Evde sağlık hizmeti alan hastaların günlük yaşam aktivitelerinin değerlendirilmesi

Abstract

Amaç: Artan kronik hastalıklar, bireylerin beklenen yaşam süresinin uzaması ve değişen yaşam koşulları evde bakıma ihtiyacın daha da artmasına ve önem kazanmasına neden olmuştur. Bu çalışmada bir eğitim araştırma hastanesinin evde sağlık hizmetleri biriminde, hizmet kapsamına alınan hastaların günlük yaşam aktivite düzeylerine göre bağımlılık derecelerinin belirlenmesi, bağımlılığa yol açan sağlık sorunlarının tespit edilerek çözümleriyle ilgili öneriler sunulması amaçlanmıştır.Yöntem: Prospektif tipte düzenlenen bu gözlemsel, tanımlayıcı, kesitsel çalışma Eylül, Ekim, Kasım 2018 tarihleri arasında İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Evde Sağlık Hizmetleri Birimi'nde hizmet alan, çalışmaya dahil olma kriterlerini karşılayan 310 kişiyle yapılmıştır. Çalışmaya katılan bireylere sosyodemografik veri anketi, Katz günlük yaşam aktivite ölçeği, Barthel günlük yaşam aktivite indeksi ve Fonksiyonel Bağımsızlık Ölçeği anketleri uygulanmıştır.Bulgular: Çalışmaya toplam 310 kişi dahil edilmiştir. Çalışmaya katılan bireylerin %60,6 ( n=188)' sının kadın olduğu, yaş grupları dağılımı açısından 65 yaş ve üstü bireylerin oranının %86,7 (n=269) olduğu, %49,4 (n=153)'ünün eşinin öldüğü, ilkokul-ortaöğretim düzeyi eğitim görenlerin % 53,2 (n=165) oranında olduğu tespit edilmiştir. Hastalara bakım veren kişilerin çoğunluğu % 52,3 (n=162) oranı ile kızı veya oğlu olup aile içinden olan kişilerdir. Hastaların evde sağlık hizmeti almasına neden olan hastalıkların başında %28,1 (n=87) oranı ile serebrovasküler hastalık gelmektedir. Hastaların günlük aktivite düzeylerini ölçmek için yapılan Katz günlük yaşam aktivite ölçeğine göre %86,5 (n=268) kadarı ciddi bağımlıdır. Barthel indeksine göre %70 (n=217)'i tam bağımlıdır. Fonksiyonel bağımsızlık indeksine göre en düşük puan alıp ciddi bağımlı olanların oran %80,6 (n=250)'dır.Sonuç: Özellikli gruplara hizmet veren evde sağlık hizmetleri biriminden sorumlu hekim veya aile hekimi, periyodik izlemlerinde bu hastalıklar açısından riskli grupları belirlemeli, hastalıklar ortaya çıkmadan önlem almalı ve kaçınılmaz şekilde hasta yatağa bağımlı duruma geldiğinde ise gerekli tanı ve tedavi planı ile ilgili birimlerle koordinasyonu sağlamalıdır.Anahtar Kelimeler: Evde bakım, evde sağlık hizmetleri, günlük yaşam aktiviteleri

Objective: Increased chronic diseases, prolonged life expectancy of individuals and changing living conditions causes increase need for home care services and its importancy. In this study, it was aimed to determine dependency levels of daily life activities of patient, the health problems causing addiction to another person and to offer suggestions about solutions of problems of patients who were included in the home health care services unit in an educational research hospitalMaterial and Metod: This prospective observational descriptive and cross - sectional study was performed between September, October and November 2018 with 310 people who met the criteria of being included in the study. Sociodemographic data questionnaire, Katz daily living activity scale, Barthel daily living activity index and Functional Independency Scale questionnaires were applied to the participants. Results: A total of 310 people were included in the study. 60.6% (n = 188) of the participants were female, and in terms of age group distribution 86.7% (n = 269) of the patients aged 65 years and older, and 49.4% (n = 153) of those suffered from death of their partner and 53.2% (n = 165) of those had primary and secondary education. The majority of the caregivers were 52.3% (n = 162)and caregiver person was their daughter or son of them. There are many diseases that cause people to take home health care service. Among this diseases cerebrovascular disease was the first line with a rate of 28.1% (n = 87)in this study. According to Katz Daily Living Activity Scale 86.5% (n = 268) of the participants were significantly dependent on their Daily activity . According to the Barthel index , 70% (n = 217) of participant was fully dependent. According to the functional independency index, the ratio of the seriously dependent participant who taken the lowest score was 80.6% (n = 250). Conclusion: In the periodic follow-ups the physician or family physician whose responsible from the home health care services unit that serves the special groups under risk in terms of diseases should identify the risk, take measures of control without apperance of emergency state of diseases and ensure coordination with the units related to the diagnosis and treatment plan before the patient becomes dependent on the bed inevitably.Keywords: Home care, home health services, daily living activities