Multipl sklerozlu hastalarda izokinetik egzersizin, yürüme, denge, propriosepsiyon ve düşme korkusuna etkisi

Abstract

Amaç: Çalışmamızda, Multipl Skleroz'lu (MS) hastalarda bilateral kuadriseps ve hamstring güçlendirme egzersizlerinin; yürüme, denge, yaşam kalitesi, kas gücü, diz eklem pozisyon hissi (EPH) ve kinezyofobi üzerindeki etkilerini değerlendirmeyi amaçladık.Materyal ve Metod: Prospektif randomize kontrollü çalışmamıza dahil edilen 60 MS hastasının 10'u çalışma dışı bırakıldı. 50 hastanın 25'i izokinetik egzersiz grubuna, 25'i ise denge ve alt ekstremite güçlendirme egzersizlerinden oluşan ev egzersiz programı grubuna randomize edildi. Tedavi öncesinde ve sonrasında hastaları; 10 Metre Yürüme Testi (10 MYT), Dinamik Yürüme indeksi (DYİ), Berg Denge Testi (BDT), modifiye Düşme Etki Skalası (mDES), Vizüel Analog Skala (VAS), hasta ağrı çizimi (ağrı bölgeleri ve tipleri), Tampa Kinezyofobi Ölçeği (TKÖ), Multipl Skleroz Yaşam Kalitesi Ölçeği-54 (MSYKÖ-54)'ün toplam, fiziksel, bilişsel, enerji ve ağrı skorları, bilateral izokinetik kas testi (60 ve 180°/sn açısal hızlarda kuadriseps ve hamstring pik tork/vücut kitle indeksi-PT/VKİ ve hamstring/kuadriseps oranı-H/Q parametreleri ile) ve izokinetik dinamometreyle bilateral EPH testi (15-45-60° EPH mutlak açısal hata (MAH)) ve ortalama MAH (OMAH) parametreleri ile değerlendirdik.Bulgular: İzokinetik egzersiz grubunda 19, ev egzersiz programı grubunda 21 hasta çalışmayı tamamladı. Tedavi programı sonrasında, izokinetik egzersiz grubunda; etkilenmiş ve etkilenmemiş dizde 60°/sn ve 180°/sn kuadriseps ve hamstring PT/VKİ ile etkilenmiş dizde 180°/sn H/Q oranı, MSYKÖ-54 fiziksel ve enerji skorları, BDT, mDES, DYİ risk grubu ve etkilenmemiş diz 15° EPH MAH ve OMAH değerlerinde anlamlı düzelme saptandı (p<0,05). Tedavi programı sonrasında, ev egzersiz programında sadece 60°/sn kuadriseps ve hamstring PT/VKİ değerinde anlamlı düzelme görülürken (p<0,05), diğer parametrelerde anlamlı değişim gözlenmedi (p>0,05). İki grup arası değerlendirmelerde; BDT, MSYKÖ-54 toplam ve fiziksel skoru, etkilenmemiş diz 15° EPH MAH, etkilenmemiş dizde 60°/sn hamstring ve kuadriseps PT/VKİ ile 180°/sn kuadriseps PT/VKİ, etkilenmiş dizde 60°/sn kuadriseps ve hamstring PT/VKİ ve 180°/sn H/Q oranında görülen iyileşme farkı izokinetik egzersiz grubunda daha fazlaydı (p<0,05).Sonuç: Sonuç olarak izokinetik egzersizler, kas gücü, denge ve yaşam kalitesi üzerinde olumlu etkilere sahiptir ve MS'li hastaların rehabilitasyonunda güvenle kullanılabilir.Anahtar kelimeler: Multipl Skleroz, İzokinetik Egzersiz Programı, Kuadriseps ve Hamstring Güçlendirme, Ev Egzersiz Programı, Ambulasyon, Denge, Düşme Korkusu, Eklem Pozisyon Hissi, Kinezyofobi

Objective: In our study, we aimed to observe the effects of bilateral quadriceps and hamstring strengthening exercises on walking, balance, quality of life, muscle strength, knee joint position sense (JPS) and kinesiophobia in patients with Multiple Sclerosis (MS).Design: 60 MS patients included in our prospective randomized controlled trial and ten of these patients were excluded from the study. The remaining 50 patients randomized into two groups. 25 of these patients were randomized to the bilateral isokinetic quadriceps and hamstring strengthening exercise group and 25 to the home exercise program group consisting of balance and lower extremity strengthening exercises. Before and after the treatment we evaluated the patients with 10 meter Walking Test (10 MWT), Dynamic Gait Index (DGI), Berg Balance Test (BBT), modified Falls Efficacy Scale (mFES), Visual Analog Scale (VAS), patient pain drawing (pain zones and types), Tampa Kinesiophobia Scale (TKS), total, physical, mental, energy and pain scores of Multiple Sclerosis Quality of Life-54 (MSQoL-54), bilateral isokinetic muscle testing (with quadriceps and hamstring peak torque/ body mass index-PT/BMI and hamstring/quadriceps ratio-H/Q at 60 ve 180°/sec angular velocities) and JPS testing with isokinetic dynamometry (15-45-60° JPS absolute angular error (AAE) and average AAE (AAAE).Results: Nineteen patients in the isokinetic exercise group and 21 patients in the home exercise program group were able to complete the study. After the treatment program, in the isokinetic exercise group; 60°/sec ve 180°/sec quadriceps and hamstring PT/BMI in the affected and unaffected knee, 180°/sec H/Q ratio in the affected knee, MSQoL-54 physical and energy scores, BBT, mFES, DGI risk groups and the 15° JPS AAE and AAAE in the unaffected knee values showed significant improvement (p<0,05). After the treatment program, in the home exercise program group only the 60°/sec quadriceps and hamstring PT/BMI value showed significant improvement but no significant change was observed in other evaluations (p>0,05). In the evaluation of between groups, the recovery difference of BBT, MSQoL-54 total and physical scores, 15° JPS in the unaffected knee, 60°/sec quadriceps and hamstring PT/BMI and 180°/sec quadriceps PT/BMI in the unaffected knee, 60°/sec quadriceps and hamstring PT/BMI and 180°/sec H/Q ratio in the affected knee evaluations were significantly meaningful (p<0,05).Conclusions: We observed that bilateral isokinetic quadriceps and hamstring strengthening program increased the muscle strength of quadriceps and hamstring; improved the JPS of the unaffected knee, static balance and the energy and physical scores of the quality of life and reduced the fear of falling. The home exercise program group consisting of balance and bilateral lower extremity muscle strengthening exercises, only increased the muscle strength of quadriceps and hamstring in the unaffected knee.Key words: Multiple Sclerosis, İsokinetic Exercise Program, Quadriceps and Hamstring Strengthening, Home Exercise Program, Ambulation, Balance, Fear of Falling, Joint Position Sense, Kinesiophobia