenmiştir. Literatürdeki mevcut boşluğa katkı sağlama adına bu çalışmada, özellikle turizm işletmeleri açısından bu konularla ilgili bilgi eksikliğinin giderilmesi hedeflenmiştir. Bu kapsamda mevcut çalışmanın amacı turizm işletmeleri açısından rekabetçi istihbaratın rekabet gücü üzerindeki etkilerini ve bu iki değişken arasındaki ilişkide işgören eğitim etkinliğinin aracı rolünü tespit etmektir. Araştırmanın örneklemini Nevşehir ilindeki konaklama işletmeleri ve seyahat acentalarındaki çalışanlar oluşturmaktadır (N=651). Çalışmada veriler rekabetçi istihbarat, işgören eğitim etkinliği ve rekabet gücü ölçeklerini kapsayan bir anket yardımı ile toplanmış ve verilerin geçerlilik ve güvenirlikleri test edilmiştir. Veriler açıklayıcı faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizi ve yapısal eşitlik modeli yardımıyla analiz edilmiştir. Bununla birlikte işgören eğitim etkinliği vasıtasıyla rekabetçi istihbaratın rekabet gücü üzerindeki etkisini artıracak bir model sunulmuştur. Araştırma bulgularına göre, hem rekabetçi istihbarat ile işgören eğitim etkinliği ve rekabetçi istihbarat ile rekabet gücü arasında hem de işgören eğitim etkinliği ile rekabet gücü arasında pozitif ve anlamlı bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. İlave olarak, araştırma bulguları işgören eğitim etkinliğinin rekabetçi istihbarat ile rekabet gücü arasındaki ilişkide kısmi aracılık etkisine sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Çalışma sonucunda, araştırmanın üstün ve zayıf yönleri, kısıtlılıkları ile teorik, yönetsel ve geleceğe yönelik bir takım öneriler verilmiştir.Anahtar Kelimeler: Turizm işletmeleri, rekabetçi istihbarat, işgören eğitim etkinliği, rekabet gücü.

Tourism enterprises aim to achieve sustainable competitiveness through making presentations on global markets and creating a global customer base. Competitive intelligence is one of the key elements in achieving sustainable competitiveness as businesses generate strategic knowledge by collecting and analyzing data and information about the environment via competitive intelligence activities. In addition, it is also important to determine whether the employee training effectiveness is determinant in the relationship between competitive intelligence and competitiveness. However, the studies carried out on the relationship among competitive intelligence, employee training effectiveness and competitiveness are very limited. Therefore, this study aims to address the relationship among these variables and to contribute to the literature about these subjects in terms of tourism enterprises. Besides, it is aimed to determine the effects of competitive intelligence on competitiveness and the mediator role of employee training effectiveness between both of these variables in terms of tourism businesses. The sample of the study consists of the employees working in accommodation businesses and travel agencies in Nevşehir (N=651). The study has been conducted with the help of a questionnaire covering competitive intelligence, employee training effectiveness and competitiveness measurement tools, and the validity and reliability of the data have been analyzed. Then the data has been analyzed with explanatory factor analysis, confirmatory factor analysis and structural equation modeling. So, a model has been presented which increases the impact of competitive intelligence on competitiveness by means of the employee training effectiveness. According to research findings, it is found that there is a positive and significant relationship between competitive intelligence and employee training effectiveness, competitive intelligence and competitiveness as well as employee training effectiveness and competitiveness. The findings, moreover, indicate that the employee training effectiveness partially mediates the relationship between competitive intelligence and competitiveness. Finally, the limitations, strengths and weaknesses of this research have been presented. In addition, theoretical and managerial implications and future research directions are suggested.Keywords: Tourism enterprises, competitive intelligence, employee training effectiveness, competitiveness.