İdiyopatik parkinson hastalarındatuzak nöropati ve/veya polinöropati sıklığı ve risk faktörlerinin araştırılması

Abstract

Parkinson Hastalığında (PH) temel bulgular tremor, bradikinezi, rijiditedir. PH'ındaşimdiye kadar tanımlanmış tuzak nöropati yayınlarda %16,2 ile %24,4 arasında değişmektedir.Hastalarda tuzak nöropati gelişimini rijidite, off dönemleri, tremor etkileyebilir. L- dopakullanımının PH'larında polinöropati gelişimde rolü olduğunu gösteren pek çok çalışmamevcuttur. PNP riskinin artmasının sebebi L-dopa ilişkili vitamin B12 düzeyinin düşmesiolduğu saptanmıştır. PNP genel popülasyona kıyasla %19 ile %55 arasında prevalansa sahipolan PH'nın göz ardı edilmemesi gereken bir özelliğidir. Çalışmalar PNP gelişimini L-dopanınkümülülatif dozu ile ilişkilendirmişlerdir. Bu hipotezle amacımız PH tanısı alan olgularda tuzaknöropati ve polinöropati sıklığının araştırılması ve etki eden risk faktörlerinin belirlenmesidir.Çalışmamıza Kâtip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim Araştırma Hastanesi NörolojiAnabilim Dalı hareket bozukluğu polikliniğinde takip edilen, `UK Beyin Bankası'' kriterlerinegöre PH tanısı almış, levodopa (L-dopa) ve/veya dopamin agonisti (DA) tedavisi alan 41 hastaile polikliniğimize baş ağrısı şikayetiyle başvuran, nörolojik muayenesi ve sistemik muayenesinormal olan, nöro görüntülemelerinde patoloji tespit edilmeyen, çalışmayı kabul eden, yaşlarıhasta grubuyla uyumlu 20 sağlıklı kontrol dahil edildi. Çalışmaya 18 yaşından küçük olanlar,Polinöropati yapabilecek hastalığa sahip olanlar, EMG çekimine engel bir durumu olanlar vegebe olanlar dahil edilmedi. Çalışmaya katılan Hoehn-Yahr evre 1-4 arasında olan, tremor eşlikeden ya da eşlik etmeyen Parkinson hastaları ve sağlıklı kontrol grubuna, dört ekstremite sinirileti çalışmaları tuzak nöropati ve polinöropati protokolüyle yapıldı. Hasta ve kontrol grubununyaşı, cinsiyeti ve dominant taraf kaydedildi. Hasta grubunda hastalığın başlangıç tarafı, hastalıksüresi, tremor-diskinezi varlığı, hastalığın alt tipleri, kullandığı ilaçlar, dozları ve ek hastalıklarıayrıntılı olarak değerlendirildi ve kayıt altına alındı. 41 Parkinson hastanın 15'inde, 20 sağlıklıkontrolün 5'inde tuzak nöropati tespit edildi. Parkinson hastalarının 3'ünde PNP tespit edilirkenkontrol grubunda PNP saptanan olgu yoktu. Parkinson Hastaları, hastalık süresine göre 0-5 yıl,6-10 yıl ve 11 yıl üzeri şeklinde üç alt gruba ayrıldı. Hastaların muayeneleri ve anamnezverileriyle her hastaya UPDRS yapıldı. UPDRS motor bölüm puan toplamı çalışmada bazalındı. Aynı zamanda H&Y ölçeği kullanılarak hastalığın evresi belirlendi. Tuzak Nöropatisaptanan 15 hastanın 12'sinde (%29,26) KTS saptadık. Kontrol grubunda 20 sağlıklı kontrolün4'inde (%20,0) KTS saptadık. Hastalarda saptanan bu bulgunun tremor, diskinezi, hastalıksüresi, UPDRS motor bölüm skoru, H&Y evresi, hastalığın başlangıç tarafıyla ilişkili bulunmadı. Sağ sol arasındaki farklılığına Tremor baskın form, Akinetik rijidt form, Hastalıksüresi, Tremor varlığı, UPDRS, Heohn Yahr, Başlangıç tarafının etki etmediği sonucuna varıldı(her biri için p>0,05). Çalışmamızda Parkinson Hastalarında normal popülasyonun üzerindetuzak nöropati sıklığı saptanmamıştır. Hastaların iyi kontrol altına alınmış semptomların olmasıve çoğunlukla erken-orta evre Parkinson hastalarının çalışmada çoğunlukta olması sonuçlaraçısından anlamlı olabilir. L-dopa kullanımı ile PH arasında direkt ilişki tespit edilmemiştir.Pramipeksol, rasajilin, amantadin sülfatın PNP gelişimine etkisi olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.PH hastalarında birçok sinir segmentinde kontrol grubuna göre Distal latansta uzamaAmplitüdte düşme, hızda düşme saptandı. Parkinson hastalığının doğasında olan asimetrininsural sinir hız ortalaması dışında elektofizyolojik incelemelere yansımadığı tespit edildi. Suralsinir hız parametresinin sağ sol arasındaki