Geriatrik hastalarda uygunsuz/ eksik ilaç kullanım sıklığının tespiti ve reçeteleme yönünden geriatrist dışı hekim değerlendirmeleri ile geriatrist yaklaşımının kıyaslanması

Abstract

Yaşlanma ile artan multimorbidite, polifarmasiyi beraberinde getirmekte, bu da ilaç yan etkilerinin artmasına sebep olmaktadır. Yaşlılar ilaç yan etkilerine gençlerden daha açıktır. Yaşlılarda ilaç reçete edilirken kronik hastalıkları, ilaç yan etkileri ve yaşlanmaya bağlı fizyolojik değişiklikler göz önünde bulundurulmalıdır.Bu çalışmamızda yaşlılarda ilaç reçetelemesi esnasında hastayı değerlendirmede kolaylık sağlamak amaçlı geliştirilmiş olan STOPP/START (Screening Tool of Older Persons' Potentially Inappropriate Prescriptions/Screening Tool to Alert Doctors to the Right Treatment) kriterlerinin güncellenmiş versiyonu olan `STOPP/START versiyon 2` kriterlerini kullanarak Geriatri polikliniğine başvurmuş 705 hasta değerlendirildi. İlk aşamada başvuru esnasında uygunsuz reçetelenmiş ve endike olduğu halde kullanılmayan ilaçların sıklığını belirlemeyi, ikinci aşamada ise geriatrist değerlendirmesi sonrası uygunsuz ilaç ve ihmal edilmiş ilaç sayısının azalıp azalmadığını tespit etmeyi amaçladık.Başvuruda STOPP kriterlerine göre en az bir uygunsuz ilacı olan 292 hasta (%41), START kriterlerine göre en az bir ihmal edilmiş ilacı olan 703 hasta vardı. En sık uygunsuz reçetelemenin %63,6 ile `ilaç endikasyon kriteri` kategorisinde, en sık ihmal edilen ilaçların %65,2'sinin aşı kategorisinde, aşılar hariç tutulduğunda %50'sinin `kas-iskelet sistemi` kategorisinde olduğu görüldü. Geriatrist değerlendirmesi sonrası uygunsuz reçeteleme oranının %41'den %4'e, ilaç ihmali oranının ise %99' dan %3' e düştüğü görüldü (p<0,001).Yaşlı hastalarda ilaç yan etkilerini en aza indirgemek amaçlı uygun reçete yazmak, gerekli ilaçları zamanında başlayarak en uygun tedaviyi planlamak amacıyla geliştirilmiş olan STOPP/START kriterlerinin kullanımı bu amaca yönelik büyük katkı sağlamaktadır. Eğitim sürecinin temelinde `hastaya bütüncül yaklaşım`a odaklanan geriatristler tarafından bu kriterlerin uygulanabilirliği diğer hekimlere kıyasla daha mümkün görünmektedir. Bu nedenle sağlık hizmeti sunan merkezlerde geriatri birimlerinin kurulması/arttırılması daha uygun ilaç reçete etmeye katkı sağlayacaktır.

Increasing multimorbidity with aging accompanies polypharmacy, which causes an increase in drug side effects. Older adults are more vulnerable to drug side effects than younger adults. While prescribing drugs for older adults, chronic diseases, drug side effects and physiological changes due to aging should be considered.In this study, 705 patients who were admitted to the Geriatrics outpatient clinic were evaluated using the criteria `STOPP/START version 2` which is an updated version of the criteria STOPP/START ( Screening Tool of Older Persons' Potentially Inappropriate Prescriptions/Screening Tool to Alert Doctors to the Right Treatment). Primary objective of the study was to determine the prevalence of inappropriate medications and prescription omissions during admission. Secondary objective of the study was to find out whether the number of inappropriate medications and prescription omissions decreased after the geriatric assessment.During admission, 292 patients (41%) had at least one drug that is inappropriate based on the STOPP criteria and 703 patients had at least one omission based on START criteria. It was determined that the most frequent (63.6%) inappropriate prescription was in `drug indication criteria`, most frequent (65.2%) prescription omission was in vaccine category; 50% of the prescription omissions were in the `musculoskeletal system` category if vaccinations are excluded. After the geriatric assessment, inappropriate prescription rate decreased from 41% to 4% whereas prescription omission rate decreased from 99% to 3% (p<0.001).Usage of STOPP/START criteria, which is a set of criteria developed in order to minimize the side effects of medications in older patients and to plan the most appropriate treatment starting the indicated drugs on time, makes a great contribution to this purpose. Feasibility of these criteria seems to be more possible for geriatricians that focus on `holistic approach to the patient` during their educational process when compared to other physicians. For this reason, establishment and increasing of geriatric medicine units in medical centers will contribute to the more appropriate drug prescription.