Toplum ruh sağlığı merkezinde ve poliklinikte takip edilen remisyondaki şizofreni hastalarının içselleştirilmiş damgalanma ve çocukluk çağı travmaları açısından değerlendirildiği karşılaştırmalı bir çalışma

Abstract

Şizofreni duygusal, bilişsel ve davranışsal alanlarda defisitlere yol açan kronik bir ruhsal hastalıktır. Şizofreni hastalarının işlev kayıplarını en düşük düzeye indirmesi bakımından tedavi uyumu oldukça önemlidir. Şizofreni tanısı almış hastaların tedaviye uyumunu etkileyen önemli faktörlerden birinin içselleştirilmiş damgalanma olduğu düşünülmektedir. Şizofreni tanısı alan bireylerin ihtiyaç duydukları sağlık hizmetleri bireysel farklılıklar gösterir. Buradan yola çıkılarak dengeli ruh sağlığı modellerinin önemi vurgulanmaya başlamıştır. TRSM'ler dengeli ruh sağlığı modelini kapsayan hizmetleri yaygın olarak topluma sunmayı hedeflerler. Ayrıca TRSM'ler hastaları toplumdan koparmadan, onun çeşitli alanlardaki işlevselliklerini korumalarını sağlayarak hastaların damgalanmasının önüne geçmeyi hedeflerler. Şizofreni tanısı alan kişilerin sıklıkla karşılaştığı sorunlardan birisi çocukluk çağı istismar ve ihmallerine maruz kalmaktır. İçselleştirilmiş damgalanma düzeylerinin şizofreni hastalarında psikotik bulguların artması ile ilişkili olduğuna dair kanıtlar mevcuttur. Benzer şekilde çocukluk çağı travmalarının da psikotik bulguları alevlendirdiği bilinmektedir. Bu çalışmanın birincil amacı TRSM'den ve poliklinikten hizmet alan remisyondaki hastaların içselleştirilmiş damgalanma düzeylerinin karşılaştırılmasıdır. İkincil amaç ise içselleştirilmiş damgalanma ve çocukluk çağı travmaları arasında ilişki olup olmadığını görmektir. Çalışmanın örneklemi TRSM'den hizmet alan 102 ve poliklinikten hizmet alan 100 hasta oluşturmuştur. Katılımcılara Ruhsal Hastalıkların İçselleştirilmiş Damgalanma Formu, Çocukluk Çağı Travmaları Ölçeği ve çalışmacılar tarafından hazırlanan Sosyo-demografik Veri Formu uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 24.0 paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Parametrik dağılım gösteren veriler için t testi, nonparametrik dağılım gösteren veriler için Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Parametreler arası bağıntısal ilişkiler için Spearman Testi kullanılmıştır. TRSM ve poliklinikten hizmet alan hastalar arasında içselleştirilmiş damgalanma düzeyleri açısından istatistiksel anlamlı farklılık saptanmamıştır. İçselleştirilmiş damgalanma ve çocukluk çağı toplam ve alt düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı pozitif korelasyon saptanmıştır. TRSM'lerde verilen hizmetlerin hastaların içselleştirilmiş damgalanma üzerine etkilerini inceleyen çalışmalar ülkemizde henüz yaygın değildir. Bu çalışmanın sonuçları daha prospektif çalışmalarla desteklenmelidir. Ayrıca çocukluk çağı istismar ve ihmallerinin hastaların içselleştirilmiş damgalanma düzeyleri ile ilişkisini saptayam bu çalışmanın alandaki literatüre katkı sağladığını düşünmekteyiz. Bu ilişkiyi sağlayan altta yatan mekanizmaların aydınlatılması açısından daha geniş örneklemlerde yapılan yeni çalışmalara ihtiyaç vardır.

Schizophrenia is a chronical mental illness which is presented with emotional, cognitive and behavioural deficits. Compliance to treatment is critical in order to minimize the function loss. It is believed that one of the most important factors that affects patient's compliance to treatment is internalized stigma. Individuals who diagnosed with schizophrenia tends to need individually specified treatments. Originating from this fact, the importance of balanced mental health models is being emphasized. Community Mental Health Centers' aim is to widely provide health services which includes balanced mental health model. Another purpose of Community Mental Health Center is to prevent patients' isolation from community by protecting their social functionality. One of common problems of individuals diagnosed with schizophrenia is childhood abuse and neglect.There are evidences of the relation between internalized stigma levels and increase of psychotic findings. Likewise, it is known that childhood trauma aggravates psychotic findings.Primary aim of this study is to compare internalized stigma levels of the patients on remission who recieve health services from Community Mental Health Centers and outpatient clinics. Secondary aim is to show if there's a relation between internalized stigma and childhood trauma.Sampling of this study includes 102 of Community Mental Health Center patients and 100 of outpatient clinic patients. The Internalized Stigma of Mental Ilness Scale (ISMI), Childhood Trauma Questionnaire (CTQ) and researcher-designed sociodemographic data form applied to patients. Recovered data analyzed with SPSS 24.0. t test used for parametric values and Mann Whitney U test used for non-parametric values. Spearman Test used for interparametric relations.No statistically significant difference between Community Mental Health Center patients and outpatient clinic patients concerning internalized stigma levels have been found. A statistically significant positive correlation has been found between internalized stigma and sum and sublevels of childhood trauma.Studies in which investigate the affects of the services provided from Community Mental Health Services on patients' internalized stigma are not common in our country. Results of this study have to be supported with more prospective studies. We think that our study contributes to literature by appointing the relations between patients' internalized stigma levels and childhood trauma and neglect. Large scale studies on wider samplings are needed for enlighting the underlying mechanisms.