farklılığın diskinezi varlığından kaynaklandığı vediskinezisi olan hastalarda sural sinir hızının daha yüksek olduğu saptandı. Çalışmamızda Ldopa maksimumum kullanım dozu 1000 miligramdı. Hastaların hastalık süresi ort6.8±5.1'di.Hastalarımızın çoğunluğu erken ve orta evre Parkinson hastasıydı. Hastalardatremor, rijidite, bradikinezi kontrolü zor olan semptomlar olmasının yanı sıra hastalarındominant olduğu tarafı kullanmama ve karşı tarafa mekanik olarak daha çok yüklenmelerinedeniyle semptomların az olduğu tarafta risk altındadır. Erken tanı, el kullanımı ile ilgili uyguneğitim KTS 'nin önlenmesi açısından önemli olabilir. Diskinezinin etki ettiği parametrelerleilgili ayrıntılı diskinezinin tarafının sorgulanmasıyla daha anlamlı sonuçlara ulaşılabilir.Bulgularımızı doğrulamak ve diğer etki eden risk faktörlerini araştırmak açısından daha genişörneklem büyüklüğü ile ileri evre Parkinson Hastalarında yapılacak çalışmalara ihtiyaç vardır.Parkinson Hastaları KTS prevalansı normal popülasyona göre yüksek olmasa bile hastalarınileri evrelerde KTS gelişimi açısından takibi gereklidir. Hastaların duysal yakınmaları göz ardıedilmemelidir. Distal latansta uzama, amplitüdlerde düşme, hızlarda yavaşlama PNP ve KTSgelişiminin ön belirteçleri olabilir. L- dopa kullanımının PNP üzerine kümülatif etkisi gözönünde bulundurulmalı yüksek doz ve uzun süreli kullanımlarda iyatrojenik olarak ortayaçıkabilecek bulgular göz önünde bulundurulmalıdır. Bu sonuçla ileri evre ve yüksek doz L-dopakullanımı olan hastalarla yapıldığında anlamlı sonuçlara ulaşılabilir.Anahtar kelimeler: Parkinson Hastalığı, Tuzak Nöropati, Polinöropti, Elektromiyografi

Tremor, bradykinesia, and rigidity are the main findings in Parkinson's disease (PD).Regarding the published studies, the incidence of entrapment neuropathy in PD is changingbetween 16.2% and 24.4%. The development of the entrapment neuropathies may be affectedby the rigidity, off-periods, and tremor. There are several studies showing the role of L-DOPAtreatment in the development of polyneuropathy (PNP) in PD patients. It was determined thatthe risk of PNP was increased as a result of the decline in the Vitamin B12 levels, which wasrelated to the L-DOPA treatment. As PNP has a higher prevalence in PD patients compared tothe general population (19% vs 55%), it should be considered as a key feature of PD. The studiesdemonstrated a correlation between the development of PNP and the cumulative L-DOPA dose.In light of this hypothesis, our objective was to investigate the incidence of the entrapmentneuropathy and polyneuropathy in patients diagnosed with PD and to determine the related riskfactors.Forty-one patients, who were diagnosed with PD according to the UK Brain Bankcriteria, were treated with levodopa (L-DOPA) and/or dopamine agonists (DA) and were underfollow-up in the outpatient clinic of the Neurology Department in the Kâtip Çelebi UniversityAtatürk Training and Research Hospital were included in our study. In addition, 20 healthysubjects, who had applied to our outpatient clinic with the complaint of headache, had a normalneurological and physical examination, had no pathological findings in the neuroimagingexamination, accepted to participate in the study and had an age consistent with the patientgroup, were included as a control group in the study. Patients, who were younger than 18 years,had diseases, which might cause polyneuropathy, had a contraindication for EMG examinationand were pregnant, were excluded from the study. All PD patients, who were between Stage 1and 4 according to Hoehn and Yahr scale with or without a tremor, and healthy controlsunderwent nerve conduction studies (four extremities) according to the entrapment neuropathyand polyneuropathy protocol. The age, sex, and dominant hand of patients and controls wererecorded. In the patient group, the body side, where the disease started, the duration of thedisease, the presence of tremor/dyskinesia, the subtypes of the disease, the used medication,dosage, and concomitant diseases were thoroughly evaluated and recorded. We determinedentrapment neuropathy in 15 of 41 patients and in 5 of 20 healthy controls. Three of the PDpatients had PNP, while none of the controls had PNP. PD patients were divided into threesubgroups according to the duration of the disease (0-5 years, 6-10 years, and >11 years).UPDRS evaluation was performed with the help of the findings found during the examinationand anamnesis of the patients. The study was based on the total score of the motor part ofUPDRS. In addition, the stage of the disease was determined with the H&Y scale. Wedetermined carpal tunnel syndrome (CTS) in 12 of 15 patients, who were diagnosed withentrapment neuropathy (29.26%). Only 4 subjects had CTS in the control group (20.0%). Wedid not find any relationship between this finding and tremor, dyskinesia, disease duration,UPDRS motor part score, H&Y stage, and body side, where the disease started. We concludedthat the body side, where the disease started, tremor-dominant form, akinetic-rigid form, diseaseduration, the presence of tremor, UPDRS, Hoehn and Yahr did not affect the difference betweenthe left and right sides (p>0.05 for each parameter). In our study, the incidence of the entrapmentneuropathy in PD patients was not higher than the normal population. The well-controlledsymptoms of the patients and the majority of the early and middle stage patients might have asignificant effect on these results. We did not find any direct correlation between L-DOPAtreatment and PD. We concluded that pramipexole, rasagiline, amantadine sulfate had no effecton the development of PNP. We determined prolonged distal latency, decreased amplitude, andvelocity in several nerve segments in PD patients compared to the control group. Wefound out that the asymmetry, which is a usual finding the in the course of PD, did not affectthe electrophysiological parameters except for the mean sural nerve conduction velocity. Wedetermined that the left-right difference of the sural nerve conduction velocity depended on thedyskinesia and the sural nerve conduction velocity was higher in patients with dyskinesia. Inour study, the maximum L-DOPA dose was 1000 mg. The mean duration of the disease was6.8±5.1 years. The majority of our patients were in the early or middle stage of PD. In additionto tremor, rigidity, and bradykinesia, which are hard-to-control symptoms, the tendency not touse the dominant side and to increase the mechanic load on the other side put the patients underrisk on the side, where the symptoms were milder. Early diagnosis and suitable training forhand use may be important regarding the prevention of CTS. A thorough examination of thedyskinesia side related to the parameters, which are affected by dyskinesia, may provide moresignificant results. Larger sample sizes and inclusion of the late-stage PD patients are neededfor the confirmation of our results and for the investigation of other risk factors. Although theCTS prevalence is not higher in PD patients compared to the normal population, the patientshad to be followed for CTS in the later stages of the disease. The sensorial complaints of thepatients should not be overlooked. The prolongation of the distal latency, decrease in the amplitudes, and decline in the velocity may be pre-indicators of PNP and CTS development.The cumulative effect of L-DOPA doses on PNP and the iatrogenic findings depending on thehigh dose and prolonged treatment should also be taken into consideration. Our results showedthat this examination may provide significant results in late-stage PD patients, who are underhigh-dose L-DOPA treatment.Key Words: Parkinson's Disease, Entrapment neuropathy, Polyneuropathy,Electromyography